Τα μυστήρια των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης.
- Συντάκτης: Γιάννης Μούτσος, Δημοσίευση: 18/02/2010
Πλήθος επιστημόνων και μελετητών από το εξωτερικό, μετά από χρόνιες έρευνες αποκαλύπτουν τα μυστικά των μυστηρίων της Σαμοθράκης, μετά από πολλούς αιώνες σιωπής.
Οι Pyles και ο Γιάννης Μούτσος συναντήσανε τον Andy Cardew, καθηγητή του πανεπιστημίου του Έσσεξ, στο τμήμα Λογοτεχνίας, θεάτρου και Κινηματογράφου.
Andy Cardew: "Τα μυστήρια της Σαμοθράκης καλύπτονταν από ένα μυστικό πέπλο. Δεν έκρυβαν κάποιο ένοχο μυστικό παρά μόνο το γεγονός ότι ήταν πολύ έντονη η γνώση για τον απροετοίμαστο. Η μυστικότητα είχε πολύ μεγάλη δύναμη όπως και η δύναμη που διαθέτουν οι μυστικές αδελφότητες, εξαιτίας των τελετών και της γνώσης, καθώς επίσης και των φράσεων που παραμένουν άγνωστες στο γενικό θεατή.
Τα μυστήρια πράγματι μεταμόρφωναν ολοκληρωτικά τους ανθρώπους. Μετά την μύηση κάποιου ατόμου -ιδιαίτερα στην Σαμοθράκη και σε μικρότερο βαθμό στα Eλευσίνια- δεν φοβόταν πλέον τον θάνατο. Πιστεύουμε πως υπήρχε κάποια αναπαράσταση της καθόδου στον κάτω κόσμο του σκότους -όπως η Δήμητρα αναζητούσε την Περσεφόνη- και έπειτα ακολουθούσε η αποκάλυψη του φωτός.
Andy Cardew: "Τα μυστήρια της Σαμοθράκης καλύπτονταν από ένα μυστικό πέπλο. Δεν έκρυβαν κάποιο ένοχο μυστικό παρά μόνο το γεγονός ότι ήταν πολύ έντονη η γνώση για τον απροετοίμαστο. Η μυστικότητα είχε πολύ μεγάλη δύναμη όπως και η δύναμη που διαθέτουν οι μυστικές αδελφότητες, εξαιτίας των τελετών και της γνώσης, καθώς επίσης και των φράσεων που παραμένουν άγνωστες στο γενικό θεατή.
Τα μυστήρια πράγματι μεταμόρφωναν ολοκληρωτικά τους ανθρώπους. Μετά την μύηση κάποιου ατόμου -ιδιαίτερα στην Σαμοθράκη και σε μικρότερο βαθμό στα Eλευσίνια- δεν φοβόταν πλέον τον θάνατο. Πιστεύουμε πως υπήρχε κάποια αναπαράσταση της καθόδου στον κάτω κόσμο του σκότους -όπως η Δήμητρα αναζητούσε την Περσεφόνη- και έπειτα ακολουθούσε η αποκάλυψη του φωτός.
Πολλά από τα στοιχεία που έχουμε για τα Ορφικά μυστήρια όπως αυτή η επιστροφή στον κόσμο των ζωντανών ήταν σημαντική. Συνεπώς το ζήτημα ήταν να ανακαλύψεις ότι είσαι αθάνατος. Δεν ήταν απλώς θέμα καταδίκης. Ο Πλούταρχος ως ιερέας στο μαντείο των Δελφών αναφέρεται σε αυτό. Στα μυστήρια δεν διδασκόταν απλώς κανείς, αλλά μορφοποιούνταν. Τα μυστήρια προστατεύονταν από κάθε νόμο προβλέποντας πως αν κανείς πρόδιδε κάτι για αυτά θα καταδικαζόταν σε θάνατο.
Στην Αθήνα ο Αλκιβιάδης κατηγορήθηκε πως πρόδωσε τα μυστήρια, και όλη του η περιουσία κατασχέθηκε. Απειλήθηκε με θάνατο και αναγκάστηκε σε φυγή. Πολλοί ήταν εκείνοι που εκτελέστηκαν. Υπήρχαν πολλές απόλυτες απαγορεύσεις. Ένα θεατρικό έργο ανέβηκε από τον Αισχύλο στο θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα ξεπερνώντας τα όρια. Τότε το κοινό έσπευσε να τον σκοτώσει και χρειάστηκε να φυγαδευτεί από πίσω για να ξεφύγει από την μανία τους. Υπήρχαν πολλοί μυημένοι".
Η μεταμόρφωση του μυημένου
"Επρόκειτο κυρίως για ψυχολογική μεταμόρφωση γιατί υπήρχαν οι καθαρμοί και οι προετοιμασίες πριν την συμμετοχή στα μυστήρια. Όλα τα μαντεία ήταν παρόμοια. Απαιτούσαν προετοιμασία προκειμένου να υπάρχει το κατάλληλο σκεπτικό, όπως η νηστεία. Ωστόσο θα έπρεπε κανείς να είναι φυσικά προετοιμασμένος. Στην αρχαία Ελλάδα ο διαχωρισμός μεταξύ σώματος και νου ήταν αμυδρός. Συνεπώς η μύηση ήταν τόσο φυσική όσο και πνευματική".
Τι συνέβαινε στα τελετουργικά;
Η μεταμόρφωση του μυημένου
"Επρόκειτο κυρίως για ψυχολογική μεταμόρφωση γιατί υπήρχαν οι καθαρμοί και οι προετοιμασίες πριν την συμμετοχή στα μυστήρια. Όλα τα μαντεία ήταν παρόμοια. Απαιτούσαν προετοιμασία προκειμένου να υπάρχει το κατάλληλο σκεπτικό, όπως η νηστεία. Ωστόσο θα έπρεπε κανείς να είναι φυσικά προετοιμασμένος. Στην αρχαία Ελλάδα ο διαχωρισμός μεταξύ σώματος και νου ήταν αμυδρός. Συνεπώς η μύηση ήταν τόσο φυσική όσο και πνευματική".
Τι συνέβαινε στα τελετουργικά;
" Έχουν προταθεί πολλές θεωρίες, μερικές από τις οποίες αναφέρονται στο παρελθόν και στην πιθανή προέλευση των μυστηρίων. Ορισμένοι τα τοποθετούν στην Φοινικία, την Αίγυπτο και την Ινδία. Έτσι επιχειρείται η ονομασία των Καβείρων και ποιοι ήταν. Πιστεύω πως η πιο ουσιαστική ανάλυση έγινε από τον Σέλινγκ, φιλόσοφο του πρώτου μισού του 19ου αιώνα. Έγραψε μια διατριβή για τους θεούς της Σαμοθράκης. Θεωρούσε πως οι Κάβειροι ήταν η Δήμητρα και η Περσεφόνη. Η Δήμητρα αναζητούσε την κόρη της και το συσχέτιζε αυτό όπως ο Πλάτωνας στο Συμπόσιο εξετάζει την «επιθυμία», ενώ η Δήμητρα παριστάνει την σκοτεινή πλευρά. Ο Σέλινγκ προκειμένου να εξηγήσει το υποσυνείδητο όρισε αυτή την «επιθυμία» για γνώση.
Ο Αριστοτέλης το ονόμαζε ως δίψα για μάθηση. Επιπλέον υποστήριξε πως το σκοτάδι των μυστηρίων ήταν στην ουσία μέρος της αναζήτησης των ίδιων των Θεών μέσα από τους ανθρώπους. Συνεπώς η διαδικασία αυτή ήταν μια διαδικασία κατανόησης του ίδιου του εαυτού των Θεών και των δημιουργιών τους μέσα από τους μύστες.
Υπήρχε δηλαδή ένα διττό επίπεδο. Υπήρχε μια διαμάχη για το αν ο θεός ήταν τέλειος και έπειτα δημιούργησε τον κόσμο ή αν ο Θεός ήταν ο ίδιος μυστήριος και εξέφρασε την επιθυμία να μάθει μέσα από την δημιουργία για να ανακαλύψει την ύπαρξη του ώστε να κατανοήσει τον εσώτερο εαυτό του. Πολλά από τα μυστήρια έχουν την βάση τους στα Ορφικά μυστήρια και ξεκινάνε με το αβγό. Ο Πλάτωνας γελάει για την ιδέα πως όλα προέκυψαν από ένα κοσμικό αβγό, από το οποίο βγήκε ο Διόνυσος που πέθανε και αναστήθηκε".
Ασύγκριτης σημασίας τα μυστήρια της Σαμοθράκης
"Τα μυστήρια της Σαμοθράκης ήταν ιδιαίτερα εξαιτίας του μεταλλικού δακτυλιδιού που έδιναν στους μύστες όταν είχαν αποκτήσει πλέον την γνώση. Το δαχτυλίδι ήταν φτιαγμένο από μαγνητόλιθο και έφερε την περίεργη μαγική ιδιότητα της έλξης. Ο Πλάτωνας κάνει λόγο για αυτό λέγοντας ότι αυτή «είναι η δύναμη της έλξης». Λάμβαναν κατά ένα περίεργο τρόπο αυτή την αίσθηση της μαγικής δύναμης. Επρόκειτο για δράση από απόσταση γιατί ήταν πολύ ενδιαφέρον για τους φιλοσόφους να κινούνται αντικείμενα στο διάστημα χωρίς να τα αγγίζουν".
Οι άγνωστες δυνάμεις του όρους Σάος
"Όπως και στους Δελφούς, όπου γνωρίζουμε πλέον πως εκλύονταν περίεργα αέρια μέσα από την σχισμή προκαλώντας έκσταση στους ανθρώπους έτσι και στην Σαμοθράκη είχαμε ένα άλλο φαινόμενο, αυτού του μαγνητισμού. Μπορεί να προκύψουν επιστημονικά στοιχεία. Τα Kαβείρια σχετίζονταν με την ύπαρξη μικρόσωμων θεών σιδεράδων που κατασκεύαζαν πράγματα. Εικάζεται ότι έλιωναν αυτά τα δακτυλίδια. Για τον λόγο αυτό υπήρχε διάχυτο ένα μυστήριο γύρω από τους σιδεράδες και την δημιουργία τους με την μεταβολή της ύλης. Μέρος των μυστηρίων ήταν η εγκοίμηση, όπου κανείς έπρεπε να κοιμηθεί ή να μείνει σε σπηλιά για μέρες. Σίγουρα κανείς προετοιμαζόταν για ψυχολογικές θεάσεις".
Ασύγκριτης σημασίας τα μυστήρια της Σαμοθράκης
"Τα μυστήρια της Σαμοθράκης ήταν ιδιαίτερα εξαιτίας του μεταλλικού δακτυλιδιού που έδιναν στους μύστες όταν είχαν αποκτήσει πλέον την γνώση. Το δαχτυλίδι ήταν φτιαγμένο από μαγνητόλιθο και έφερε την περίεργη μαγική ιδιότητα της έλξης. Ο Πλάτωνας κάνει λόγο για αυτό λέγοντας ότι αυτή «είναι η δύναμη της έλξης». Λάμβαναν κατά ένα περίεργο τρόπο αυτή την αίσθηση της μαγικής δύναμης. Επρόκειτο για δράση από απόσταση γιατί ήταν πολύ ενδιαφέρον για τους φιλοσόφους να κινούνται αντικείμενα στο διάστημα χωρίς να τα αγγίζουν".
Οι άγνωστες δυνάμεις του όρους Σάος
"Όπως και στους Δελφούς, όπου γνωρίζουμε πλέον πως εκλύονταν περίεργα αέρια μέσα από την σχισμή προκαλώντας έκσταση στους ανθρώπους έτσι και στην Σαμοθράκη είχαμε ένα άλλο φαινόμενο, αυτού του μαγνητισμού. Μπορεί να προκύψουν επιστημονικά στοιχεία. Τα Kαβείρια σχετίζονταν με την ύπαρξη μικρόσωμων θεών σιδεράδων που κατασκεύαζαν πράγματα. Εικάζεται ότι έλιωναν αυτά τα δακτυλίδια. Για τον λόγο αυτό υπήρχε διάχυτο ένα μυστήριο γύρω από τους σιδεράδες και την δημιουργία τους με την μεταβολή της ύλης. Μέρος των μυστηρίων ήταν η εγκοίμηση, όπου κανείς έπρεπε να κοιμηθεί ή να μείνει σε σπηλιά για μέρες. Σίγουρα κανείς προετοιμαζόταν για ψυχολογικές θεάσεις".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου