Πέμπτη 16 Ιουνίου 2011

Η ελληνική θέση για την υφαλοκρηπίδα μεταξύ Ιονίου και νοτίως της Κρήτης


Η δημοσίευση χάρτη σεισμικών ερευνών «...στην ευρύτερη περιοχή του Ιονίου Πελάγους, της Δυτικής Ελλάδας και νότια της Κρήτης...» από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής στις 7 Ιουνίου, ισοδυναμεί ουσιαστικά με έκφραση επίσημης θέσης της Ελλάδας για την έκταση της υφαλοκρηπίδας της στις αντίστοιχες περιοχές, καθώς και για την εφαρμοστέα μέθοδο οριοθέτησης. Όπως αναφέρθηκε και σε χθεσινή ανάρτηση, ο χάρτης με τίτλο «Υπεράκτιες περιοχές για σεισμικές έρευνες» συνοδεύεται από την επεξήγηση: «Τα όρια της προς έρευνα περιοχής βασίζονται στην αρχή της μέσης γραμμής/ γραμμής ίσης αποστάσεως μεταξύ όλων των εδαφών των εμπλεκόμενων χωρών.»


Η φράση «όλων των εδαφών» σημαίνει πως αποδίδεται πλήρης επήρεια στα νησιά νότια της Κρήτης –Γαύδος, Χρυσή, Κουφονήσι– έναντι των ηπειρωτικών ακτών της Λιβύης και της Αιγύπτου, με τις οποίες όμως δεν υπάρχει συμφωνία οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας. Έτσι το νοτιοδυτικό και νότιο τμήμα της οριοθετικής γραμμής του χάρτη πρέπει να θεωρηθεί προσωρινό, ενώ αντίθετα το δυτικό τμήμα αποτυπώνει την υπάρχουσα συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.
Στο Άρθρο 15 με τίτλο «Οριοθέτηση της χωρικής θάλασσας μεταξύ Κρατών με έναντι κείμενες ή προσκείμενες ακτές» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) του 1982, η μέση γραμμή (median line)/ γραμμή ίσης απόστασης (equidistance line) ορίζεται ως η γραμμή «...της οποίας όλα τα σημεία βρίσκονται σε ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσεως από τις οποίες μετράται το εύρος της χωρικής θάλασσας καθενός από τα δύο Κράτη.»
Πανομοιότυπος είναι ο ορισμός της μέσης γραμμής/ γραμμής ίσης απόστασης στο Άρθρο 6 της Συνθήκης της Γενεύης για την Υφαλοκρηπίδα του 1958. Υπενθυμίζεται πως η UNCLOS δεν προβλέπει την εφαρμογή συγκεκριμένης μεθόδου –όπως η μέση γραμμή/ γραμμή ίσης απόστασης– για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, παρά μόνον την επίτευξη «δίκαιης [equitable] λύσης» κατόπιν συμφωνίας ή παραπομπής σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο (βλ. Άρθρα 83 & 74 αντίστοιχα, παρ. 1 & 2). H Λιβύη έχει υπογράψει την UNCLOS αλλά δεν την έχει επικυρώσει, ενώ δεν είναι μέρος της Συνθήκης για την Υφαλοκρηπίδα του 1958. Ελλάδα και Αίγυπτος έχουν υπογράψει και επικυρώσει την UNCLOS.
Η προσωρινή οριοθέτηση του δημοσιευμένου χάρτη ασφαλώς και δεν στηρίζεται σε ευθεία γραμμή βάσης μεταξύ των ορίων του Κόλπου της Σύρτης, καθώς η πρακτική αυτή θα παραβίαζε ευθέως το διεθνές δίκαιο. Ακριβώς επειδή δεν χρησιμοποιείται ευθεία γραμμή βάσης στον Κόλπο της Σύρτης, κανένα σημείο των γραμμών βάσης στις ακτές του δεν βρίσκεται πλησιέστερα στη μέση γραμμή από τα σημεία των γραμμών βάσης της ακτής ανατολικά της Βεγγάζης. Από την απλή παρατήρηση του χάρτη της περιοχής προκύπτει πως η συναφής –προς την οριοθέτηση με τα κράτη της Βόρειας Αφρικής– ελληνική ακτή εκτείνεται ανατολικά του μεσημβρινού 20°A, ο οποίος τέμνει την ακτή της Λιβύης στα δυτικά όρια της Βεγγάζης, στις ανατολικές παρυφές του Κόλπου της Σύρτης. Επομένως η συναφής –προς την οριοθέτηση με την Ελλάδα– ακτή της Λιβύης εκτείνεται μεταξύ της Βεγγάζης δυτικά και των συνόρων με την Αίγυπτο ανατολικά, ενώ ο Κόλπος της Σύρτης δεν λαμβάνεται υπόψιν. Η συγκεκριμένη τεχνική προσδιορισμού των συναφών (relevant) ακτών για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μεταξύ κρατών, χρησιμοποιήθηκε από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην Απόφαση Οριοθέτησης της Υφαλοκρηπίδας μεταξύ Λιβύης και Μάλτας του 1985 (βλ. παρ. 68-73) η οποία αναλύεται λεπτομερώς στο τεύχος Ιουνίου του περιοδικού «Ελληνική Άμυνα & Τεχνολογία» που κυκλοφορεί (βλ. τ. 17, σελ. 88-105). Παρατίθενται επίσης κατά λέξη όλες οι συναφείς διατάξεις της UNCLOS.

Δεν υπάρχουν σχόλια: