Ο ΗΛΙΟΣ ΤΗΣ ΒΕΡΓΙΝΑΣ. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΛΟΥ

(φώτο: Ελληνικός αμφορέας του 560 π.Χ. που απεικονίζει την θεά Αθηνά με τον Ερμή.
Βλέπουμε χαρακτηριστικά, τον Ήλιο της Βεργίνας, πάνω στην ασπίδα της θεάς Αθηνάς.)

 

Ο Ήλιος της Βεργίνας (αλλιώς “Αστέρι της Βεργίνας”) είναι ένα σύμβολο που χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τους Αρχαίους Έλληνες. Αν και ο Ήλιος της Βεργίνας είναι ένα σύμβολο Πανελλήνιο, έγινε διάσημος λόγω των Μακεδόνων, οι οποίοι το χρησιμοποίησαν ως σύμβολο της δυναστείας Αργεαδών στο Βασίλειο της Μακεδονίας.

Ο τυπικός Ήλιος της Βεργίνας, αποτελείται από 16 ακτίνες. Μπορούμε επίσης να τον δούμε και με 12 ή ακόμα και 8 ακτίνες του Ήλιου. Ο Ήλιος με τις δεκαέξι ακτίνες αντιπροσωπεύει τα εξής: Οι 4 ακτίνες αντιπροσωπεύουν τα 4 στοιχεία της φύσης, ΓΗ – ΘΑΛΑΣΣΑ – ΦΩΤΙΑ – ΑΕΡΑΣ και οι υπόλοιπες 12 ακτίνες αντιπροσωπεύουν τους 12 Θεούς του Ολύμπου.
(Δείτε την χαρακτηριστική εικόνα αριστερά, που επεξηγεί τις ονομασίες των 16 ακτίνων.)

Ο Ήλιος της Βεργίνας, κατά κυριότητα συμβολίζει κάτι το παρθένο. Γι’αυτό και συνήθως βλέπουμε το αρχαίο αυτό Ελληνικό σύμβολο, στην παρθένο θεά Αθηνά. Αλλά και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις, μπορεί να ταυτοποιηστεί και με τον θεό Απόλλωνα.

Ο Ήλιος της Βεργίνας αποτέλεσε ενα κοινό σύμβολο της αρχαίας Ελλάδας και το βρίσκουμε σε κέρματα, αγγεία, τοιχογραφίες και αγάλματα, πολύ πριν το Μακεδονικό βασίλειο και την δυναστεία των Αργεάδων.

Δεκαεξάστεροι και Οχτάστεροι Ήλιοι παρουσιάζονται συχνά σε Ελληνιστικά νομίσματα και ασπίδες της Περιόδου. Επίσης υπαρχει και αριθμός απεικονίσεων Αθηναίων Οπλιτών να φέρουν ένα πανομοιότυπο δεκαεξάκτινο σύμβολο στη πανοπλία τους, απο τον 6ο π.Χ. αιώνα ,καθώς και σε νομίσματα, από τη νησιωτική μέχρι την ηπειρωτική Ελλάδα, όπως στη Κέρκυρα, εύρημα 5ου π.Χ. αιώνα, Λοκρίδα, 4ο π.Χ. αιώνα.

Μετά την ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Ήλιος της Βεργίνας αποτέλεσε το κύριο σύμβολο της Ελληνικής εθνογέννεσης.

Παρακάτω σας παραθέτουμε μερικά στοιχεία με εικόνες, που δείχνουν ότι στο σύμβολο του Ήλιου της Βεργίνας αποτέλεσε ένα από τα αρχαία σύμβολα της Ελλάδος, πολύ πριν την άνοδο του Ελληνικού βασιλείου της Μακεδονίας. Δεκάδες νομίσματα, αγγεία κ.α που φέρουν το σύμβολο, βρέθηκαν σε πάρα πολλά άλλα μέρη της Ελλάδος, εκτός της Μακεδονίας. Επιπλέον, θα κάνουμε και μια μικρή ιστορική αναδρομή, για να δούμε την εξέλιξη αυτού του συμβόλου μέσα στον χρόνο:

 

2000 π.Χ.: Αυτή είναι η στιγμή όπου οι αρχαίοι Έλληνες, άρχισαν πρώτοι να χρησιμοποιούν αυτο το σύμβολο του Ηλίου. To σύμβολο δεν είχε τυποποιηθεί ακόμα με την πρώιμη μορφή του.

780 π.Χ.: .Έχει αρχίσει πλέον η χρήση του συμβόλου. Το ακόλουθο έργο τέχνης δείχνει την μάχη της Τροίας. Μπορούμε να δούμε καθαρά το σύμβολο πάνω στον πολεμιστή, όπως βρέθηκε στο νησί της Μυκόνου.

 

780 π.Χ.: Βλέπουμε ανασκαφές που απεικονίζουν μεταξύ άλλων και Σπαρτιάτες οπλίτες, οι οποίοι φέρουν στις ασπίδες τους, το σύμβολο του Ήλιου της Βεργίνας .

6ος αιωνας π.Χ.: .Αμφορέας της αρχαίας Λακωνίας (Σπάρτη) που δείχνει καθαρά στο κέντρο του, τον Ήλιο της Βεργίνας στην σημερινή του μορφή. Ο αμφορέας, σήμερα βρίσκεται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.

 

6ος αιώνας π.Χ.: Ο Αχιλλέας και ο Αίας ξεκουράζονται κατα την διάρκεια του Τρωικού πολέμου, με ένα παιχνίδι ζαριών. Στις ενδυμασίες τους υπάρχουν πολλά σύμβολα του Ηλίου με 8 ακτίνες.

560 π.Χ.: Απεικόνιση της επιστροφής του Ηφαίστου σε αρχαίο Ελληνικό αμφορέα. Το σύμβολο του Ήλιου της Βεργίνας με 16 ακτίνες.

 

525 π.Χ.: Ηρακλής και Λερναία Ύδρα.

500 π.Χ.: Αρχαίος Ελληνικός αμφορέας.

 

520 π.Χ.: Ο Οδυσσέας τυφλώνει τον Κύκλωπα.

4ος αιωνας π.Χ.: Έλληνας οπλίτης εναντίων Πέρση στρατιώτη.

480 π.Χ.: Η θεά Αθηνά με το σύμβολο στον ώμο.

4ος αιωνας π.Χ.: Έλληνας οπλίτης εναντίων Πέρση στρατιώτη.

 

 

Το αστέρι της Βεργίνας στο Βασιλικό τάφο του Φιλίππου Β’. (Μουσείο Βεργίνας)