Για πολλά χρόνια οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα νησιά του Αιγαίου δεν είχαν ιστορία μεγαλύτερη των 10.000 χρόνων. Και μιλάμε κυρίως για αυτά της νησιωτικής Ελλάδας (πλην Κρήτης)..
Κι αυτό γιατί θεωρούσαν ότι οι πρώτοι άνθρωποι δύσκολα έμπαιναν σε πλοία λόγω του φόβου στο νερό… Όμως, οι τελευταίες ανακαλύψεις και δη αυτές στη Νάξο αλλά και σε άλλη νησιά είτε του Ιονίου πελάγους είτε στη Κρήτη αλλάζουν τα δεδομένα. Και αποδεικνύεται ότι οι Νεάντερνταλ κυρίως μπορούσαν να κάνουν ταξίδια, όχι με πλοία όπως τα φανταζόμαστε αλλά με κανό.. Σάββατο 7 Ιανουαρίου, ο συγγραφέας – αρθρογράφος και ιστορικός Γιώργος Λεκάκης ασχολείται με τα ταξίδια αυτά σε άρθρο του στην εφημερίδα Kontra News (**). Τίτλος του άρθρου «Ταξίδευαν με πλοία στο Αιγαίο, εδώ και 260.000 χρόνια!» και υπότιτλος «Αλλά και σε Ζάκυνθο, Λευκάδα, Κεφαλονιά, Παξούς, Κέρκυρα, Κρήτη»…
Και με την άδειά του παραθέτουμε το συγκεκριμένο κείμενο…
« Λεπίδες – αιχμές δοράτων, ένα κλασικού τύπου εργαλείο των Νεάντερταλ, της μουστιαίας περιόδου, βρέθηκαν σε ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Στελίδας (ενός λόφου ύψους 118 μ. στο ακρωτήρι Αγ.Προκοπίου της ΒΔ. Νάξου, 3 χλμ. νότια της Χώρας), από μια ομάδα αρχαιολόγων, με επί κεφαλής τον δρ.Tristan Carter (Πανεπ. McMaster). Η περιοχή Στελίδα είναι κρίσιμη για την επίλυση μιας μεγάλης διαμάχης: Εάν οι Νεάντερταλ (και άλλοι, προ αυτών) ήταν ικανοί για θαλάσσια ταξίδια!
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΚΑΚΗ (*)
Και το ταξίδι ξεκινά…
Υπήρχε πολύ καιρό η πεποίθηση ότι οι πρωτάνθρωποι, για να αποικίσουν αυτήν την συγκεκριμένη περιοχή στο κυκλαδονήσι, ήταν αγρότες (και μάλιστα από τους πρώτους) που έφθασαν με πλοίο, περίπου 9.000 χρόνια πριν! Αλλά αυτά τα αντικείμενα αποδεικνύουν κάτι πολύ-πολύ διαφορετικό: Ότι αυτό έγινε όχι 9.000 χρόνια πριν, αλλά…250.000 χρόνια πριν!
Ο αρχαιολόγος, Tr. Carter, παρατηρώντας τα εν λόγω αντικείμενα, είπε: «Τα λίθινα εργαλεία που ευρέθησαν στην Στελίδα, δεν μοιάζουν σε τίποτα με τα λίθινα εργαλεία που είχαν παλαιότερα βρεθεί σε “προϊστορικές” θέσεις στα Κυκλαδονήσια»…
Αυτές οι αιχμές δοράτων αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι έφθασαν στα νησιά του Αιγαίου 260.000 χρόνια πριν – ίσως και ενωρίτερα! Άρα οι πρώτοι άνθρωποι στην Νάξο ήταν Νεάντερταλ, ή Homo-Heidelbergensis, ή Homo-Erectus ή «Αρχάνθρωπος» (τύπου Πετραλώνων). Και αφού οι Κρήτες ήσαν οι πρώτοι που αποίκησαν την Νάξο, ο πλους ήταν Κρήτη – Κυκλάδες (!) και οι μινωίτες είχαν τέτοια τεχνογνωσία 260.000 χρόνια πριν! Αλλά μπορούσαν αυτοί οι πρωτάνθρωποι να φτιάξουν πλοίο και να ταξιδέψουν;
Ποτέ πριν απ’ αυτήν την ανακάλυψη, οι επιστήμονες δεν θεωρούσαν τους Νεάντερταλ… ναυτικούς! Πόσο μάλλον ακόμα πιο «πρωτόγονοι» πληθυσμοί! Τώρα αυτό αναθεωρείται! Ανατρέπεται! Όλα ήταν λάθος! Διότι πλέον Νεάντερταλ, απεδείχθη ότι εχάρασσαν σύμβολα σε σπηλιές, ζωγράφιζαν με χρωστικές ουσίες, κατασκεύαζαν μουσικά όργανα και κοσμήματα, άναβαν ελεγχόμενη φωτιά και μαγείρευαν, έθαβαν εκ προθέσεως τους νεκρούς τους – πρακτικές που όλες, πιστευόταν ότι, ήταν αποκλειστικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων ανθρώπων, θέλοντας ο σύγχρονος άνθρωπος να κρατήσει μόνο για την… αφεντιά του το επίθετο… σοφός (Homo Sapiens)…
O κ. Κάρτερ στηρίζεται σε μια μέθοδο που είναι γνωστή ως φωταύγεια. Σε αντίθεση με ραδιοχρονολόγηση, η «οπτικά διεγερμένη φωταύγεια» λειτουργεί σε εξαιρετικά αρχαία ευρήματα. Αλλά παίρνει μήνες για να επεξεργασθεί…
Θυμίζω, ότι παρόμοια ευρήματα (κοπίδια, λόγχες, εργαλεία κ.ά.) της ιδίας εποχής, έχουν ευρεθεί και σε άλλα ελληνικά νησιά (Ζάκυνθο, Λευκάδα, Κεφαλονιά, Παξούς, Κέρκυρα) και αποτελούν σαφείς ενδείξεις ότι η προέλευση της ναυτοσύνης στην Μεσόγειο ξεκίνησε πολύ πριν από τον Homo sapiens, από το Αιγαίο και το Ιώνιο πέλαγος (βλ. G. Ferentinos – M. Gkioni – M. Geraga – G. Papatheodorou «Early seafaring activity in the southern Ionian Islands, Mediterranean Sea» στο «Journal of Archaeological Science», 2012).
Το έργο του δρ. Tr. Carter και του Πανεπιστήμιου McMaster ξεκίνησε το 2013, υπό την αιγίδα του Καναδικού Ινστιτούτου στην Ελλάδα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των αντικειμένων που βρέθηκαν στην έρευνα του 2013 ήταν πελεκημένες πέτρες, κροκάλες (πέτρινα σφυριά) από σμύριδα (η πρώτη ύλη είναι τοπική στην Νάξο, αν και όχι από αυτό το δυτικό τμήμα του νησιού!), μικρότερες ποσότητες μαρμάρου (πέτρωμα που είναι επίσης γηγενής στο νησί) και κεραμική, αν και εξαιρετικά σπάνια.
Η πηγή πυριτόλιθου στην Στελίδα ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1981 από την Γαλλική Σχολή Αθηνών, υπό την διεύθυνση του R. Treuil, και από τον Μιχ. Σεφεριάδη (1983). Τότε εργαλεία από πυριτόλιθο δεν είχαν ποτέ ξαναβρεθεί πριν σε κυκλαδίτικες ανασκαφές… Η χρονολόγησή τους στην παλαιολιθική εποχή σκόνταφτε στο ότι υπήρχε εδραιωμένη η πεποίθηση ότι τα μικρονήσια της Μεσογείου δεν είχαν κατοίκηση προ της ύστερης νεολιθικής (5η χιλιετία π.Χ.) – βλ. Cherry, 1981. Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό ήταν εσφαλμένο: Ευρήματα της Κάτω/Μέσης Παλαιολιθικής ευρέθησαν στην Μήλο, και της χαμηλότερης Μεσολιθικής στην Κύθνο (9ης χιλιετίας π.Χ.) – βλ. Sampson, et al. 2010. Από την δεκαετία του 1980 η Στελίδα έχει υποστεί σημαντική… εξέλιξη: Κτίσθηκαν μια σειρά από ιδιωτικές κατοικίες και ξενοδοχειακά συγκροτήματα, που καταπάτησαν τον λόφο και «διατάραξαν» τον αρχαιολογικό χώρο… Το 2002, η ΚΑ’ Εφ.Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων έκανε έρευνα της δυτικής Στελίδας (Ό. Φυλανιώτου), και στις χαμηλότερες ανατολικές και νότιες πλαγιές (Ειρ. Λεγάκη).
Υπενθυμίζω ότι στο Ιόνιο έχουν ευρεθεί πολύ παλαιότερα εργαλεία (λ.χ. 1.100.000 χρόνων στην Κέρκυρα), αλλά και στο Αιγαίο (λ.χ. 700.000 χρόνων στον Πλακιά Κρήτης). Άρα έφτιαχναν πλοία και εταξείδευαν με αυτά, πολύ παλαιότερα. Αυτό σημαίνει ότι μιλούσαν. Αυτό αλλάζει όσα πιστεύουν οι επιστήμονες έως σήμερα και για την νευροφυσιολογία του εγκεφάλου των πρωτανθρώπων…
ΠΗΓΕΣ:
https://stelida.mcmaster.ca, journal.antiquity.ac.uk/
Boleti A. «L’Exploitation de l’Émeri en Égée et en Méditerranée Orientale a l’Age du Bronze», αδημοσίευτη διδ.διατριβή, Πανεπ.Παρισιού I, 2009.
Λεγάκη Eιρ. «H αρχαιολογική έρευνα για την Προ-Νεολιθική, Νεολιθική και Πρωτοκυκλαδική Νάξο ως προνομιακός μοχλός ανάπτυξης», στο «Ναξιακά Γράμματα», 1(2), 6-17, 2009.
Σάμψων Aδ.-Kaczanowksa M.-Kozlowski J.K. «The Prehistory of the Island of Kythnos and the Mesolithic Settlement at Maroulas», στο «Polish Academy of Arts and Sciences/The University of the Aegean», Κρακοβία, 2010.
Σεφεριάδης M. «Un centre industriel préhistorique dans les Cyclades: Les ateliers de débitage du silex à Stélida», στο G. Rougement (ed.) «Les Cyclades: Matériaux Pour une Étude de Géographie Historique», εκδ. CNRS, Λυών, 67-73, 1983.
(*) Ο Γ. Λεκάκης (www.lekakis.com) είναι συγγραφέας.
(**) Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Κυριακάτικη Κόντρα News», στο φ. της 7.1.2017
(***). Να σημειώσουμε εδώ ότι οι εργασίες στη Στελίδα της ομάδας του καθηγητή κου Κάρτερ έγιναν υπό την επίβλεψη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με επικεφαλής την κα Ειρήνη Λεγάκη
Και με την άδειά του παραθέτουμε το συγκεκριμένο κείμενο…
« Λεπίδες – αιχμές δοράτων, ένα κλασικού τύπου εργαλείο των Νεάντερταλ, της μουστιαίας περιόδου, βρέθηκαν σε ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Στελίδας (ενός λόφου ύψους 118 μ. στο ακρωτήρι Αγ.Προκοπίου της ΒΔ. Νάξου, 3 χλμ. νότια της Χώρας), από μια ομάδα αρχαιολόγων, με επί κεφαλής τον δρ.Tristan Carter (Πανεπ. McMaster). Η περιοχή Στελίδα είναι κρίσιμη για την επίλυση μιας μεγάλης διαμάχης: Εάν οι Νεάντερταλ (και άλλοι, προ αυτών) ήταν ικανοί για θαλάσσια ταξίδια!
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΚΑΚΗ (*)
Και το ταξίδι ξεκινά…
Υπήρχε πολύ καιρό η πεποίθηση ότι οι πρωτάνθρωποι, για να αποικίσουν αυτήν την συγκεκριμένη περιοχή στο κυκλαδονήσι, ήταν αγρότες (και μάλιστα από τους πρώτους) που έφθασαν με πλοίο, περίπου 9.000 χρόνια πριν! Αλλά αυτά τα αντικείμενα αποδεικνύουν κάτι πολύ-πολύ διαφορετικό: Ότι αυτό έγινε όχι 9.000 χρόνια πριν, αλλά…250.000 χρόνια πριν!
Ο αρχαιολόγος, Tr. Carter, παρατηρώντας τα εν λόγω αντικείμενα, είπε: «Τα λίθινα εργαλεία που ευρέθησαν στην Στελίδα, δεν μοιάζουν σε τίποτα με τα λίθινα εργαλεία που είχαν παλαιότερα βρεθεί σε “προϊστορικές” θέσεις στα Κυκλαδονήσια»…
Αυτές οι αιχμές δοράτων αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι έφθασαν στα νησιά του Αιγαίου 260.000 χρόνια πριν – ίσως και ενωρίτερα! Άρα οι πρώτοι άνθρωποι στην Νάξο ήταν Νεάντερταλ, ή Homo-Heidelbergensis, ή Homo-Erectus ή «Αρχάνθρωπος» (τύπου Πετραλώνων). Και αφού οι Κρήτες ήσαν οι πρώτοι που αποίκησαν την Νάξο, ο πλους ήταν Κρήτη – Κυκλάδες (!) και οι μινωίτες είχαν τέτοια τεχνογνωσία 260.000 χρόνια πριν! Αλλά μπορούσαν αυτοί οι πρωτάνθρωποι να φτιάξουν πλοίο και να ταξιδέψουν;
Ποτέ πριν απ’ αυτήν την ανακάλυψη, οι επιστήμονες δεν θεωρούσαν τους Νεάντερταλ… ναυτικούς! Πόσο μάλλον ακόμα πιο «πρωτόγονοι» πληθυσμοί! Τώρα αυτό αναθεωρείται! Ανατρέπεται! Όλα ήταν λάθος! Διότι πλέον Νεάντερταλ, απεδείχθη ότι εχάρασσαν σύμβολα σε σπηλιές, ζωγράφιζαν με χρωστικές ουσίες, κατασκεύαζαν μουσικά όργανα και κοσμήματα, άναβαν ελεγχόμενη φωτιά και μαγείρευαν, έθαβαν εκ προθέσεως τους νεκρούς τους – πρακτικές που όλες, πιστευόταν ότι, ήταν αποκλειστικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων ανθρώπων, θέλοντας ο σύγχρονος άνθρωπος να κρατήσει μόνο για την… αφεντιά του το επίθετο… σοφός (Homo Sapiens)…
O κ. Κάρτερ στηρίζεται σε μια μέθοδο που είναι γνωστή ως φωταύγεια. Σε αντίθεση με ραδιοχρονολόγηση, η «οπτικά διεγερμένη φωταύγεια» λειτουργεί σε εξαιρετικά αρχαία ευρήματα. Αλλά παίρνει μήνες για να επεξεργασθεί…
Θυμίζω, ότι παρόμοια ευρήματα (κοπίδια, λόγχες, εργαλεία κ.ά.) της ιδίας εποχής, έχουν ευρεθεί και σε άλλα ελληνικά νησιά (Ζάκυνθο, Λευκάδα, Κεφαλονιά, Παξούς, Κέρκυρα) και αποτελούν σαφείς ενδείξεις ότι η προέλευση της ναυτοσύνης στην Μεσόγειο ξεκίνησε πολύ πριν από τον Homo sapiens, από το Αιγαίο και το Ιώνιο πέλαγος (βλ. G. Ferentinos – M. Gkioni – M. Geraga – G. Papatheodorou «Early seafaring activity in the southern Ionian Islands, Mediterranean Sea» στο «Journal of Archaeological Science», 2012).
Το έργο του δρ. Tr. Carter και του Πανεπιστήμιου McMaster ξεκίνησε το 2013, υπό την αιγίδα του Καναδικού Ινστιτούτου στην Ελλάδα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των αντικειμένων που βρέθηκαν στην έρευνα του 2013 ήταν πελεκημένες πέτρες, κροκάλες (πέτρινα σφυριά) από σμύριδα (η πρώτη ύλη είναι τοπική στην Νάξο, αν και όχι από αυτό το δυτικό τμήμα του νησιού!), μικρότερες ποσότητες μαρμάρου (πέτρωμα που είναι επίσης γηγενής στο νησί) και κεραμική, αν και εξαιρετικά σπάνια.
Η πηγή πυριτόλιθου στην Στελίδα ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1981 από την Γαλλική Σχολή Αθηνών, υπό την διεύθυνση του R. Treuil, και από τον Μιχ. Σεφεριάδη (1983). Τότε εργαλεία από πυριτόλιθο δεν είχαν ποτέ ξαναβρεθεί πριν σε κυκλαδίτικες ανασκαφές… Η χρονολόγησή τους στην παλαιολιθική εποχή σκόνταφτε στο ότι υπήρχε εδραιωμένη η πεποίθηση ότι τα μικρονήσια της Μεσογείου δεν είχαν κατοίκηση προ της ύστερης νεολιθικής (5η χιλιετία π.Χ.) – βλ. Cherry, 1981. Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό ήταν εσφαλμένο: Ευρήματα της Κάτω/Μέσης Παλαιολιθικής ευρέθησαν στην Μήλο, και της χαμηλότερης Μεσολιθικής στην Κύθνο (9ης χιλιετίας π.Χ.) – βλ. Sampson, et al. 2010. Από την δεκαετία του 1980 η Στελίδα έχει υποστεί σημαντική… εξέλιξη: Κτίσθηκαν μια σειρά από ιδιωτικές κατοικίες και ξενοδοχειακά συγκροτήματα, που καταπάτησαν τον λόφο και «διατάραξαν» τον αρχαιολογικό χώρο… Το 2002, η ΚΑ’ Εφ.Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων έκανε έρευνα της δυτικής Στελίδας (Ό. Φυλανιώτου), και στις χαμηλότερες ανατολικές και νότιες πλαγιές (Ειρ. Λεγάκη).
Υπενθυμίζω ότι στο Ιόνιο έχουν ευρεθεί πολύ παλαιότερα εργαλεία (λ.χ. 1.100.000 χρόνων στην Κέρκυρα), αλλά και στο Αιγαίο (λ.χ. 700.000 χρόνων στον Πλακιά Κρήτης). Άρα έφτιαχναν πλοία και εταξείδευαν με αυτά, πολύ παλαιότερα. Αυτό σημαίνει ότι μιλούσαν. Αυτό αλλάζει όσα πιστεύουν οι επιστήμονες έως σήμερα και για την νευροφυσιολογία του εγκεφάλου των πρωτανθρώπων…
ΠΗΓΕΣ:
https://stelida.mcmaster.ca, journal.antiquity.ac.uk/
Boleti A. «L’Exploitation de l’Émeri en Égée et en Méditerranée Orientale a l’Age du Bronze», αδημοσίευτη διδ.διατριβή, Πανεπ.Παρισιού I, 2009.
Λεγάκη Eιρ. «H αρχαιολογική έρευνα για την Προ-Νεολιθική, Νεολιθική και Πρωτοκυκλαδική Νάξο ως προνομιακός μοχλός ανάπτυξης», στο «Ναξιακά Γράμματα», 1(2), 6-17, 2009.
Σάμψων Aδ.-Kaczanowksa M.-Kozlowski J.K. «The Prehistory of the Island of Kythnos and the Mesolithic Settlement at Maroulas», στο «Polish Academy of Arts and Sciences/The University of the Aegean», Κρακοβία, 2010.
Σεφεριάδης M. «Un centre industriel préhistorique dans les Cyclades: Les ateliers de débitage du silex à Stélida», στο G. Rougement (ed.) «Les Cyclades: Matériaux Pour une Étude de Géographie Historique», εκδ. CNRS, Λυών, 67-73, 1983.
(*) Ο Γ. Λεκάκης (www.lekakis.com) είναι συγγραφέας.
(**) Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Κυριακάτικη Κόντρα News», στο φ. της 7.1.2017
(***). Να σημειώσουμε εδώ ότι οι εργασίες στη Στελίδα της ομάδας του καθηγητή κου Κάρτερ έγιναν υπό την επίβλεψη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με επικεφαλής την κα Ειρήνη Λεγάκη
apocalypsejohn
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου