Βεντέτα με φόντο τις ελιές στην Πετρίνα του 1833 από ** maniatika **

Η Πετρίνα Λακωνίας πνιγμένη στα ελαιόδενδρα

Είναι ιδιαίτερα γνωστό πως στην περιοχή της Μάνης η ελιά αποτελεί ιστορικά βασική πηγή εισοδήματος. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα το πλήθος παλαιών οικιακών ελαιοτριβείων που μπορεί κάποιος εύκολα να βρει σε όλη την περιοχή.  Στο χωριό της Πετρίνας μάλιστα αποτελεί ξεχωριστό προϊόν. Το δέντρο της ελιάς ήταν και συνεχίζει να είναι πολύ σημαντικό αν σκεφτεί κανείς ότι ουσιαστικά πρόκειται για μονοκαλλιέργεια. Αυτός είναι και ο λόγος όπου κατά την διάρκεια του "λιομαζώματος" ακόμα και έχθρητες σταματούσαν με την λεγόμενη "τρέβα" (ανακωχή).

Ωστόσο η βαρύτητα και η σημασία της ελιάς έφερε και πολλές αντεκδικήσεις, ανταγωνισμούς και εν τέλει ακόμα και θάνατο μεταξύ των κατοίκων της Μάνης. Δεν ήταν λίγες οι φορές που για την διεκδίκηση μιας ελιάς υπήρχε θανατηφόρα απάντηση. Δεν είναι τυχαία η μεθοδική καταστροφή των ελαιοδέντρων κατά την διάρκεια της ελληνικής επανάστασης από τον Ιμπραήμ για να λιμοκτονήσει ο πληθυσμός.

Παρακάτω αναδημοσιεύουμε μια τέτοια αντεκδίκηση μεταξύ κατοίκων της Μάνης στο χωριό Πετρίνα. Συγκεκριμένα κάτοικοι του χωριού αναφέρουν πως ο Δημήτρης Κακοκέφαλος λόγω διαφορών του με τον Πούλο Αγγελάκο, του έκαψε εικοσιτέσσερις ρίζες ελιές. Τούτο όχι απλώς το λένε αλλά και το υπογράφουν σε συμβολαιογράφο της εποχής Γ. Χαρτουλάρη. Γίνεται αντιληπτό πως για τα δεδομένα της εποχής (1833) αυτή η πράξη ήταν μεγάλη προσβολή καθώς από τις ελιές κρινόταν και η επιβίωση της οικογένειας. Ακολουθεί το έγγραφο:

"Σήμερον ημέραν Δευτέραν μετά την μεσημβρίαν την εικοστή εβδόμην Νοεμβρίου του χιλιοστού οκτακοσιοστού τριακοστού τρίτου έτους, παρουσιασθέντες προς την Μνημονείαν ταύτην εν τώδε τω κατά την αγορά της Σπάρτης Γραφείω μου οι εκ του χωρίου Πετρίνα της επαρχίας ταύτης κύριοι Κωνσταντής Σκαλκάκος, Στράτης Ψωμογεράκος και Ιωάννης Βασιλάκος, κάτοικοι του αυτού χωρίου και ευρεθέντες προς ώραν εδώ, μοι εμφάνισαν το ακόλουθον Μαρτυρικόν έγγραφον τους και με εβεβαίωσαν ότι τα εν αυτώ ενδιαλαμβανόμενα έχουσι αλήθειαν. Όθεν εκδίδεται δια της παρούσης πράξεως εις αντίγραφον επίσημον επικυρωμένον με την Μνημονική Σφραγίδα, μένον το πρωτότυπων εις τα εισερχόμενα της Μνημονείας υπ. αριθ. 82.

Μαρτυρούμενοι οι υπογεγραμμένοι εις την μεταξύ Πούλου Αγγελάκου και Δημήτρη Κακοκεφαλακου υπόθεσιν ως εφεξής. Ο μεν Κωνσταντής Σκαλκάκος ότι είπεν του Κακοκέφαλάκου ότι έκαψε τας είκοσι τέσσαρας ελαίας του Αγγελάκου και ήκουσεν αυτό και από το στόμα του ίδιου του Κακοκεφαλάκου ενώπιον Δημόσιου μέρους, ο δε Στράτης Ψωμογεράκος ότι είπε και αυτός και ήκουσε από τον Κακοκεφαλάκο ταύτα όσα ο Σκαλκάκος ωμολόγησεν και ο Γιάννης Βασιλάκος επανέλαβε τα αυτά με τον Σκαλκάκον και τον Ψωμογεράκον. Ταύτα πάντες ωμολογούντες του δημόσιου μνήμονος Λακεδαίμονος δια την απουσίαν του ειρηνοδίκου παρά του οποίου ήμεν προσκεκλημένοι εις τούτο υποφαινόμεθα βάσιν έχοντας εις τας ομολογίας μας τον κατά τύπους όρκον και την αλήθεια.

ακολούθως οι υπογραφές των παραπάνω "

το έγγραφο μαρτυρία των κατοίκων της Πετρίνας 

Δεν μας είναι γνωστοί οι λόγοι της διένεξης μεταξύ της οικογένειας Κακοκέφαλου και της οικογένειας Αγγελάκου, ωστόσο μας είναι γνωστά μερικές λεπτομέρειες που χρήζουν ιδιαίτερης μνείας.

Πρώτα από όλα και οι δύο οικογένειες συμμετείχαν ενεργά στην επανάσταση του 1821. Ο Δημήτρης Κακοκέφαλος (το όνομα του σημαίνει στα μανιάτικα υποχόνδριος, ισχυρογνώμων), είχε λάβει το χάλκινο αριστείο ως μπουλουξής, ενώ ο Πούλος Αγγελάκος ήταν διακεκριμένος καπετάνιος στην επανάσταση καθώς έφερε επισήμως τον βαθμό του Ταξιάρχου το 1825 (οπλαρχηγός 7ης τάξης αργότερα). Μάλιστα στο χωριό τον φώναζαν "καπετάν Πούλο". Είχε συμμετάσχει σε πολλές μάχες και κάθε άλλο παρά τυχαίος αντίπαλος δεν μπορούσε να θεωρηθεί.

Δεύτερον οι κάτοικοι που υπογράφουν το παραπάνω έγγραφο - μαρτυρούν επισήμως εναντίον του Κακόκεφαλου, εν block. Όλοι τους κατάγονται από την Πετρίνα και υπερασπίζονται τον συγχωριανό τους Αγγελάκο.

Τρίτον πρέπει να σημειωθεί πως ενώ ο Αγγελάκος καταγόταν από την Πετρίνα ο Κακοκέφαλος καταγόταν από τα Κόκκινα Λουριά. Αυτό σημαίνει πως ίσως τα αίτια της διαμάχης δεν ήταν αμιγώς τοπικά αλλά ίσως είχαν να κάνουν με ευρύτερες πολιτικές - κοινωνικές διαμάχες.

Ζερβός Νίκος-Καμένες ελιές, 1970

Πηγές

1. Γαβαλά Πέπη "Συμβολαιογραφικές Πράξεις του μνήμονος  Λακεδαίμονος κύριου Γεωργίου Χαρτουλάρη, 1833 - 1835". ΥΠΕΘ, ΓΑΚ Λακωνίας, Σπάρτη 2016.
2. Κώστα Μ. Πίτσιου "Λακωνικές Σελίδες", εκδόσεις Καρυάτιδες, Αθήνα 1971
3. Άρη Γ. Πουλημενάκου "Η Πετρίνα από τον 17ο αιώνα", Αθήνα 1989
4. Σταύρου Γ Καπετανάκη "Αριστεία του 1821 σε Μανιάτες Αγωνιστές" Αδούλωτη Μάνη, Αρεόπολη 2008
5. https://paletaart.wordpress.com/2017/12/27/%CE%B6%CE%B5%CF%81%CE%B2%CF%8C%CF%82-%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82-nikos-zervos-1901-1988/%CE%B6%CE%B5%CF%81%CE%B2%CF%8C%CF%82-%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CE%AD%CF%82-1970/
6. http://www.petriniotis.gr/

Ευχαριστώ πολύ τους εργαζόμενους στα ΓΑΚ Λακωνίας για την παροχή του εγγράφου μαρτυρίας.

Δανεισμένο από **Μανιάτικα**