Τα άγνωστα τάματα της σπηλιάς του Δία.

• Συντάκτης: Λίζα Μελλά, Δημοσίευση: 27/02/2011

  Αγνωστα αρχαία ευρήματα από το Ιδαίο Αντρο, τη σπηλιά όπου γεννήθηκε ο Δίας στον Ψηλορείτη. Πρόκειται για την τελευταία κατάθεση στην αρχαιολογία τού προσφάτως εκλιπόντος (28/10/10) αρχαιολόγου Γιάννη Σακελλαράκη αλλά και της συζύγου του Εφης Σαπουνά-Σακελλαράκη, η οποία ανέλαβε την επιμέλεια του έργου, όπως διαβάζουμε στο σχετικό αφιέρωμα της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής και στο Βήμα Online.

Μία ιστορική ανασκαφή

  Παρ΄ ότι έχουν περάσει 30 χρόνια από εκείνη την ανασκαφή, η οποία εκτός των άλλων έμεινε στα χρονικά της αρχαιολογίας για τις δύσκολες συνθήκες της σε υψόμετρο 1.538 μ., όπου έπρεπε να σπάζουν τον  πάγο, αν και καλοκαίρι, για να σκάψουν το υγρό χώμα, αυτά τα σπουδαία ευρήματα παραμένουν ακόμη σε αποθήκες στο Ηράκλειο.

  Την ανασκαφή στο Ιδαίο Αντρο την ξεκίνησε το 1982 οργανώνοντας μια πραγματική επιχείρηση, αφού σε ένα σπήλαιο δεν ήταν δυνατόν να ακολουθήσει κανείς τον ορθόδοξο τρό πο αρχαιολογικής έρευνας. Πολυάριθμο συνεργείο εργατών, φυλάκων αρχαιοτήτων, τεχνητών ανασκαφής, γεωλόγων, αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, ηλεκτρολόγων, εργολάβων, ακόμη και μαγείρων, και φυσικά αρχαιολόγων- σύνολο 75 άτομα- εργάστηκε στην ανασκαφή. Αδιάψευστος μάρτυρας οι φωτογραφίες που αποτυπώνουν το εύρος του έργου και οι οποίες περιέχονται στο βιβλίο «Ιδαίο Αντρο- Το σπήλαιο του Δία και οι θησαυροί του»*.

Τα ευρύματα του Αντρου

  Χρυσά, αργυρά και χάλκινα αντικείμενα, από φαγεντιανή, ελεφαντόδοντο και ορεία κρύσταλλο, όλα αναθήματα των ανθρώπων προς τον θεό. Κοσμήματα, ειδώλια, σκεύη, αγγεία, σφραγίδες, σκαραβαίοι, ελεφάντινα διακοσμητικά επίπλων. Αλλά επίσης κύμβαλα, τύμπανα και ασπίδες, αντικείμενα που είχαν άμεση σχέση με τον μύθο της γέννησης του Δία και της προστασίας του από τον Κρόνο.

  Επιπλέον, μια σφαιρική προσέγγιση του επί χιλιετίες ιερού τόπου με όλα τα μυθολογικά στοιχεία που κράτησαν στη μνήμη των ανθρώπων τη λατρεία προς τον πατέρα των θεών Δία- «διάδοχο» του νεαρού προϊστορικού θεού της Κρήτης-, τη φιλολογική παράδοση, την τέχνη, την ιστορία, ακόμη και την εκτεταμένη αρχαιοκαπηλία που αποστέρησε ��ο Ιδαίο Αντρο από σημαντικότατο μέρος του πλούτου του, αφού το διέσπειραν σε όλον τον κόσμο.

Ολόκληρη η κρητική ιστορία!

  «Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι το Ιδαίο Αντρο περικλείει ολόκληρη την κρητική ιστορία,τουλάχιστον από την ύστερη Νεολιθική εποχή, πριν από το 3000 π.Χ.,ως σήμερα,δηλαδή για 5.000 χρόνια. Γιατί από τότε είναι βέβαιη η κατοίκηση του σπηλαίου από βοσκούς και κυνηγούς» γράφει ο Γιάννης Σακελλαράκης. «Ομως ο ιερός τόπος δημιουργείται βαθμιαία καθώς οι ιεροτελεστίες καταλείπουν μόνιμα ίχνη,όπως εστίες φωτιάς, κηλίδες αίματος και ελαίου επάνω στην πέτρα,αφετηρίες για τη δημιουργία βωμών και λειτουργιών. Η ιερά γη πρέπει να παραμείνει αμόλυντη από γέννηση, θάνατο και γενετήσιες πράξεις και ακόμη μπορεί να είναι και άβατον» προσθέτει.

Οι τελετές και "η Παναγιά της Τήνου" των αρχαίων!

   «Τις τελετές προς τιμήν των θεών ασκούσε ένα πολυπρόσωπο ιερατείο. Στο Ιδαίο Αντρο αυτό το ιερατείο θα ήταν δυναμικό και με οικονομική ισχύ, που ήταν ταυτόχρονα και πολιτική» γράφει ο Γιάννης Σακελλαράκης. «Γνωρίζουμε λίγα για τα μυστήρια του Ιδαίου Αντρου. Πιθανώς επέδρασαν σε αυτά και άλλα αρχαία μυστήρια, όπως των Ορφικών και των Πυθαγορείων, με την ιδέα της αναγέννησης μετά τον θάνατο που ταιριάζει στη λατρεία του Δία που γεννιέται και πεθαίνει στον ίδιο τόπο» σημειώνει.

  Κορύφωση της τελετής για τον μυημένο ίσως αποτελούσε μάλιστα η θέαση του θρόνου του Δία,η ύπαρξη του οποίου μαρτυρείται στο Ιδαίο Αντρο από τα κομμάτια ελεφαντόδοντου που κοσμούσαν μεγάλο έπιπλο.Ενας ιερός τόπος φορτισμένος από τις ικεσίες και τις προσδοκίες των ανθρώπων και κατάφορτος από αναθήματα ήταν η σπηλιά του Δία,κάτι σαν την Παναγία της Τήνου σήμερα, τηρουμένων των αναλογιών.Οι άνθρωποι έκαναν οδοιπορία ημερών για να ανέβουν ως εκεί.Και όταν έφθαναν,πλούσιοι και φτωχοί, κρεμούσαν τα αναθήματά τους μέσα ή έξω από τη σπηλιά στα κλαδιά των δέντρων, προσέφεραν σφάγια για τον βωμό όπου τελούνταν ακατάπαυστα θυσίες,υποβάλλονταν σε δοκιμασίες και δέχονταν αδιαμαρτύρητα τις πράξεις του ιερατείου.

  * Το βιβλίο των Γιάννη Σακελλαράκη και Εφης Σαπουνά- Σακελλαράκη, «Ιδαίο Αντρο- Το σπήλαιο του Δία και οι θησαυροί του», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίλητος εντός της εβδομάδας. (Πηγή: tovima.gr)

  Η συνέντευξη που ακολουθεί είναι μία από τις τελευταίες που έδωσε ο Γιάννης Σακελλαράκης στην κρατική τηλεόραση. Αξίζει να ακούσουμε τα λόγια του!