ΔΙΚΤΑΙΟ ΑΝΤΡΟ

«Κύδιστ’ αθανάτων, πολυώνυμε και παγκρατές αεί,
Zεύς φύσεως αρχηγέ, νόμου μετά πάντων κυβερνών
Xαίρε».

Σύμφωνα με τον μύθο, η Ρέα έφθασε στην Κρήτη νύχτα, χωρίς το φως κι ο ήλιος να δούν το βρέφος που είχε στα σπλάχνα της, το πήρε η Γαία και το έκρυψε στα βάθη της γης στο ασάλευτο ανοιχτό στόμα της Δίκτης, το Δικταίο Άντρο. Η αίσθηση της θείας ύπαρξης στα σπλάχνα του βουνού, συνεγείρει και συνενώνει τις δυνάμεις της φύσης σε μια αδιάκοπη προσφορά στον θείο επισκέπτη! Άγρυπνος σκύλος στέκεται φρουρός στην είσοδο του σπηλαίου. Η Αμάλθεια με την αποκρουστική όψη του προσφέρει το γάλα της. Οι μέλισσες ακούραστα κουβαλούν μέλι. Τα περιστέρια φέρνουν αμβροσία. Κι τεράστιος αετός ρουφά με τον ράμφος του το νέκταρ από βράχο του ωκεανού και ποτίζει το βρέφος. Οι Κουρήτες με τον πυρρίχιο χορό τους, τα μουσικά όργανα και τις κλαγές των όπλων, καλύπτουν το θεϊκό κλάμμα. Για την ψυχαγωγία του βρέφους οι Κύκλωπες κατασκεύασαν την βροντή και την αστραπή. Κάθε χρόνο που βράζει το αίμα από την γέννησή του, βγαίνει μια εκτυφλωτική λάμψη από το στόμιο του σπηλαίου.

Μισή ώρα απ’ το χωριό Ψυχρό, στη νοτιοδυτική πλευρά του οροπεδίου, στην περιοχή της Λύκτου, ανοίγεται στο βουνό μια σπηλιά με το στόμιο γυρισμένο στην ανατολή. Στο εσωτερικό της είναι διαιρεμένη σε δύο διαμερίσματα. Το πρώτο προς τα έξω έχει μάκρος 25 μέτρα και δάπεδο πολύ ανώμαλο από την πτώση μεγάλων βράχων. Το δεύτερο το εσωτερικό, σχηματίζει ένα είδος πόντου κι έχει μάκρος 84 μέτρα και πλάτος 20 μέτρα και ύψος 12 μέτρα.

Το δάπεδό του έχει μεγάλη κλίση και το φως της ημέρας δυσκολεύεται να φωτίσει την υγρή υποχθόνια ατμόσφαιρα. Την παγερή ατμόσφαιρα του σπηλαίου και την νεκρική σιγή, διαταράσσουν τα φτερουγίσματα των άγριων περιστεριών που φωλιάζουν εκεί. Οι πελώριοι σταλακτίτες με τη φυσική τους μεγαλοπρέπεια μοιάζουν με πέτρινα δάκρυα που γι’ αμέτρητους αιώνες στάζουν από την κορυφή του Άντρου. Μέσα στο μισοσκόταδο φαντάζουν οι μορφές του Δία, της Αρτέμιδος, της Αθηνάς και της Ήρας στην ατάραχη σταλακτιτική τους μορφή και μαζί τους διακρίνουμε τον μανδύα του Δία, που δίπλα του απλώνεται ο πέπλος της Ευρώπης, φτιαγμένοι με την ίδια αυτόματη συμμετρία και την ίδια φανταστική κίνηση. Ένας από τους βράχους που φράζουν τον πόρο της σπηλιάς μοιάζει με τετραγωνισμένο βωμό, βαλμένον επίτηδες στην είσοδο. Το 1883 ανακαλύφθηκαν διάφορα αφιερώματα χωμάτινα και μπρούτζινα και πολλά χωμάτινα αγγεία. Μπροστά στο στόμιο του άντρου λογής λογής δένδρα, θάμνοι κι αγριολούλουδα στα πέτρινα ανθογυάλια τους, στεφανώνουν το σπήλαιο, χαρίζοντας το μεθυστικό άρωμά τους στους επισκέπτες του. Την εικόνα ολοκληρώνει ο Λασηθιώτικος κάμπος λιοκαμένος και ρυτιδωμένος από τ’ αλέτρι τ’ αγρότη δουλευτή του.

Πηγή : Το βιβλίο του Γεωργίου Παναγιωτάκη Δικταίο άντρο.