ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ Η ΔΙΧΑΣΜΕΝΗ ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟΥ ΕΡΤΟΓΑΝ:

Όταν προσπαθείς να υπονομεύσεις κάποιον, στο τέλος καταλήγεις να πέσεις στην παγίδα που του έχεις ανοίξει… θα μπορούσε να τροποποιηθεί για την περίσταση γνωστή ελληνική παροιμία, η οποία φαίνεται ότι βρίσκει επιβεβαίωση και εφαρμογή σε όσα βλέπουμε να εκτυλίσσονται τις τελευταίες ώρες στην Τουρκία.

Του Μιχαήλ Βασιλείου

Μια απλή διαμαρτυρία για την αποτροπή κατασκευής ενός εμπορικού κέντρου στην Κωνσταντινούπολη, κατέληξε σε αντικυβερνητική – για να μην πούμε αντικαθεστωτική – διαμαρτυρία, για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ξέφευγε όλο και περισσότερο το τελευταίο διάστημα, θεωρώντας την Τουρκία και τους Τούρκους «βιλαέτι» δικό του και των ισλαμιστών ακολούθων του.

Ποτέ δεν κατάλαβε, ότι μια πλειοψηφία που αγγίζει το 50% του πληθυσμού, είναι μια ισχυρότατη πολιτική «προίκα», κυρίως δε όταν η «ατατουρική» αντιπολίτευση είναι διαιρεμένη και το πάλαι ποτέ θεμέλιο του τουρκικού κράτους βρίσκεται κυριολεκτικά υπό διωγμόν, με εκατοντάδες στρατιωτικούς να είναι ήδη ή επικείμενοι ένοικοι φυλακών στην τουρκική επικράτεια, όμως, αυτό το 50% που μένει είναι μια εξίσου πανίσχυρη δύναμη, η οποία υπό προϋποθέσεις βορεί να επαναστατήσει. Εν ολίγοις, όσο μεγαλύτερος είναι ο διχασμός που προκαλεί η πολιτική της μιας πλευράς ή της άλλης, τόσο μεγαλύτερη και πιο βίαιη θα είναι η αντίδραση όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, αφού προκαλεί συσπείρωση στον αντίπαλο.

Άλλωστε, ο Ερντογάν θα έπρεπε να έχει διδαχθεί από την εμπειρία του, αφού κι αυτός από το κελί της φυλακής όπου τον είχαν ρίξει οι αντίπαλοί του κεμαλικοί, κυρίως οι στρατιωτικοί που φοβόντουσαν μην τον βρουν μπροστά τους, στο τέλος καταλήξαμε να παρατηρούμε μιαν αντιστροφή ρόλων. Πόσο απίθανο είναι να αλλάξουν ξανά αυτοί οι ρόλοι; Ο Ερντογάν ίσως διαπιστώσει ότι το μόνο που θα τον σώσει από την τύχη του Μεντερές θα είναι η Δύση και η πίεση που ασκεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αφού οι εποχές έχουν αλλάξει…

Η οργή που βγάζει ο αντιπολιτευόμενος λαός προφανώς και δεν αφορά μόνο ένα κατασκευαστικό έργο. Η αηδία που αισθάνεται μεγάλο μέρος των Τούρκων για τους Ισλαμιστές, είναι ένα γενικότερο φαινόμενο. Αυτό που ξεχείλισε το ποτήρι, μετά από πολλά, ήταν ο νόμος – πλέον – για την κατανάλωση αλκοόλ με τους πρωτοφανείς για τα δυτικά δεδομένα περιορισμούς που εισαγάγει. Και για να υποστηρίξει τη θέση του, ο Τούρκος πρωθυπουργός προέβη σε μεγάλο ολίσθημα: Αναφέρθηκε σε «δυο μεθύστακες» υπονοώντας τον Ατατούρκ και τον Ινονού…

Αυτό αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για να επαναστατήσουν οι κεμαλιστές. Οι δηλώσεις που έγιναν είναι πρωτοφανείς, με ευθείες και συγκεκαλυμμένες απειλές. Μέχρι και ότι «έχει ο καιρός γυρίσματα» τον προειδοποίησαν. Αρθρογράφος της Χουριέτ του θύμισε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ρούσβελτ εκτός από μανιώδης καπνιστής, ζήτησε να πίνει λευκό κρασί στο πρωινό του αντί τσάι και ήθελε και ένα μπουκάλι ουίσκι την ημέρα, ενώ ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν ένας ακόμα μέθυσος, όμως έμεινε στην Ιστορία για την προσφορά στην πατρίδα του, όπως και ο Ρούσβελτ. Αντιθέτως, ο Χίτλερ δεν έπινε σταγόνα και δε κάπνιζε, ενώ επέβαλλε και περιορισμούς… Έχει κανείς αμφιβολία για το τι ακριβώς εννοούσε ο αρθρογράφος; Ή θεωρούμε ότι έχει άδικο;

Άλλο ένα θέμα που έχει εξοργίσει τους Τούρκους είναι το ζήτημα της Συρίας, όπου βλέπουν τη χώρα τους να έχουν εμπλακεί χωρίς να μπορεί να ξεμπλέξει και επί της ουσίας είναι εκτεθειμένη από όλες τις κατευθύνσεις. Ίσως, ενδόμυχα, ο μεγάλος διχασμός που επικρατεί στην Τουρκία ανάμεσα στους κεμαλιστές και τους ισλαμιστές, σε πολλούς να θυμίζει το που έχει καταλήξει σήμερα παρόμοιο μίσος και διχασμός στη Συρία, έστω κι αν τα χαρακτηριστικά διαφέρουν σημαντικά… Υπ’ αυτή την έννοιαόποιος ανοίγει τρύπα για κάποιον άλλο, πέφτει ο ίδιος μέσα που αναφέραμε στην αρχή…

Παρατηρήσατε ενδεχομένως, ότι δεν πρόκειται να αναφερθούμε σε προοδευτικούς και οπισθοδρομικούς, αφού δεν θέλουμε να συνδέσουμε έννοιες όπως ο «προοδευτισμός» με τις αναθεωρητικές συμπεριφορές της Τουρκίας σε όλα τα μέτωπα, οι οποίες δεν περιορίζονται σε μια από τις δυο παρατάξεις…

Εν κατακλείδι, η Τουρκία, ένα καταφανώς «νευρικό» και άκρως ανασφαλές – δικαιολογημένα – κράτος σε μια κρίσιμη περιοχή της υφηλίου, στην οποία έτυχε να βρίσκεται και η Ελλάδα, έχει όλες τις προϋποθέσεις να τιναχθεί κάποια στιγμή στον αέρα. Όσο στην περιοχή υπάρχουν ηγέτες με την ιδιοσυγκρασία και την πεποίθηση ότι η μοίρα τους έχει τάξει να κάνουν κάτι σπουδαίο για τη χώρα τους (ή μήπως για τον Αλλάχ;) όπως ο Ερντογάν, το αποσταθεροποιητικό δυναμικό στην Τουρκία θα είναι εκρηκτικό και ενδεχομένως δεν θα απαιτείται παρά μία «σπίθα» για να φέρει την καταστροφή.

Όχι ότι δεν θα ελεγχθεί η κατάσταση που δημιουργήθηκε, αλλά υπό την έννοια ότι οι αντιπολιτευόμενοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι τα περιθώρια να «κοντύνουν» τον Ερντογάν είναι άρα πολλά.