Ο ΚΥΡ ΦΩΤΗΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΔΑΞΕ ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Γράφει η Μάρω Σιδέρη

Για τους ανθρώπους που τον γνώρισαν ήταν ο κυρ-Φώτης, ένας άνθρωπος που έμοιαζε με τις μορφές που αγιογραφούσε: μέσα από τη σεμνότητά του ανάβλυζε το πάθος για όσα πίστευε. Ο Φώτης Κόντογλου αγιογραφούσε κάθε φορά που ζωγράφιζε: ακόμα κι όταν το θέμα δεν ήταν παρμένο από την Αγία Γραφή, οι μορφές παρέμεναν οσιακές. Ο κυρ-Φώτης ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος, ένας λόγιος, ένας κλειστός αλλά ωραίος τύπος-έλεγαν όσοι είχαν τη χαρά να τον γνωρίσουν. Όχι, ο κυρ-Φώτης δεν προσπάθησε να υποδυθεί το νεωτεριστή καλλιτέχνη.

Με την πεποίθηση ότι η αγιογραφία είναι η Βίβλος του λαού, αποτύπωσε τις μορφές και τα γεγονότα του Ευαγγελίου χωρίς εκκοσμικεύσεις. Άλλωστε η Ορθόδοξη πίστη - κι αυτό το γνώριζε καλά ο κυρ-Φώτης-είναι βαθιά πνευματική στην ουσία της, βαθιά λαϊκή ως προς τον τύπο. Αυτή τη λαϊκή αλλά πνευματική μορφή μας χάρισε ο κυρ-Φώτης με την τέχνη του. Στην Παιανία, όταν ακόμα ο λαός την αποκαλούσε Λιόπεσι, ο κυρ-Φώτης άφησε ένα συγκλονιστικό κομμάτι της ψυχής και τη πίστης του. Μπαίνοντας στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής, (αγιογράφησε και τμήμα της Αγίας Παρασκευής), μοιάζεις να μπαίνεις στον παράδεισο όπως τον αντιλαμβανόταν εκείνος: Σα να είναι οι Άγιοι μακρινοί αλλά οικείοι, απρόσιτοι αν απλά τους κοιτάξεις αλλά δικοί σου αν τους παρακαλέσεις.

Η Αγιογραφία του Κόντογλου δεν είναι εύκολη για τον πιστό: δεν του δίνει το εύκολο συναίσθημα αλλά του προσφέρει όλα τα συναισθήματα όσο την πλησιάζει. Σα να είναι ζωντανή, περιμένει πίστη για να μιλήσει, περισσότερη πίστη για να αποκαλυφθεί και την υπέρβαση για να αγγίξει.Όπως έλεγε ο κυρ-Φώτης «είναι καλό να υπάρχεις αλλά να ζεις είναι άλλο πράγμα». Αυτό το άλλο πράγμα αποτύπωσε στις Αγιογραφίες του ο Κόντογλου και προσκαλεί όλους μας να το ζήσουμε!

Ποιός είναι ο Φώτης Κόντογλου?

Ο Φώτης Κόντογλου, κατά κοινή ομολογία, είναι ένας από τους μεγάλους Δάσκαλους του Ελληνικού Γένους. Με όλο το λογοτεχνικό του έργο, αλλά και με την ίδια του τη ζωή, φωταγωγεί το νόημα της εθνικής και θρησκευτικής Παράδοσης τον Ελλήνων. Προβάλλει το περιεχόμενο της με μια θαυμαστή ενάργεια και μια φλογερή πειθώ, που αποτείνονται στο νου και την καρδιά.
Ότι προήλθε από τα ευλογημένα γραπτά του, δεν έχει μόνο αισθητική αξία, αλλά και χυμούς αγνά ελληνικούς. Τα κείμενα του και το συνταιριασμένο με το συγγραφικό του ύφος, ήθος του βίου του, είναι "πηγή ζωής" για μας τους 'Ελληνες.
Για αυτόν, μπορούμε να πούμε πως είναι μια μορφή πολύ κοντινή πνευματικά κι εφάμιλλη σε φεγγοβολιά με τον Μακρυγιάννη και τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Πως είναι δηλαδή, κυρίως μέσα από την αγάπη του προς την Ορθοδοξία, ένας από τους πιο δυνατούς ερμηνευτές του πνευματικού καημού για ότι συνιστά την ελληνική ψυχή κι ότι την εκφράζει γνήσια, με ομορφιά κι αλήθεια.