Τα προσωπικά δεδομένα, η αξία και η σημασία της προστασίας τους

 

Προσωπικά δεδομένα είναι όλες οι πληροφορίες που αφορούν ένα –εν ζωή- ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο πρόσωπο

Γράφει ο Μιχάλης Αλεξίου *

Η αξία των προσωπικών δεδομένων είναι αδιαπραγμάτευτη και διαρκώς αυξανόμενη. Ειδικά στην τρέχουσα συγκυρία, είναι προφανές ότι η κατοχή, η πρόσβαση σε αυτά, και η διαχείριση τους, αποτελεί θέμα μεγίστης σημασίας.

Κατά συνέπεια εξίσου σημαντική είναι και η ασφάλεια και προστασία τους, τόσο σε επίπεδο φυσικών προσώπων, όσο και μεταξύ των εταιρειών και των οργανισμών.

Η σημερινή Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων αποτελεί υπενθύμιση για το πόσο επίκαιρη αλλά και ουσιαστική είναι η συζήτηση για το σημαντικό αυτό θέμα.

Ξεκινώντας με τον ορισμό τους, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Γενικό Κανονισμό Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) : προσωπικά δεδομένα είναι όλες οι πληροφορίες που αφορούν ένα –εν ζωή- ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο πρόσωπο (το οποίο καλείται υποκείμενο των δεδομένων).

Τα προσωπικά δεδομένα περιέχουν πληροφορίες όπως:

• όνομα
• διεύθυνση
• αριθμός δελτίου ταυτότητας/διαβατηρίου
• εισόδημα
• πολιτισμικό προφίλ
• κωδικός πρωτοκόλλου διαδικτύου (ΙΡ)
• δεδομένα που διατηρούν νοσοκομεία ή γιατροί (με αποκλειστικό σκοπό την ταυτοποίηση προσώπου για ιατρικούς λόγους).

Ταυτόχρονα, σύμφωνα πάντα με τον Κανονισμό, δεν επιτρέπεται η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων σχετικά με τα εξής χαρακτηριστικά ενός προσώπου:

• φυλετική ή εθνοτική καταγωγή
• σεξουαλικός προσανατολισμός
• πολιτικά φρονήματα
• θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις
• συμμετοχή σε συνδικαλιστικές οργανώσεις
• γενετικά ή βιομετρικά δεδομένα και δεδομένα υγείας, εξαιρουμένων ειδικών περιπτώσεων (π.χ. όταν έχετε δώσει την πλήρη συγκατάθεσή σας ή όταν η επεξεργασία απαιτείται για λόγους ουσιαστικού δημόσιου συμφέροντος, βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ ή της εθνικής νομοθεσίας)
• προσωπικά δεδομένα που σχετίζονται με ποινικές καταδίκες και αδικήματα, εκτός αν αυτό επιτρέπεται από τη νομοθεσία της ΕΕ ή την εθνική νομοθεσία
• Τα συγκεκριμένα δεδομένα αξιολογούνται ως ιδιαίτερης αξίας και ευαισθησίας, τα οποία καθίσταται σαφές ότι μπορούν να προκαλέσουν σημαντικότατη βλάβη στις ζωές των υποκειμένων (ιδιοκτήτες των δεδομένων).

Μολαταύτα, και μολονότι έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την εφαρμογή και θέση σε ισχύ (25 Μαΐου 2018) του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού Προσωπικών Δεδομένων (GDPR), οι Οργανισμοί, οι Υπεύθυνοι Επεξεργασίας καθώς και οι Υπεύθυνοι Προστασίας (DPO), σε πάρα πολλές περιπτώσεις δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσουν ότι οι ενέργειες που έχουν εφαρμόσει εξασφαλίζουν την συμμόρφωση με τον Κανονισμό.

Την ίδια στιγμή όμως, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου έχει τεθεί σε εφαρμογή το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο (εφαρμοστικός Ελληνικός Νόμος 4624/2019), παρατηρούνται φαινόμενα ακούσιας παραβατικής συμπεριφοράς.

Εταιρείες επεξεργάζονται παράνομα ή και αποστέλλουν σε τρίτους τα προσωπικά δεδομένα των πελατών/χρηστών των υπηρεσιών τους. Και αυτό, μολονότι οι κατά τόπους ρυθμιστικές αρχές επιβάλλουν υψηλότατα πρόστιμα, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της META (Facebook) στην οποία στο τέλος του 2022 καταλογίστηκε νέο πρόστιμο 265 εκατ. ευρώ για διαρροή προσωπικών δεδομένων από τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της υπόθεσης, αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί στη μητρική εταιρεία προσεγγίζουν το 1 δισ. ευρώ.

Στη χώρα μας, ακόμη και σήμερα, ένα μεγάλο ποσοστό εταιρειών και φορέων που υπόκεινται στη συγκεκριμένη νομοθεσία, είτε λόγω χαμηλών αντανακλαστικών, είτε λόγω των ειδικών συνθηκών που προέκυψαν από την πανδημία, έχουν αφήσει την προσπάθεια προσαρμογής σε ημιτελές ή αρχικό σημείο με ουσιαστικό κίνδυνο να τους επιβληθούν βαρύτατα πρόστιμα.

Στο ενδιάμεσο έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες για την δημιουργία και εγκαθίδρυση λύσεων (Διαχειριστικά Συστήματα, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες συμμόρφωσης, έλεγχοι συμμόρφωσης) με κύριο εκφραστή το πρότυπο ISO: 27701 που καθορίζει την εφαρμογή ενός Διαχειριστικού Συστήματος με κύριο μέλημα την προστασία των προσωπικών δεδομένων εξασφαλίζοντας έτσι την προσαρμογή στις απαιτήσεις του GDPR. Βέβαια η δημιουργία και λειτουργία ενός Διαχειριστικού Συστήματος απαιτεί συγκεκριμένες γνώσεις και συνολική προσπάθεια σε έναν Οργανισμό, όμως κατ’ αυτό τον τρόπο μπορούν να εξασφαλιστούν σημαντικά σημεία/ βήματα προσαρμογής στις απαιτήσεις του Κανονισμού.

Περαιτέρω, με την πιστοποίηση του Διαχειριστικού Συστήματος -χρησιμοποιώντας την εγκυρότητα που μπορεί να προσφέρει ένας αξιόπιστος φορέας πιστοποίησης- ο Οργανισμός μπορεί να δείξει, ότι πραγματικά εφαρμόζει διαδικασίες που εξασφαλίζουν την προστασία των προσωπικών δεδομένων και βέβαια αποκτά και την έξωθεν καλή μαρτυρία ότι ενδιαφέρεται ουσιαστικά για τα προσωπικά δεδομένα των εργαζομένων, συνεργατών και των πελατών του.

Συνολικά, η σημερινή Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων πρέπει να μας θυμίζει την σημαντικότητα και την αξία των προσωπικών μας δεδομένων, την επίδραση που έχει η απώλεια και κακοδιαχείριση τους στην ζωή μας και κυρίως να μην ξεχνάμε τα δικαιώματα μας σαν υποκείμενα έναντι όσων επιβουλεύονται την χρήση και κατάχρηση τους.

* Ο Μιχάλης Αλεξίου είναι Information technology and information security product manager της TÜV HELLAS (TÜV NORD)

Πώς θα αναγεννηθεί ο Πύργος του Πειραιά

 

Ο Πύργος του Πειραιά φωταγωγήθηκε κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων

To δεύτερο υψηλότερο κτίριο της Ελλάδας, ο Πύργος του Πειραιά, μισό αιώνα μετά την κατασκευή του θα αποκτήσει ζωή καθώς σε έναν χρόνο αναμένεται η πλήρης λειτουργία του 

Η επένδυση υλοποιείται από την Piraeus Tower, τον κοινό επενδυτικό φορέα της Cante Holdings Ltd (όμιλος DIMAND και EBRD) και της PRODEA Investments. Ήταν 6 Ιουλίου του 2020 όταν έπειτα από διαγωνιστική διαδικασία του Δήμου Πειραιά, η κοινοπραξία υπέγραψε 99ετή σύμβαση παραχώρησης για την αξιοποίηση, εκμετάλλευση και συντήρηση του Πύργου Πειραιά.

Το ιστορικό ακίνητο κατασκευάστηκε το 1975 φιλοδοξώντας να γίνει ορόσημο για την περιοχή ενώ το 1983 πήρε την τελική εξωτερική του μορφή. Το κτίριο χαρακτηρίζεται εύλογα ως «κοιμισμένος γίγαντας», καθώς έως σήμερα, δεν λειτούργησε ουσιαστικά ποτέ. Παρά το γεγονός ότι ανά περιόδους έγιναν προσπάθειες αξιοποίησής του, εκτός από το ισόγειο και τους δύο πρώτους ορόφους οι υπόλοιποι έμειναν αναξιοποίητοι στη διάρκεια των ετών.

Στην παρούσα φάση κι ενώ η κατασκευαστική και εμπορική διαδικασία έχει προχωρήσει σε σημαντικό ποσοστό, ο «νέος» Πύργος του Πειραιά εκτιμάται πως είναι έτοιμος στα τέλη του χρόνου. Στην ολοκλήρωσή του, θα είναι ένα κτίριο μεικτών χρήσεων με γραφεία κυρίως αλλά και καταστήματα, εστιατόρια, γυμναστήριο και συνολικά περίπου 29.000 ωφέλιμα τ.μ.

Τους 6 από τους 22 ορόφους -συνολικής μεικτής επιφάνειας περίπου 6.210 τ.μ. μισθώνει η ελληνική start up Dialectica, όπως ανακοινώθηκε το περασμένο φθινόπωρο. Προβλέπεται επίσης ότι τα περίπου 7.500 τμ θα φιλοξενήσουν καταστήματα λιανεμπορίου, εστίασης και γυμναστήριο στο ισόγειο, τον πρώτο και τον δεύτερο όροφο.

Το ανακαινισμένο κτίριο με ύψος 88 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας πρόκειται επίσης να είναι ο πρώτος «πράσινος» ουρανοξύστης της Ελλάδας, πιστοποιημένος στην ανώτατη βαθμίδα Platinum, σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο LEED. Παράλληλα θα φέρει την πιστοποίηση WELL που αφορά στην υγεία και ευεξία των χρηστών του κτιρίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τις γιορτές των Χριστουγέννων ο Πύργος Πειραιά φωταγωγήθηκε δίνοντας μία πρώτη εικόνα από εκείνη που φιλοδοξεί να έχει μετά την ολοκλήρωσή του, το εμβληματικό κτίριο.

Η ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΣΕΡΕΤΙΔΗ

ΤΟ Γ' ΚΑΠΗ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΚΟΒΕΙ ΤΗΝ ΠΙΤΑ ΤΟΥ

1) ΘΩΡΙΚΤΟ 'ΑΒΕΡΩΦ' 2) ΟΡΕΙΝΗ ΚΟΡΙΝΘΙΑ

Τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος: Το «ύστατο χαίρε» στον τελευταίο βασιλιά των...

Θυμήθηκαν το Τατόι για την κηδεία του Τέως - Τα εκατομμύρια που περιμένουν και τα ραδιενεργά υλικά

Μέσα σε δύο μέρες έγινε ό,τι δεν έγινε έναν ολόκληρο χρόνο. Τι συμβαίνει τελικά στο Τατόι και ποια η ευθύνη της υπουργού Πολιτισμού; Και πώς μπορούν να δικαιολογηθούν τα αναξιοποίητα κονδύλια του ΕΣΠΑ;

Ούτε ένας ούτε δύο, αλλά πέντε βασιλείς θα δώσουν το “παρών” τη Δευτέρα (16/1) στην κηδεία του Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ στο Τατόι, ενώ η ελληνική κυβέρνηση θα εκπροσωπηθεί από τον Αντιπρόεδρό της Παναγιώτη Πικραμμένο και την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. 

Την ίδια ώρα, πυρετώδεις είναι οι προετοιμασίες και οι εργασίες στην περιοχή, όπου και έχουν σπεύσει όλοι οι αρμόδιοι και προσπαθούν να την καθαρίσουν απομακρύνοντας τα εναπομείναντα καμένα από την καταστροφική πυρκαγιά του 2021. Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, σε συνέντευξή της στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΙ ανέφερε πως “όταν ο τέως Βασιλιάς των Ελλήνων εισήχθη στο νοσοκομείο, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, κινήθηκε ώστε να επισπεύσει την απομάκρυνση αυτής της ύλης από τον χώρο του κοιμητηρίου. Η εκκλησία είναι συντηρημένη, είναι απολύτως έτοιμη για να δεχθεί κόσμο, ο οποίος θέλει να προσκυνήσει, και ο περιβάλλων χώρος, μέχρι την Κυριακή το βράδυ, τη Δευτέρα το πρωί, θα είναι σε αξιοπρεπή κατάσταση ενός βουνού, το οποίο έχει καεί, και έχουν γίνει όλες οι διαδικασίες διευθέτησης του χώρου, ώστε να μπορεί κανείς να προσεγγίσει τον χώρο της ταφής, χωρίς να υπάρχουν προβλήματα”.

Στην ίδια συνέντευξη, ανέφερε πως το ΥΠΠΟΑ και πάλι σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, έκαναν όλο το 2022 μια τιτάνια προσπάθεια απομάκρυνσης των χιλιάδων καμένων κορμών. Έπρεπε, όμως να πεθάνει ο Τέως για να καθαριστεί με τρόπο “μαγικό” ο χώρος. Γιατί ό,τι δεν έγινε μέσα σε ένα χρόνο, έγινε τελικά μέσα σε δύο ημέρες. Και ο χώρος, όχι μόνο καθαρίστηκε, αλλά στρώθηκε και χαλίκι στο μονοπάτι απ’ όπου θα περάσει η πομπή. Έπρεπε να καταφθάσουν και πέντε βασιλείς για να πάρει μπρος η μηχανή, που ένα χρόνο τώρα -προφανώς- ήταν στο ρελαντί. Και το λέμε αυτό γιατί οι φωτογραφίες που βγήκαν στη δημοσιότητα από τον χώρο πριν λίγες μέρες κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές ήταν. 

Τι συμβαίνει όμως στο πρώην Βασιλικό Κτήμα, το οποίο ανήκει στην κυριότητα του ελληνικού κράτους, που η κυβέρνηση έχει συμπεριλάβει στις προγραμματικές της εξαγγελίες και διατυμπανίζει σε τακτά χρονικά διαστήματα την σπουδαία ανάπλαση που επίκειται; Υπάρχει πρόοδος στις εκεί εργασίες και τι τελικά έχει μείνει “όρθιο” σε αυτήν την καμένη γη; Γιατί γεγονός είναι πως και ο ιστορικός πυρήνας του κτήματος και τα περιφερειακά κτίρια έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, ενώ οι καταστροφές δεν έχουν ακόμη αποτιμηθεί πλήρως. Μαύροι, καμένοι κορμοί είναι στη θέση του καταπράσινου δάσους, που δε θυμίζει σε τίποτα την παλιά αίγλη.

Και μπορεί η Λίνα Μενδώνη, τεχνηέντως, αλλά σαφώς, στην ίδια συνέντευξη να προσπάθησε να μεταθέσει την ευθύνη για το Τατόι στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, όμως ήταν η ίδια που αναφέρθηκε στο Τατόι ως προγραμματική προτεραιότητα της κυβέρνησης το 2019, υποσχόμενη ότι «η Αττική κερδίζει ένα μοναδικό προορισμό για κατοίκους και επισκέπτες». Ήταν η Λίνα Μενδώνη που το καλοκαίρι του 2021 επέβλεπε την κατάσταση στο Τατόι τις ημέρες της φωτιάς - και της αναζωπύρωσής της- που κατέκαψε και τον ιστορικό πυρήνα του κτήματος, ενώ έχει οριστεί και πρόεδρος της Κυβερνητικής Επιτροπής «για τον προγραμματισμό, τον συντονισμό και την επιτάχυνση των διαδικασιών αποκατάστασης του τέως Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου». Και βέβαια είναι η ίδια που «διαφημίζει» τα έργα αρμοδιότητάς της στο Τατόι εδώ και 3 χρόνια, κατηγορώντας τις προηγούμενες κυβερνήσεις –ακόμη και αυτές στις οποίες συμμετείχε ως Γενική Γραμματέας του ΥΠΠΟ- ότι «το Τατόι ήταν θύμα ιδεοληψιών για δεκαετίες».

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΟΜΩΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΤΟ ΤΑΤΟΪ;

Σε έρευνά μας στις 13 Ιανουαρίου στη δημόσια βάση δεδομένων για τα έργα ΕΣΠΑ παρατηρούμε πως παρά τις κυβερνητικές εξαγγελίες και τα συχνά ταξίδια στη Μ.Βρετανία στελεχών του ΥΠΠΟΑ και βέβαια της ίδιας της υπουργού για να λάβουν την πολύτιμη βασιλική τεχνογνωσία του Καρόλου, το υπουργείο εμφανίζει επί χάρτου απίστευτη στασιμότητα και αναποτελεσματικότητα.

Χαρακτηριστικό είναι πως από τα έργα που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2014-2020, στα τρία («Στερέωση και αποκατάσταση του κτηρίου του παλαιού βουστασίου», «Μελέτες ωρίμανσης υποδομών λειτουργικότητας», «Ψηφιοποίηση και Δημοσιοποίηση Επιλεγμένων Συλλογών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του πρώην Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου») από τα έξι έργα του κτήματος η απορροφητικότητα είναι 0%, δηλαδή δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει. Για το έργο Αποκατάστασης και ανάδειξης 9 κτηρίων η απορρόφηση κονδυλίων είναι μόλις 1,71%, στο έργο Ψηφιοποίησης και προβολής του αρχείου του κτήματος είναι 28,19% και το έργο Αποκατάστασης και Ανάδειξης του κτηρίου των Μαγειρείων είναι 3,30%. Και όλα αυτά ενώ τα έργα αυτά έχουν ημερομηνία λήξης σε μόλις σε λίγους μήνες (31/12/23, 31/12/23, 28/02/23, 31/10/23, 31/05/23 και 31/12/23, αντίστοιχα). Δεν είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς πως τα έργα αποκλείεται να έχουν ολοκληρωθεί στις αναγραφόμενες ημερομηνίες λήξης και ότι ούτε θα αξιοποιηθούν στο κτήμα τα κονδύλια που διαφημίζει η Υπουργός Πολιτισμού, ούτε θα προχωρήσει ουσιαστικά το έργο που χρειάζεται να γίνει στο Τατόι για την απόδοση του κτήματος στους πολίτες.

Το πράγμα γίνεται ακόμη χειρότερο αν συνυπολογίσουμε ότι το ΕΣΠΑ 2014-2020 έχει κανονικά λήξει, και έχει πάρει παράταση ως τις 21/12/2023. Είναι πρακτικώς αδύνατο τα έργα που έχουν σήμερα 0% πρόοδο να ξεκινήσουν, πόσο μάλλον να τελειώσουν ως το τέλος του 2023. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα κονδύλια αυτά δεν θα αξιοποιηθούν ποτέ και θα επιστρέψουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Και ποιος έχει την ευθύνη για αυτό; 

ΚΙ ΟΧΙ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ...

Δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται το γεγονός αυτό στα έργα του Υπουργείου Πολιτισμού. Ως δημοσιογράφοι λαμβάνουμε απανωτά δελτία Τύπου στα οποία επαναλαμβάνεται το γνωστό παραμύθι για το πόσες πολλές «επενδύσεις» γίνονται στον τομέα του Πολιτισμού. Προαναγγέλλονται δεκάδες έργα, δεσμεύονται εκατομμύρια επί εκατομμυρίων από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα. Η υπουργός βιώνει μία ταξιδιωτική έκσταση -σπαταλώντας τεράστια χρηματικά κονδύλια- εντός και εκτός χώρας δήθεν για να επιβλέψει την πρόοδο των έργων. Και τελικά το αποτέλεσμα; Εντάσσονται διθυραμβικά έργα και τίτλοι σε ανέφικτες ημερομηνίες ολοκλήρωσης προκειμένου να λάβουν την έγκριση των διαχειριστικών αρχών και δεσμεύονται έτσι πόροι για έργα ανώριμα. Μετά, προ του αδιεξόδου της απένταξης, αρχίζουν οι παρατάσεις, αφού τα έργα δεν ολοκληρώνονται ποτέ στην ώρα τους. Τι σημαίνει αυτό; Ολόκληρο υπουργείο οδηγείται σε υπερδέσμευση χρηματικών και ανθρώπινων πόρων δένοντας επί χρόνια τα χέρια των επόμενων υπουργών/κυβερνήσεων που φορτώνονται τα έργα αυτά και δεν έχουν πόρους να σχεδιάσουν τίποτα άλλο, ούτε έχουν τη δυνατότητα να ανακατανείμουν τους πόρους αυτούς.

Να σημειώσουμε ότι άλλα 8 έργα του ΥΠΠΟΑ για το Τατόι, συνολικού προϋπολογισμού 48 εκατομμυρίων ευρώ, έχουν «ενταχθεί» στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παρότι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελούν βασικό επιχείρημα –και προεκλογικά- της κυβέρνησης για την στήριξη της οικονομίας, από τα 8 έργα του ΥΠΠΟΑ που έχουν τυπικά ημερομηνίες έναρξης μέσα στο 2021 και το 2022, κανένα δεν έχει ακόμη ξεκινήσει!

ΤΙ ΕΣΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Σ' ΕΝΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ;

Μπορεί να ακούγεται αυτονόητος ο ορισμός, όμως όπως φαίνεται δεν είναι, τουλάχιστον για την κυρία Μενδώνη: Αποτελεσματικότητα είναι να ολοκληρώνεις τα έργα που έχεις εξαγγείλει στις ημερομηνίες στις οποίες δεσμεύεσαι εξαρχής και όχι να εντάσεις απλώς έργα-τίτλους και να στέλνεις διθυραμβικά δελτία Τύπου για το τι ΘΑ κάνεις με τα χρήματα που δέσμευσες. Κάποια στιγμή θα πρέπει να περάσουμε από αυτό το καταραμένο το ΘΑ στην πράξη. Γιατί όταν τα έργα δεν ολοκληρώνονται στον εξαρχής συμπεφωνημένο χρόνο, εξαντλούν τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους του υπουργείου.

Το Τατόι αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα. Γιατί πραγματικά φαντάζει σαν θέατρο του παραλόγου η όλη κατάσταση εκεί. Δεν είναι δυνατόν να διαφημίζεται τόσο ένα έργο τέτοιου βεληνεκούς και τα μισά έργα να έχουν 0/100 απορροφητικότητα. Αψευδής μάρτυρας θα είναι η εικόνα που θα παρουσιαστεί την Δευτέρα στις τηλεοπτικές κάμερες από το κτήμα Τατοΐου. 

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΤΟ ΤΑΤΟΪ ΠΟΥ ΗΡΘΑΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΜΕ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΑ ΥΛΙΚΑ;

Το προηγούμενο διάστημα πέντε σωματεία του Υπουργείου Πολιτισμού πραγματοποίησαν αυτοψία στα εργοτάξια του ΥΠΠΟΑ στο Τατόι. Όπως ανέφεραν τα ίδια τα σωματεία, πρόκειται για το μεγαλύτερο εργοτάξιο του ΥΠΠΟΑ, αφού απασχολεί περισσότερα από 60 άτομα με σύμβαση ορισμένου χρόνου. Όπως αναφέρουν τα σωματεία, «παρά το πλήθος του προσωπικού και του τεράστιου προϋπολογισμού των 100 και πλέον εκατομμυρίων ευρώ που διαθέτει το έργο, ελάχιστα δαπανούνται για την διαμόρφωση ασφαλών και υγιεινών συνθηκών εργασίας, και πολλά από τα προβλήματα παραμένουν εδώ και πολλά χρόνια». Εν συνεχεία αναφέρουν τα προβλήματα του προσωπικού, την έλλειψη συγκοινωνίας, απουσία φυλακτικού προσωπικού, έλλειψη πόσιμου νερού, έλλειψη γιατρού εργασίας και πολλά άλλα για τα οποία εγκαλούν την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού ότι δεν προσπαθεί να τα επιλύσει.

Το πιο σημαντικό που εντοπίζουν όμως, είναι ότι στο έργο της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων οι εργαζόμενοι δουλεύουν σε παντελώς ακατάλληλες συνθήκες, με κίνδυνο για την υγεία τους. Χρησιμοποιείται ως χώρος γραφείου ο αποθηκευτικός χώρος (κοντέινερ) όπου έχουν μαζευτεί οι κούτες με τα αντικείμενα του κτήματος που δεν έφυγαν στο εξωτερικό το 1991, στην επιχείρηση που ονομάστηκε τότε «ριφιφί» και πραγματοποιήθηκε με την ανοχή της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Τα αντικείμενα που υπεξαιρέθηκαν τότε πουλήθηκαν αργότερα από τον έκπτωτο βασιλιά Κωνσταντίνο σε δημοπρασία του οίκου Christie’s. Οι κούτες που παρέμειναν, φυλάσσονταν στο κέντρο της Αθήνας, ενώ με επιλογή της Λ. Μενδώνη μεταφέρθηκαν σε κοντέινερ στο Τατόι. Δύο από αυτά κάηκαν στην πυρκαγιά του 2021, όμως η Υπουργός επιμένει ακόμη και σήμερα ότι δεν περιείχαν σημαντικά αντικείμενα. Στο κοντέινερ όπου έχουν αποθηκευτεί πολλές από τις κούτες με τα περίπου 100.000 αντικείμενα που υπολογίζεται ότι έχουν σωθεί, γίνεται η αποσυσκευασία και η καταγραφή των ευρημάτων. Κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια τι περιέχουν οι κούτες αυτές. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του NEWS 24/7 έχουν προκληθεί εκλύσεις επικίνδυνων τοξικών, ενώ έχουν εντοπιστεί πυρομαχικά, αλλά ακόμη και ραδιενεργά υλικά μέσα στις κούτες, στον ίδιο χώρο όπου εργάζεται το προσωπικό που καταγράφει και τεκμηριώνει τα αντικείμενα. Σε επικοινωνία του site δεν κατάφερε να γίνει γνωστό αν ακολουθήθηκαν οι ενέργειες που προβλέπονται στις περιπτώσεις αυτές για την μέτρηση και την απομάκρυνσή τους. Τα σωματεία του ΥΠΠΟΑ ζητούν το θέμα αυτό να επιλυθεί άμεσα «με τη δημιουργία ειδικού χώρου γραφείου, χωριστού και εγγύς στον αποθηκευτικό χώρο».

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ» ΤΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΣ ΤΑΤΟΪΟΥ;

Σε τι χρησιμεύουν όλα αυτά τα έργα, αν όχι στην απόδοση στους πολίτες του κτήματος ως δημόσιου χώρου για αναψυχή και πολιτισμό; Γιατί να δίνονται τόσα κονδύλια σε έναν χώρο, αν αυτός δεν πρόκειται να γυρίσει πίσω στους πολίτες της Αττικής; Οι προθέσεις του Υπουργείου Πολιτισμού αποτυπώθηκαν στην απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων, που γνωμοδότησε για τη μετατροπή χρήσεων των κτιρίων του ιστορικού πυρήνα του κτήματος σε μουσειακούς χώρους, αναψυκτήριο, πωλητήριο, χώρους παραγωγής και διάθεσης αγροτικών προϊόντων, χώρους αθλητισμού, αλλά και σε ξενοδοχεία. Η ανταλλαγή τεχνογνωσίας με τον βασιλιά Κάρολο της Αγγλίας για το Dumfries House της Σκωτίας, όπου μετέβησαν πριν λίγους μήνες η Λίνα Μενδώνη και οι συνεργάτες της, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για την «αξιοποίηση» του Κτήματος Τατοΐου.

Πέρα από το γεγονός ότι η δραστηριότητα του Ιδρύματος του (πρίγκιπα τότε) Καρόλου γύρω από το Dumfries House έχει απασχολήσει τη δημοσιότητα για περίεργες χρηματοδοτήσεις από Ρώσους ολιγάρχες και Σαουδάραβες επιχειρηματίες –οδηγώντας τις «κακές γλώσσες» να αναρωτιούνται ποια ακριβώς τεχνογνωσία πήγε να «ανταλλάξει» η Λίνα Μενδώνη στη Σκωτία- φαίνεται ότι η τάση της κυβέρνησης είναι η δημιουργία ξενοδοχείων, εστιατορίων και σπα που θα απευθύνονται σε πολύ υψηλά βαλάντια στα κτίρια του Τατοΐου. Σύμφωνα με πηγές του NEWS 24/7, στα σχέδια αυτά δεν ήταν σύμφωνος ο εκλιπών Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ, που είχε περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του στο Τατόι. Αντιθέτως, οι γιοι του φαίνεται να μην συμμερίζονται τις ρομαντικές απόψεις του πατέρα τους και να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τις… επιχειρηματικές δραστηριότητες που θα ανοίξουν στο Κτήμα Τατοΐου. Απομένει να δούμε αν συναντήσεις της κυβέρνησης με τους γιους του έκπτωτου βασιλιά, όπως αυτές που έγιναν με αφορμή την εξόδιο τελετή, έχουν πραγματοποιηθεί και για το μέλλον του κτήματος, που –ας μην ξεχνάμε- ανήκει οριστικά στον ελληνικό λαό.

Ανέκδοτα για ξανθιές...

Η ξανθιά μιλάει με μια φίλη της:

«Δεν καταλαβαίνω» λέει «Πριν μια βδομάδα ήρθε ένας νεαρός και μου χτύπησε την πόρτα. Όταν του άνοιξα, με ρώτησε αν είναι ο άντρας μου σπίτι, κι όταν του είπα πως δεν είναι, με πέταξε στο πάτωμα και μου πέταξε τα μάτια έξω.

Μετά από δυο μέρες ξανάρθε, με ξαναρώτησε αν είναι ο άντρας μου σπίτι κι όταν του είπα όχι, με ξαναπέταξε στο πάτωμα και μου πέταξε τα μάτια έξω.

Σήμερα το πρωί ξανάρθε, με ρώτησε πάλι αν είναι ο άντρας μου σπίτι κι όταν του είπα πως δεν είναι, με ξαναπέταξε στο πάτωμα και μου πέταξε τα μάτια έξω… Δεν μπορώ να καταλάβω!»

«Είναι απίστευτο!» λέει η φίλη της. «Αλλά τι είναι αυτό που δεν μπορείς να καταλάβεις;»

“Δεν μπορώ να καταλάβω τι ακριβώς θέλει τον άντρα μου!”…

Στάση του Νίκα: Όταν ο Ιουστινιανός έσφαξε 30.000 εξεγερμένους

 

Πέντε χρόνια μετά την άνοδό του στο θρόνο, ο Ιουστινιανός Α' (επίσης γνωστός ως Ιουστινιανός ο Μέγας) θα χρειαστεί να πάρει για λίγο το βλέμμα του απ' το εξωτερικό και να το στρέψει προς στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας και προς τις διαμάχες που θα ξεσπάσουν με σκοπό την εκθρόνισή του. Μέχρι τότε οι κύριοι εχθροί που τον απασχολούσαν ήταν οι Πέρσες και οι Ίβηρες. Σύντομα όμως ο κίνδυνος θα ερχόταν απ' τους ίδιους τους υπηκόους του. 

Μέσα σε μόλις μία εβδομάδα, ο Ιππόδρομος, η αρένα που χρησιμοποιούταν για να ψυχαγωγείται η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, εξελίχθηκε στο πιο αιματοβαμμένο σκηνικό στην ιστορία του βυζαντινού καθεστώτος, όταν οι αδίστακτοι στρατηγοί του Ιουστινιανού κατέσφαξαν χιλιάδες εξεγερμένους.

Αλλά πώς ξεκίνησε η Στάση του Νίκα; Ποιες ήταν οι αιτίες της εξέγερσης;

ΟΙ ΝΕΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ

Οι άνθρωποι δυσανασχετούσαν με το νέο φορολογικό σύστημα υπό τον πραιτοριανό έπαρχο του Ιουστινιανού, Ιωάννη τον Καππαδόκη και τον έπαρχο και μεγάλο νομοδιδάσκαλο, Τριβωνιανό. Για πολλούς, αυτοί οι δύο ήταν που κυνηγούσαν ανελέητα τους οφειλέτες και επέβαλαν τους τόσο υψηλούς φόρους. 

Όταν ο κόσμος ζήτησε από τον Ιουστινιανό να τους απολύσει, εκείνος δεν είδε κανένα λόγο να αντικαταστήσει το δίδυμο που θα έκανε τα πάντα για να επιτύχει τους οικονομικούς του στόχους. 

ΣΑΡΩΤΙΚΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Ο μισητός Τριβωνιανός ήταν ο ίδιος άνθρωπος που μεταρρύθμισε τους ρωμαϊκούς νόμους συντάσσοντας τον περίφημο “Ιουστινιάνειο Κώδικα”. Πολλοί από τους αριστοκράτες είδαν αυτές τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις ως προσβολή του Θεοδοσιανού Κώδικα που τιμούταν ως κάτι το θεϊκό και ο οποίος χρειάστηκε σχεδόν μια δεκαετία για να ολοκληρωθεί.

ΜΕΤΡΑ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ

Σε μια προσπάθεια να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες, ο Ιουστινιανός μείωσε τα ποσά που διοχετεύονταν στις δημόσιες υπηρεσίες, στις οποίες δέσποζε η τάξη των ευγενών. Ταυτόχρονα, μείωσε και την αυτονομία πολλών δημοτικών συμβουλίων, μετατρέποντας τους ευγενείς σε ανθρώπους χωρίς πραγματική εξουσία, και πολλές φορές, διώχνοντάς τους τελείως από τις δουλειές τους.

Οι εκτοπισμένοι ευγενείς στη συνέχεια θα ευθυγραμμιστούν με τους συγκλητικούς (ή γερουσιαστές) που είχαν κι αυτοί με τη σειρά τους δυσαρεστηθεί από τις υψηλές εισφορές. Οι δύο πλευρές έτρεφαν κοινό μίσος κατά της βασιλείας του Ιουστινιανού και περίμεναν την τέλεια στιγμή για να χτυπήσουν.

ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Ένα τμήμα του λαού στην Κωνσταντινούπολη θεωρούσε τον Ιουστινιανό και τη σύζυγό του, αυτοκράτειρα Θεοδώρα, ακατάλληλους ηγεμόνες της αυτοκρατορίας. Θυμόνταν με μεγάλη νοσταλγία τον προηγούμενο αυτοκράτορα Αναστάσιο, και θεωρούσαν τον Ιουστινιανό και τη Θεοδώρα ανθρώπους κατώτερης καταγωγής σε σύγκριση με τον γιο του Αναστασίου, τον συγκλητικό Υπάτιο.

ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΕΝΕΤΩΝ

Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης δεν ήταν μόνο το μέρος που φιλοξενούσε αρματοδρομίες και μια σειρά από δρώμενα, αλλά ήταν επίσης ο βασικός χώρος μέσα στον οποίο ο λαός εξέφραζε τα παράπονά του προς τον αυτοκράτορα.

Το πιο δημοφιλές άθλημα της εποχής ήταν οι αρματοδρομίες και οι “Βένετοί” και οι “Πράσινοι” αποτελούσαν αντίστοιχα τις πιο δημοφιλείς οργανώσεις φιλάθλων του Ιπποδρόμου με την καταγωγή τους να αντλείται από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Υπήρχαν και οι “Ρούσσοι” και ο “Λευκοί”, οι οποίοι όμως δεν είχαν την ίδια δημοτικότητα.

Αυτές οι ομάδες όμως ήταν κάτι παραπάνω από απλοί σύνδεσμοι φιλάθλων. Πέρα από τα παιχνίδια, μπορούσαν να επηρεάσουν τις κοινωνικοπολιτικές αποφάσεις και να πυροδοτούν λαϊκές αντιδράσεις, καθώς είχαν μεγάλη και σημαντική δύναμη, κυρίως λόγω του σημαντικού αριθμού τους.

Ο ίδιος ο Ιουστινιανός κατά τη διάρκεια της βασιλείας του προηγούμενου αυτοκράτορα ήταν οπαδός των Βένετων (Μπλε), πιθανότατα για να κερδίσει την υποστήριξή τους για τον θρόνο. Εντούτοις, κατά τη δική του βασιλεία αποφάσισε να παραμείνει ουδέτερος χωρίς να υποστηρίζει κανέναν -κάτι αρκετά σπάνιο για Βυζαντινό Αυτοκράτορα. Κατά συνέπεια η στάση του αυτή αποτελούσε κίνδυνο και για τις δύο ομάδες.

Η ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΣΗ

Στα τέλη του 531, ένας Βένετος και ένας Πράσινος συλλαμβάνονται με την κατηγορία της δολοφονίας και καταδικάζονται σε θάνατο δια απαγχονισμού. Στις 11 Ιανουαρίου 532 (ή 13 Ιανουαρίου κατά άλλους) όταν και ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσουν οι αρματοδρομίες, μέλη και των Βένετων και των Πρασίνων θα παρακαλέσουν δυνατά τον αυτοκράτορα να δείξει έλεος στους δύο άνδρες. Εκείνος θα μετατρέψει τη θανατική ποινή σε φυλάκιση, αγνοώντας επιδεικτικά τις εκκλήσεις τους για πλήρη απαλλαγή.

Οι Πράσινοι και Βένετοι όμως δεν ικανοποιούνται και ήδη εξαγριωμένοι για τους λόγους που αναφέραμε προηγουμένως, θα αρχίσουν και οι δύο ομάδες να φωνάζουν ενωμένοι "Νίκα!”. Αυτό το σύνθημα, που τόσο συχνά ακουγόταν στον Ιππόδρομο για την υποστήριξη του ενός ή του άλλου αναβάτη άρματος, στρεφόταν τώρα εναντίον του ίδιου του Ιουστινιανού.

Η ΠΟΛΗ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ

Σύντομα η όλη ατμόσφαιρα θα αρχίσει να μυρίζει μπαρούτι και οι φρουροί του αυτοκράτορα θα τον οδηγήσουν γρήγορα πίσω στο παλάτι του. Σκηνές βίας θα ξεσπάσουν και ένας εξαγριωμένος όχλος θα βγει στους δρόμους. Πρώτος στόχος τους θα είναι το Πραιτόριο, που ήταν ουσιαστικά η έδρα του αστυνομικού τμήματος της Κωνσταντινούπολης και οι δημοτικές φυλακές. Οι εξεγερμένοι θα απελευθερώσουν τους κρατούμενους και θα βάλουν φωτιά στο κτίριο. Σε λίγο, ένα σημαντικό τμήμα της πόλης θα είναι τυλιγμένο στις φλόγες, συμπεριλαμβανομένης της Αγίας Σοφίας και πολλών άλλων σπουδαίων κτιρίων.

Στη συνέχεια ο Ιουστινιανός θα προσπαθήσει να ικανοποιήσει κάποιες απ’ τις απαιτήσεις των ταραχοποιών διώχνοντας τον Ευδαίμονα, τον Ιωάννη τον Καππαδόκη και τον Τριβωνιανό, αλλά αυτή η κίνηση θα αποδειχθεί πολύ λίγη και θα έρθει και πολύ αργά. Τίποτα δεν μπορεί πλέον να σταματήσει το εξαγριωμένο πλήθος.

Νιώθοντας την αδυναμία και την απογοήτευση να εισχωρεί στο μυαλό του Ιουστινιανού, οι δυσαρεστημένοι γερουσιαστές και νομοθέτες της Κωνσταντινούπολης θα σκεφτούν ότι τώρα είναι η ώρα τους για να χτυπήσουν και αυτοί, δίνοντας ένα τέλος στη βασιλεία του Ιουστινιανού.

Με τη δική τους προτροπή ο αριθμός των ταραχοποιών θα αρχίσει να διογκώνεται. Οι εξεγερμένοι θα καταλάβουν την κατοικία του Πρόβου, ενός από τους ανιψιούς του Αναστασίου, προκειμένου να τον ανακηρύξουν αυτοκράτορα, αλλά όταν δεν θα τον βρουν εκεί, θα εξαγριωθούν ακόμη περισσότερο και θα πυρπολήσουν το σπίτι του.

Εν τω μεταξύ ο Ιουστινιανός είχε στο παλάτι του τους δύο άλλους ανιψιούς του Αναστασίου, τον Υπάτιο και τον Πομπήιο. Μόλις εκείνοι θα φύγουν, οι ένοπλοι ταραξίες θα οδηγήσουν τον Υπάτιο στον Ιππόδρομο προκειμένου να τον ανακηρύξουν αυτοκράτορα.

Ο Ιουστινιανός φοβόταν για τη ζωή του και ως εκ τούτου σχεδίαζε να δραπετεύσει από την πόλη. Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα όμως θα τον πείσει να μείνει, λέγοντας ότι “όποιος γεννιέται στο φως της ημέρας πρέπει αργά ή γρήγορα να πεθάνει… Πώς θα μπορούσε ένας αυτοκράτορας να επιτρέψει στον εαυτό του να είναι φυγάς;”. 

ΠΩΣ ΚΑΤΕΣΤΕΙΛΕ ΤΗ ΣΤΑΣΗ

Εμπνευσμένος από τα “συγκινητικά” λόγια της γυναίκας του, ο φοβισμένος Αυτοκράτορας θα συνέλθει. Στις 18 Ιανουαρίου, θα καταλήξει μαζί με τους στρατηγούς του σε ένα επιτελικό σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο θα χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο για να συντρίψουν την εξέγερση.

Ο Ιουστινιανός θα αναθέσει σε όσους περισσότερους διοικητές γινόταν να μπουν στον Ιππόδρομο χωρίς να επιδεικνύουν εμφανή απειλή για τον νέο αυτοκράτορα ούτε για τους χιλιάδες εξεγερμένους.

Στη συνέχεια, ο αυτοκράτορας και οι σύμβουλοί του ανέθεσαν σε έναν άοπλο ευνούχο με το όνομα Ναρσής να διεισδύσει στο στρατόπεδο των Βένετων. Αυτός ο πανούργος στρατιωτικός θα δωροδοκίσει πολιτικούς προκειμένου να διαβεβαιωθούν οι Βένετοι ότι ο αυτοκράτορας ήταν μεγάλος φαν της ομάδας τους. Την ίδια στιγμή θα καταφέρει να πείσει και μερικούς από τους ταραχοποιούς ότι ο Υπάτιος ήταν ένας φανατικός υποστηρικτής των Πρασίνων. Στη συνέχεια, ο Ναρσής θα προχωρήσει στη διανομή ακόμα περισσότερων χρυσών νομισμάτων στους Βένετους, κάτι που τελικά θα ηρεμήσει πολλούς από αυτούς και οι οποίοι με τη σειρά τους θα εγκαταλείψουν τον Ιππόδρομο.

Μόλις ολοκληρώθηκε η δωροδοκία, είχε έρθει πια η ώρα για τους έμπιστους στρατηγούς Μούνδο και Βελισσάριο να παίξουν τον δικό τους ρόλο.

Έχοντας ειδοποιηθεί για την αναχώρηση των υποστηρικτών του Ιουστινιανού από τον Ιππόδρομο, οι στρατηγοί θα οδηγήσουν τις δυνάμεις τους μυστικά και θα τις βάλουν μέσα στην αρένα από την λιγότερο αναμενόμενη είσοδο. Η σφαγή που θα ακολουθήσει δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Ο στρατηγός Βελισάριος και οι άνδρες του θα δολοφονήσουν όλους τους ταραχοποιούς -μιλάμε δηλαδή για περισσότερα από 30.000 άτομα.

Και η αιματοχυσία δεν σταμάτησε εκεί. Ο Ιουστινιανός διέταξε τους στρατιώτες του να σκοτώσουν και όλους τους νομοθέτες και δημόσιους υπαλλήλους που υποστήριζαν τους εξεγερμένους. Οι λίγοι τυχεροί που κατάφεραν να ξεφύγουν, είδαν τις περιουσίες τους να κατάσχονται από τον αυτοκράτορα. Την επομένη, διέταξε να εκτελεσθούν ο Υπάτιος και ο αδελφός του, ενώ η περιουσία τους δημεύθηκε.

Η επιτυχημένη καταστολή θεμελίωσε την εξουσία του Ιουστινιανού και περιόρισε για πάντα τη δύναμη αυτών των οπαδικών οργανώσεων.

Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου (Ρόδος)

 

Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου των ιπποτών ή Καστέλλο βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου, στο ψηλότερο σημείο του κάστρου.

---

Ιστορία

Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου (ή ορθότερα «των Μεγάλων Μαγίστρων») στην αρχική του μορφή ήταν κτίσμα του 14ου αιώνα. Κατασκευάστηκε από τους Ιππότες του τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ. Θυμίζουμε ότι οι Ιωαννίτες ιππότες κατείχαν τη Ρόδο από το 1309 έως το 1522. Το παλάτι του Μαγίστρου άρχισε να κτίζεται λίγο μετά την εγκατάστασή τους στο νησί.
Βρισκόταν στη θέση παλαιότερης βυζαντινής ακρόπολης που υπήρχε τουλάχιστον από τον 7ο μ.Χ. αιώνα. Στο ίδιο σημείο βρισκόταν η κάτω ακρόπολη της αρχαίας Ρόδου, και σύμφωνα με αρχαίες πηγές εδώ είχε στηθεί ο Κολοσσός της Ρόδου και όχι στο λιμάνι του Μανδρακίου (κάτι που δεν είναι δυνατόν να επαληθευτεί).

Το παλάτι υπήρξε το διοικητικό κέντρο των Ιπποτών και κατοικία του Μεγάλου Μαγίστρου επί δύο αιώνες. 

Όταν κατέλαβαν το νησί οι Οθωμανοί, το 1522, δεν αξιοποίησαν το κτίριο, που ήταν ήδη μισοκατεστραμμένο από την πολιορκία. Το χρησιμοποίησαν για στρατώνα και αργότερα ως φυλακές. Το κτίριο παραμελήθηκε τελείως, ρήμαξε και το 1856 το αποτελείωσε μια μεγάλη έκρηξη που προκλήθηκε από ανάφλεξη πυρίτιδας που είχε ξεχαστεί από τον καιρό των ιπποτών (!) στα υπόγεια του ναού του Αγίου Ιωάννη, απέναντι από το παλάτι.

Όταν το 1912 η Ρόδος περιήλθε στο Βασίλειο της Ιταλίας, οι Ιταλοί θέλησαν να ξαναδώσουν στην πόλη κάτι από τη χαμένη αίγλη του μεσαιωνικού παρελθόντος. Την περίοδο 1937–1940, υπό την εποπτεία του Ιταλού διοικητή της Δωδεκανήσου Ντε Βέκκι (Cesare Maria De Vecchi), το παλάτι ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων και έγινε έδρα της Ιταλικής διοίκησης. Αυτό συνέβη επί φασιστικού καθεστώτος και γι’αυτό το όνομα του Μπενίτο Μουσολίνι το βλέπουμε ακόμη σε μια εντοιχισμένη επιγραφή κοντά στην είσοδο.
Οι Ιταλοί προσπάθησαν να μείνουν πιστοί στο πρωτότυπο, αλλά το κτίριο ήταν ερείπιο και είχαν στη διάθεσή τους τα αρχικά σχέδια μόνο της εσωτερικής διαρρύθμισης, έτσι αναγκάστηκαν να αυτοσχεδιάσουν. Έγινε εξαιρετική δουλειά, αλλά το γεγονός είναι ότι το παλάτι δεν είναι πλέον αυθεντική μεσαιωνική κατασκευή. Και παρόλο που το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό, δεν έχουμε ιδέα κατά πόσο μοιάζει με το μεσαιωνικό παλάτι του μάγιστρου.

Μετά την προσάρτηση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, το 1948, ο πρώτος όροφος του παλατιού μετατράπηκε σε μουσείο και το μνημείο εξελίχθηκε στον μεγαλύτερο πόλο έλξης επισκεπτών στη Ρόδο.

---

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Οι διαστάσεις του μεγάρου είναι 80✖75 μ.
Η είσοδος του Παλατιού είναι στη νότια πλευρά, και είναι πραγματικά εντυπωσιακή με τους δύο επιβλητικούς πύργους με πολεμίστρες που την πλαισιώνουν. Μέσα, μετά την είσοδο, υπάρχει μια μεγάλη εσωτερική αυλή διαστάσεων 50✖40 μ. την οποία κοσμούν αγάλματα της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου.
Την εποχή των Ιπποτών, στο ισόγειο υπήρχαν οι βοηθητικοί χώροι, οι κουζίνες, οι αποθήκες και οι στάβλοι, ενώ στον πάνω όροφο υπήρχαν τα ιδιαίτερα διαμερίσματα του Μεγάλου Μαγίστρου (γνωστά ως «Μαργαρίτες»), οι αίθουσες τελετών, η μεγάλη αίθουσα του Συμβουλίου, η τραπεζαρία και πιθανότατα τα γραφεία κάποιων διοικητικών υπηρεσιών.

Σήμερα, στο ισόγειο του κτιρίου φιλοξενούνται δύο μόνιμες εκθέσεις με θέμα την αρχαία και τη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, ενώ στον όροφο μπορεί κανείς να επισκεφθεί τα ελληνιστικά ψηφιδωτά δάπεδα με τα οποία κοσμήθηκε ο χώρος στα τέλη της δεκαετίας του 1930 (μεταφέρθηκαν εδώ από την Κω).
Συν τοις άλλοις οι Ιταλοί φρόντισαν να διακοσμήσουν τους εσωτερικούς χώρους με πολύ καλόγουστα αντικείμενα και έπιπλα-αντίκες.

Κολλητά με το παλάτι, στα βορειοδυτικά του, υπάρχει ένας ισχυρός προμαχώνας, ο «Προμαχώνας του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου». Είναι ένα συμπαγές επιχωματωμένο οχύρωμα με πλατφόρμα πυροβολικού στο επάνω μέρος που υψώνεται 15μ. πάνω από την τάφρο. Τα κανόνια του προμαχώνα προστάτευαν εκτός από το παλάτι και όλη τη βόρεια και βορειοδυτική πλευρά της πόλης, αλλά και το λιμάνι του Μανδρακίου. Ήταν το πιο ισχυρό σημείο άμυνας της Μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου μέχρι το τέλος του 15ου αιώνα και μέχρι την κατασκευή του μεγάλου προμαχώνα του Αγίου Γεωργίου στη δυτική πλευρά.

Η προσέγγιση στο παλάτι γίνεται κυρίως από την επιβλητική πύλη D’Amboise στα δυτικά τείχη της Ρόδου. Στο εξωτερικό προαύλιο του παλατιού, υπάρχει μία ακόμα πύλη, η «πύλη των κανονιών», που έβγαζε στον περίδρομο του τείχους της πόλης και η οποία πλαισιώνεται και αυτή από δύο μεσαιωνικού τύπου ημικυλινδρικούς πύργους με πολεμίστρες.
Σημειωτέον ότι αυτοί οι κυλινδρικοί πύργοι με τις πολεμίστρες που προστατεύουν πύλες σε τρία σημεία της Ρόδου (στην είσοδο του Παλατιού, στην πύλη των Κανονιών και στη Θαλασσινή πύλη της πόλης) ήταν ξεπερασμένης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής σχεδόν από τότε που κατασκευάστηκαν. Ήταν όλοι παρόμοιας τεχνοτροπίας, διατηρούνται σε άριστη κατάσταση (όντας ανακατασκευασμένοι) και είναι εντυπωσιακοί, αλλά είχαν περισσότερο διακοσμητικό χαρακτήρα, σε μια προσπάθεια απομίμησης μεσαιωνικών πύργων της Δύσης των προηγούμενων αιώνων. Δεν πρέπει να είχαν ουσιαστική συμβολή στην άμυνα της Ρόδου, ειδικά στις δύσκολες πολιορκίες του 1480 και του 1522.

Χανιά, Iστορία

 

Νεολιθικά Χανιά 

Η ιστορία των Χανίων ξεκινά την νεολιθική εποχή, όταν οι πρώτοι κάτοικοι δημιούργησαν οικισμό πάνω στο χαμηλό λόφο Καστέλι που υψώνεται πάνω από το ενετικό λιμάνι. Σίγουρα ο λόφος Καστέλι δεν επιλέχτηκε για την υπέροχη θέα, αλλά κυρίως για τα πλεονεκτήματα που πρόσφερε στην άμυνα των κατοίκων. Γενικά κάθε ύψωμα προσφέρει έγκαιρο εντοπισμό του εχθρού που πλησιάζει και παράλληλα είναι δυσκολότερο να κατακτηθεί, ειδικά αν έχει απόκρημνες πλευρές που κάνουν την πρόσβαση του εχθρού δύσκολη ή αδύνατη.

Κυδωνία, τα Μινωικά Χανιά 

Σταδιακά ο οικισμός εξελίχθηκε στον σημαντικότερο της Δυτικής Κρήτης με λιμάνι υποτυπώδες αλλά σημαντικότατο για την άνθιση της πόλης, δεδομένου ότι η  οικονομία της μινωικής Κρήτης βασιζόταν στο θαλάσσιο εμπόριο.

Η αρχαία Κυδωνία, όπως ονομαζόταν τα μινωικά Χανιά, ανέπτυξε ακμαία βιοτεχνία και συσσώρευσε πλούτο με το εμπόριο.

Οι κάτοικοι της έκτισαν σπουδαίο ανάκτορο, το μινωικό ανάκτορο της Κυδωνίας, το οποίο όμως περιμένει ακόμα να ανασκαφεί, πράγμα δύσκολο αφού βρίσκεται κάτω από τα κέντρο της σύγχρονης πόλης των Χανίων.

Πολλές είναι οι εκδοχές όσον αφορά την ετυμολογία του τοπωνυμίου της πόλης. Κατά την μυθολογία ιδρυτής της είναι ο Κύδων γιός του Μίνωα και της νύμφης Ακακκαλίδας.

Στο λόφο Καστέλι, εκεί που πιστεύεται ότι βρίσκονταν η μινωική Κυδωνία, έχουν βρεθεί πινακίδες με μινωική γραφή (γραμμική Α και γραμμική Β).

Τα Χανιά τη Ρωμαϊκή περίοδο 67 π.Χ – 330 μ.Χ

Το 67 π.Χ οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Κρήτη. Η κατάκτηση της Κρήτης άρχισε από τα δυτικά και η Κυδωνία ήταν η πρώτη πόλη που πολέμησε αλλά δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τον μεγαλύτερο και άριστα οργανωμένο ρωμαϊκό στρατό. Η πόλη συνέχισε να αναπτύσσεται επί Ρωμαίων, αλλά από τα ρωμαϊκά μνημεία δεν σώζεται τίποτα καθώς τα υλικά τους χρησιμοποιήθηκαν από μεταγενέστερους κατακτητές, όπως τα υλικά από το ρωμαϊκό θέατρο που χρησιμοποίησαν οι Ενετοί για να κτίσουν τα τείχη της πόλης.

Α' Βυζαντινή Περίοδος (330-824.μ.χ)
Το 330 μ.Χ. η Κρήτη απελευθερώνεται από τους Ρωμαίους και προσαρτάται στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Διοικείται από στρατηγό του Βυζαντίου αλλά μαστίζεται από τις επιδρομές των πειρατών, που το βυζαντινό ναυτικό δεν κατορθώνει να αντιμετωπίσει. Η ιστορία δεν αναφέρει κάτι ιδιαίτερο για τα Χανιά την περίοδο αυτή.

Αραβικά Χανιά

Το 828 μ.Χ., ημερομηνία ορόσημο για το νησί της Κρήτης, η Κρήτη και τα Χανιά πέφτουν στα χέρια των Σαρακηνών Αράβων από την Κόρδοβα της Ισπανίας, οι οποίοι και τα ισοπέδωσαν.

Οι Αραβες θεωρούνται υπεύθυνοι για την αλλαγή του ονόματος της πόλης από Κυδωνία σε Χανιά. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Αρχαιολογίας, Νικόλαο Πλάτωνα, στην Κυδωνία υπήρχε προάστιο με το όνομα «Αλχάνια Κώμη», από τον θεό Βελχανό ή Ηφαιστο. Οι Σαρακηνοί Αραβες χρησιμοποίησαν το όνομα Al Chanea για ολόκληρη την πόλη. Μετά την απομάκρυνση των Αράβων, οι Βυζαντινοί αφαίρεσαν το πρόθεμα Al και κράτησαν το Chanea, απ’ όπου προέκυψε το ελληνικό Χανιά και το λατινικό (La) Canea.

Βυζαντινά Χανιά - (961 -1204 μ.χ)

Τα Χανιά απελευθερώνονται  το 961 μ.Χ. όταν οι βυζαντινοί με το Νικηφόρο Φωκά ανακτούν το νησί από τους Αραβες και ξανακτίζουν την πόλη οχυρώνοντας το λόφο Καστέλι με τείχη που τον περιβάλλουν.

Από τα βυζαντινά τείχη σήμερα σώζεται το βόρειο τμήμα τους προς την πλευρά της θάλασσας και μικρό τμήμα στην οδό Σήφακα. Ειδικά στο τμήμα αυτό φαίνονται εντοιχισμένες βάσεις από κίονες, χρησιμοποιήθηκαν δηλαδή υλικά δηλαδή από παλιότερα κατεστραμμένα κτίρια.

Ενετικά Χανιά (1204 – 1645)

Το 1204 οι Ενετοί προσαρτούν την Κρήτη στα εδάφη τους. Το 1252 αποφασίζουν να ανοικοδομήσουν και να προστατεύσουν τα Χανιά με φρούριο στο λόφο Καστέλι και ισχυρά τείχη που αγκαλιάζουν σημαντικά μεγαλύτερο τμήμα της πόλης σε σχέση με τα βυζαντινά τείχη. Τα ενετικά τείχη ενισχύονται  με 4 προμαχώνες, πύργους και τάφρο εξωτερικά, ώστε να μπορούν να αντέξουν τις επιθέσεις των πειρατών και άλλων εχθρών.

με κόκκινο χρώμα απεικονίζονται τα βυζαντινά τείχη που προστατεύουν τον λόφο Καστέλι, ενώ τα ενετικά τείχη σημαδεύονται με κίτρινο -

Ταυτόχρονα αναπτύσσεται το λιμάνι της πόλης ώστε να προστατεύει αποτελεσματικά τον ενετικό στόλο, χτίζονται τα  νεώρια (αρσενάλια) για την συντήρηση και επιδιόρθωση των καραβιών και τα Χανιά αναδεικνύονται σε σημαντικό κέντρο εμπορίου και 2η πόλη σε σημασία στην Κρήτη μετά τον Χάνδακα (το σημερινό Ηράκλειο).

Βελτιώνεται το δίκτυο ύδρευσης με επέκταση του υδραγωγείου και κατασκευή δεξαμενών για να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων, που έχουν φτάσει τις 8000 την εποχή εκείνη. Η πόλη στολίζεται με λαμπρά δημόσια οικοδομήματα ενώ οι κατοικίες σε βενετσιάνικο ρυμοτομικό σύστημα της έδωσαν τον αέρα ευρωπαϊκής μεγαλούπολης.

Τα Χανιά στην Οθωμανική περίοδο (1645 - 1912)

Το 1645 οι Οθωμανοί κατέκτησαν τα Χανιά μετά από πολιορκία 2 μηνών και κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της πόλης. Στη συνέχεια τα τείχη ενισχύονται και η πόλη ξαναχτίζεται σύμφωνα με το γούστο των νέων της κατοίκων. Οι Τούρκοι κατασκεύασαν δημόσια λουτρά και κρήνες, μετέτρεψαν τις εκκλησίες σε τζαμιά και έκτισαν καινούρια με ψηλούς μιναρέδες που φαίνονταν από μακριά σαν λόγχες στον ουρανό της υπόδουλης Κρήτης, δίνοντας ανατολίτικη όψη στην πόλη.

Πολλές επαναστάσεις κατά των τούρκων ξεκίνησαν από τον Νομό Χανίων, με αποκορύφωμα την μεγάλη επανάσταση του 1821, που όμως δεν κατάφερε να απελευθερώσει την Κρήτη. Το αποτέλεσμα ήταν μεγάλες σφαγές των χριστιανών κατοίκων των Χανίων. Μετά το τέλος της Επανάστασης, η Κρήτη παραχωρείται στον αιγύπτιο Μεχμέτ Αλή μέχρι το 1841 οπότε και επανέρχεται στην τουρκική εξουσία.

Τον Ιανουάριο του 1897 γίνονται νέες σφαγές του χριστιανικού πληθυσμού και πυρπολούνται οι χριστιανικές συνοικίες στα Χανιά. Το 1898 ιδρύεται η «Κρητική Πολιτεία» υπό τον Πρίγκιπα Γεώργιο της Ελλάδας, ένα ιδιότυπο καθεστώς όπου η Κρήτη παραμένει στην Οθωμανική αυτοκρατορία αλλά με την εγγύηση-προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων: Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία, Γερμανία και Αυστρία. Τα Χανιά ορίζονται πρωτεύουσα της Κρήτης.

Οι αγώνες των Κρητικών δεν σταματούν εδώ, αλλά συνεχίζουν να διεκδικούν την ουσιαστική απελευθέρωση και την ένωση με την Ελλάδα. Το 1905 σημειώνεται η επανάσταση του Θερίσου με ηγέτη τον μεγάλο πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο, μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας. Τελικά το 1913 μετά από σχεδόν τρεις αιώνες οι Τούρκοι αποχωρούν οριστικά, η Κρήτη ενώνεται με την Ελλάδα και η ελληνική σημαία υψώνεται στο φρούριο Φιρκάς των Χανίων. Από τότε η Κρήτη ακολουθεί τις τύχες του ελληνικού κράτους και τα Χανιά γίνονται μια όμορφη επαρχιακή πόλη.

Τα Χανιά στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο – Γερμανική Κατοχή (1941 - 1945) 

Στη συνέχεια της ιστορίας, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα Χανιά και συγκεκριμένα το αεροδρόμιο του Μάλεμε και ο Γαλατάς υπήρξαν το επίκεντρο των πολεμικών επιχειρήσεων στην περιώνυμη «μάχη της Κρήτης». Ηταν η πρώτη φορά στην παγκόσμια πολεμική ιστορία όπου επιχειρήθηκε εισβολή σε κάποιο τόπο μόνο από αέρα. Το επίλεκτο γερμανικό σώμα αλεξιπτωτιστών αποδεκατίστηκε από τους άοπλους Κρητικούς και τα λιγοστά στρατεύματα των Αγγλων, Αυστραλών και Νεοζηλανδών που υπερασπίζονταν το νησί. Τα Χανιά βομβαρδίστηκαν άγρια από την γερμανική αεροπορία, αλλά ευτυχώς οι ζημιές δεν ήταν ολοκληρωτικές και πολλά από τα μνημεία σώθηκαν.