ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

 

Όρος Πάστρα 

Το Όρος Πάστρα είναι βουνό της Δυτικής Αττικής με μέγιστο υψόμετρο 1.025 μέτρα. Βρίσκεται στα σύνορα της Δυτικής Αττικής και της Βοιωτίας και παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Κιθαιρώνα και στην Πάρνηθα. Μπορεί να θεωρηθεί και τμήμα των παραπάνω βουνών.

Στις νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Πάστρα βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης των Ελευθερών. Στο όρος Πάστρα κατέπεσε στις 20 Δεκεμβρίου του 1997 αεροσκάφος C-130 της πολεμικής αεροπορίας με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και οι πέντε επιβαίνοντες. Αυτό ήταν το δεύτερο ατύχημα με αεροπλάνο C-130 μετά το πολύνεκρο ατύχημα στο όρος Όθρυς, το 1991

Βουνό Φυλής 

Το Βουνό Φυλής είναι ύψωμα που βρίσκεται βόρεια της Φυλής, στην δυτική Πάρνηθα. Ουσιαστικά ονομάζεται έτσι μία χαμηλή κορυφή της δυτικής Πάρνηθας, πάνω στην οποία είναι χτισμένο το κάστρο της Φυλής. Το κάστρο είναι χτισμένο στην κορυφή του υψώματος σε υψόμετρο 687 μέτρων. Χτίστηκε από τους αρχαίους Αθηναίους για την προστασία της Αθήνας από τους Θηβαίους και άλλους επιδρομείς. Στην περιοχή του κάστρου βρισκόταν ο αρχαίος δήμος Φυλής

Γεράνεια Όρη

Τα Γεράνεια Όρη είναι οροσειρά που καταλαμβάνει το ανατολικότερο τμήμα του νομού Κορινθίας και φτάνει μέχρι τα όρια της Δυτικής Αττικής. Εκτείνεται κατά διεύθυνση Ανατολή - Δύση, δυτικά του Όρους Πατέρα στα Μέγαρα και βόρεια του Λουτρακίου, καταλήγωντας στο Ακρωτήριο των Ολμιών στον Κορινθιακό κόλπο.

Είναι βουνό σχετικά απόκρημνο γνωστό από την αρχαιότητα, με όνομα θηλυκού γένους η Γεράνεια, ή Γερανεία, όπως το αναφέρουν ο Θουκυδίδης και ο Παυσανίας. Το όνομά του οφείλεται, κατά την αρχαία παράδοση, από τους γερανούς που οδήγησαν τον Μέγαρο σε αυτά για να σωθεί κατά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Κατά τον Παυσανία Γερανία ονομάζονταν η χερσαία απόληξη των Μεγάρων που μοιάζει με λαιμό γερανού.
Οι νοτιοανατολικές παρυφές του καταλήγουν στις Σκιρωνίδες πέτρες, (σημερινή Κακιά Σκάλα) απ΄ όπου ο Θησέας γκρέμισε τον περιβόητο Σκίρωνα, εξ ου και η ονομασία τους.

Μετά τη μάχη των Θερμοπυλών οι Σπαρτιάτες με επιχώσεις απέκλεισαν τον αρχαίο δρόμο των Σκιρωνίδων και κατασκεύασαν το τείχος του Ισθμού της Κορίνθου. Όταν ξέσπασε ο Πελοποννησιακός πόλεμος στρατοπέδευσαν εδώ οι Κορίνθιοι, πριν βαδίσουν προς τη Μεγαρίδα.

Σήμερα το βουνό περιστοιχίζεται από τους δήμους Μεγάρων, Αγίων Θεοδώρων, Βιλίων, Λουτρακίου.

Το βουνό διαθέτει πλούσια χλωρίδα από πεύκα, δρύες, έλατα και αποτελεί βιότοπο περίπου 950 ειδών φυτών και δεκάδων ειδών ζώων. Αποτελεί προστατευόμενη περιοχή του Natura 2000. Προσφέρεται για αναρρίχηση, πεζοπορία και ορεινή ποδηλασία. Η θέα από τις κορυφές του καλύπτει όλη τη γύρω περιοχή, Αττική, Μέγαρα, Σαρωνικό και Κορινθιακός κόλπος. Ψηλότερη κορυφή το Μακρυπλάγι στα 1.369 μέτρα όπου και υπάρχει πύργος επικοινωνιών του ΟΤΕ.

Διονυσοβούνι

Το Διονυσοβούνι είναι μικρό βουνό της Αττικής που βρίσκεται βόρεια της Πεντέλης με την οποία συνδέεται. Έχει υψόμετρο 651 μέτρα. Βρίσκεται ανάμεσα στους οικισμούς Διόνυσος, Ροδόπολη και Σταμάτα. Το Διονυσοβούνι καλυπτόταν από πυκνό πευκοδάσος μέχρι την καταστροφική πυρκαγιά του 2009, που έκαψε σχεδόν ολοσχερώς το βουνό^[1]. Πιο παλιά, την εποχή της Αρχαίας Αθήνας, το βουνό είχε πυκνό δάσος από βελανιδιές, καθώς και καρυδιές, το οποίο αντικαταστάθηκε σιγά-σιγά από την χαλέπιο πεύκη.

Στην νότια πλαγιά του βουνού βρίσκονται τα λατομεία Διονύσου.

Βλάστηση

Πιο παλιά, την εποχή της Αρχαίας Αθήνας, το βουνό είχε πυκνό δάσος από βελανιδιές, καθώς και καρυδιές, το οποίο αντικαταστάθηκε σιγά-σιγά από την χαλέπιο πεύκη από την υπερβολική υλοτομία για ναυπήγηση των αθηναϊκών πλοίων.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Ακόμα φυτρώνουν κουτσουπιές, πουρνάρια και κουμαριές. Το Διονυσοβούνι καλυπτόταν από πυκνό πευκοδάσος μέχρι την καταστροφική πυρκαγιά του 2009, που έκαψε σχεδόν ολοσχερώς το βουνό^[1]. Η φωτιά του 2009 έκαψε τα μικρά πεύκα που είχαν φυτρώσει στο βουνό μετά τις φωτιές το 1996 και το 1998 με αποτέλεσμα να μην είναι πλέον δυνατή η φυσική αναδάσωση^[2]. Στο βουνό δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία αναδάσωση. Έχει προταθεί η αναδάσωση να γίνει με βελανιδιές, το κυρίαρχο είδος που ευδοκιμούσε από παλιά στο βουνό και το όποιο είναι πιο ανθεκτικό στη φωτιά.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Στο βουνό δεν παρατηρούνται πολλές πηγές παρά μόνο στο βόρειο κομμάτι του βουνού (στην πλευρά της Ροδόπολης). Πιο παλιά υπήρχε μια μεγάλη λίμνη στην νοτιοανατολική πλευρά του βουνού, η οποία σήμερα είναι κατεστραμμένη από το λατομείο. Πολλοί χείμμαροι υπάρχουν ακόμα, οι οποίοι δυστυχώς γεμίζουν με νερό μόνο όταν βρέχει ή χιονίζει.

Το νέο νεκροταφείο Ροδοπόλεως βρίσκεται στο βουνό και πίσω του παρατηρείται μια πεδιάδα με λεύκες με μια λίμνη κατά τους χειμερινούς μήνες.

Στο βουνό λειτουργούν λατομεία μαρμάρου, καθώς το μάρμαρο στο βουνό έχει την ίδια σύσταση και υφή με το πεντελικό μάρμαρο.^[3] Τα λατομεία Διονύσου έχουν κατέστρεψει ολοσχερώς την νότια πλευρά του Διονυσοβουνίου. Πέρα από την ηχορρύπανση, εκπομπή αερίων και σκόνη από την κοπή των μαρμάρων, λέγεται πως η εταιρία dionyssomarble θα συνεχίσει μέχρι να κοπεί όλο το βουνό.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Στα λατομεία τις 12 Ιουνίου 2015 έλαβε χώρα αγώνας του παγκόσμιου πρωταθλήματος ελεύθερου μότοκρος Red Bull X-Fighters.

 

Κιθαιρώνας

Ο Κιθαιρώνας είναι πευκόφυτος ορεινός όγκος μεταξύ του όρους Πατέρα, των Γερανείων ορέων, και της Πάρνηθας. Τοποθετείται στα σύνορα Αττικοβοιωτίας, μεταξύ των ορεινών κοινοτήτων των δύο νομών. Η υψηλότερη κορυφή του Κιθαιρώνα λέγεται Προφήτης Ηλίας ή Ελατιάς και έχει υψόμετρο 1.409 μέτρα.^[1] Η βλάστηση του Κιθαιρώνα είναι παρόμοια με τη βλάστηση της γειτονικής του Πάρνηθας. Διαθέτει αρκετά πευκοδάση σε χαμηλότερα υψόμετρα και ένα ελατοδάσος, γύρω από την κορυφή του.^[2] Σύμφωνα με τη μυθολογία η ονομασία του οφείλεται στον Κιθαιρώνα, μυθικό βασιλιά των Πλαταιών.

Ιστορικά στοιχεία

Ο Κιθαιρώνας στην αρχαιότητα αποτελούσε το σύνορο μεταξύ της Βοιωτίας και της Μεγαρίδας. Η σημαντικότερη βοιωτική πόλη στους πρόποδες του Κιθαιρώνα ήταν οι Πλαταιές. Άλλες βοιωτικές πόλεις στις πλαγιές και τους πρόποδες του Κιθαιρώνα ήταν οι Ερυθρές, ο Σκώλος, τα Λεύκτρα και οι Ελευθερές. Η τελευταία πόλη αποτελούσε κέντρο λατρείας του Διονύσου, η λατρεία του οποίου, πέρασε και στην Αττική όταν η πόλη καταλήφθηκε από τους Αθηναίους.^[3] Μεγαρική πόλη κοντά στους πρόποδες του Κιθαιρώνα ήταν τα Αιγόσθενα.

Από τον Κιθαιρώνα διέρχονται σημαντικές διαβάσεις από την Αττική προς τη Βοιωτία, ο έλεγχος των οποίων ήταν στρατηγικής σημασίας στο παρελθόν. Τις διαβάσεις αυτές προσπάθησε να ελέγξει ο Μαρδόνιος που είχε στρατοπεδεύσει στην περιοχή των Πλαταιών, το 479 π.Χ., όπου και διεξήχθη η ομώνυμη μάχη. Οι διαβάσεις του Κιθαιρώνα προστατεύονταν από ισχυρά φρούρια όπως τα φρούρια των Ελευθερών, το Πάνακτο, το φρούριο της Φυλής κ.α.

Στα νεότερα χρόνια στην περιοχή του Κιθαιρώνα εγκαταστάθηκαν πληθυσμοί Αρβανιτών που ίδρυσαν αρκετά χωριά, σημαντικότερο απ’ τα οποία είναι σήμερα οι Ερυθρές

Μυθολογικά στοιχεία

Ο Κιθαιρώνας συνδέεται με πολλές μυθολογικές παραδόσεις, κυρίως με μύθους που ανήκουν στον Θηβαϊκό κύκλο.

Στον Κιθαιρώνα εγκαταλείφθηκε σε βρεφική ηλικία ο Οιδίποδας, όπου τον βρήκε ένας βοσκός και τον παρέδωσε στη Μερόπη, τη γυναίκα του βασιλιά της Κορίνθου Πόλυβου.

Σύμφωνα με άλλο μύθο, στον Κιθαιρώνα μεγάλωσαν από κάποιο βοσκό, τα παιδιά της Αντιόπης, ο Ζήθος και ο Αμφίονας που έγιναν στη συνέχεια βασιλιάδες της Θήβας.

Άλλος μύθος που αφορά το βουνό είναι ο μύθος για το Λιοντάρι του Κιθαιρώνα. Το λιοντάρι ζούσε στο βουνό και προκαλούσε τρόμο στους κατοίκους της περιοχής. Κατάφερε τελικά να το σκοτώσει ο Ηρακλής.

Κυριότερα αξιοθέατα

Κυριότερα αξιοθέατα του Κιθαιρώνα είναι ο αρχαιολογικός χώρος των Πλαταιών και των Λεύκτρων στους βόρειους πρόποδες του βουνού και η Μονή Αγίας Τριάδας, που είναι χτισμένη σε υψόμετρο 580 μέτρων στις πλαγιές του βουνού.^[1] Στο βουνό υπάρχει ορειβατική διαδρομή και λειτουργούν, δύο καταφύγια. Το πρώτο σε υψόμετρο 1.090 μέτρων και το δεύτερο κοντά στην κορυφή σε υψόμετρο 1400 μέτρων

 

Μερέντα

Η Μερέντα είναι βουνό της Αττικής. Βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νομού ανάμεσα στους οικισμούς Μαρκόπουλο Μεσογαίας, Καλύβια Θορικού, Πόρτο Ράφτη και Κουβαράς. Το ονομά της οφείλεται σε παραφθορά της ονομασίας του παρακείμενου αρχαίου Αθηναϊκού δήμου, του Μυρρινούντα. Έχει μέγιστο υψόμετρο 613 μέτρα. Δυτικά συνδέεται με το Πάνειο Όρος. Καλύπτεται κυρίως από χαμηλή βλάστηση. Η βόρεια της πλευρά είναι πλήρως λαξευμένη από τα λατομεία Μαρκοπούλου

 

Όλυμπος Αττικής

Ο Όλυμπος της Αττικής ή Λαυρεωτικός Όλυμπος ή και «Όλυμπος Αναβύσσου» όπως αλλιώς λέγεται, είναι χαμηλό βουνό της νοτιοανατολικής Αττικής (Λαυρεωτική). Μαζί με το Πάνειο Όρος και τη Μερέντα είναι ένα από τα τρία βουνά του νοτιότερου τμήματος της Αττικής. Βρίσκεται κοντά στις ακτές του Σαρωνικού, πάνω από την Ανάβυσσο και τη Σαρωνίδα. Ο Όλυμπος έχει μέγιστο υψόμετρο 487 μέτρα. Έχει κυρίως χαμηλή βλάστηση, που αποτελείται από θάμνους και φρύγανα. Στο παρελθόν ονομαζόταν και Σκόρδι

 

 

Ορθολίθι

Το Ορθολίθι είναι βουνό που βρίσκεται στο νότιο τμήμα της χερσονήσου της Αργολίδας, στην περιοχή της Τροιζηνίας. Έχει υψόμετρο 1.105 μέτρα και είναι το ψηλότερο βουνό της Τροιζηνίας και ένα από τα ψηλότερα της νότιας Αργολίδας.

Χωρίζεται από μία βαθεία χαράδρα σε δύο τμήματα, στο νότιο και στο βόρειο. Το νότιο που είναι και το ψηλότερο μοιάζει από μακριά με πελώριο βράχο που υψώνεται απότομα έχοντας σχεδόν κωνικό σχήμα. Στην εικόνα του αυτή οφείλει το βουνό την ονομασία του. Το μοναδικό χωρίο που βρίσκεται στις πλαγιές του νότιου τμήματος του βουνού είναι η Χώρα από την οποία ξεκινούν ορειβατικές διαδρομές προς την κορυφή του, η οποία διαθέτει απεριόριστη θέα προς τον Σαρωνικό και την νότια Αργολίδα.

Το βόρειο τμήμα το οποίο είναι χαμηλότερο με την κορυφή του να μην ξεπερνά τα 900 μέτρα, εκτείνεται κατά μήκος του Σαρωνικού κόλπου και καταλήγει στα βορειότερα όρια της Τροιζηνίας κοντά στα χωριά Δρυόπη και Άνω Φανάρι που είναι χτισμένα στις πλαγιές του. Το χωριό Δρυόπη είχε ονομαστεί για ένα μικρό διάστημα στο παρελθόν, Ορθολίθι από το όνομα του βουνού.

 

Πάνειο Όρος

Το Πάνειο ή Πανείο Όρος είναι βουνό της Αττικής που εκτείνεται ΝΑ. του Υμηττού. Βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νομού ανάμεσα στην Κερατέα και τα Καλύβια Θορικού. Έχει μέγιστο υψόμετρο 648 μέτρα (κορυφή Κερατοβούνι)^[1][2]και είναι το δεύτερο υψηλότερο βουνό της νότιας Αττικής μετά τον Υμηττό. Περιβάλλεται από τ' άλλα δύο βουνά των Μεσογείων, τον αττικό Όλυμπο και την Μερέντα. Έχει κυρίως χαμηλή βλάστηση.

Τμήμα του Πανείου κάηκε το καλοκαίρι του 2008, αλλά την άνοιξη του 2009 έγινε εκτεταμένη αναδάσωση

 

Πάρνηθα

Η Πάρνηθα είναι βουνό της Αττικής, βόρεια της Αθήνας με συνολική έκταση 300 περίπου τ.χ. και υψηλότερη κορυφή την Καραμπόλα (1.413 μ). Καλύπτεται από πεύκα στα χαμηλότερα και από έλατα στα ψηλότερά της μέρη. Αρκετές ημέρες του χειμώνα έχει χιόνι.

Η Πάρνηθα έχει ανακηρυχθεί περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και ένα σημαντικό της τμήμα απαρτίζει τον ομώνυμο Εθνικό Δρυμό. Έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, αποτελεί σημαντική περιοχή για τα πουλιά (SPA) και έχει ανακηρυχθεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (25638/1269 απ. Υπ. Γεωργίας).

Σε μία από τις κορυφές του βουνού, το Μαυροβούνι, έχει χτιστεί το Καζίνο της Πάρνηθας (Μοντ Παρνές), στο οποίο μπορεί να φτάσει κανείς είτε με αυτοκίνητο είτε με τελεφερίκ. Στην περιοχή λειτουργούν τα ορειβατικά καταφύγια Μπάφι και Φλαμπούρι.

Από τον τοπικό πληθυσμό η Πάρνηθα αποκαλούταν στο παρελθόν και Οζιά, ονομασία άγνωστης ετυμολογίας και προέλευσης σήμερα.

Μορφολογία - Οικολογία

Έχει συνολικά 16 κορυφές που υπερβαίνουν τα 1.000 μέτρα και 43 τα 700. Η ψηλότερη κορυφή της ονομάζεται Καραμπόλα με υψόμετρο 1413m. Άλλες κορυφές είναι το Όρνιο (1350 μ.), το Αβγό (1201 μ.), η Κυρά (1160 μ.), το Πλατοβούνι (1163 μ.), ο Αέρας (1126 μ.), το Μαυροβούνι (1091 μ.), το Ξεροβούνι (1121 μ.) και το Φλαμπούρι (1158 μ.).^[1][2] Διαθέτει φαράγγια με σπουδαιότερο εκείνο του Κελάδωνα στη δυτική Πάρνηθα μήκους 2,5 χλμ και χαράδρες, όπως της Χούνης στην είσοδο του Εθνικού Δρυμού και πολλά ρέματα. Τα πετρώματα της Πάρνηθας είναι ιζηματογενή που σχηματίστηκαν στην παλαιοζωική, μεσοζωική και καινοζωική εποχή. Η κυριαρχία του ασβεστόλιθου που είναι υδατοδιαπερατός σε συνδυασμό με το έντονο ανάγλυφο του βουνού είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών σπηλαίων με σπουδαιότερο εκείνο του Πανός στο φαράγγι του Κελάδωνα, καθώς και βάραθρα όπως του Κεραμιδιού, του Ταμιλθιού, της Γκούρας στη δυτική Πάρνηθα, της Δεκέλειας στην ανατολική Πάρνηθα κ.ά.^[1][2] Η Πάρνηθα διαθέτει επίσης πολλές πηγές, με κυριότερες τις πηγές της Kιθάρας (οι οποίες σχηματίζουν την λίμνη Κιθάρα) στην Ανατολική Πάρνηθα και της Γκούρας στη Δυτική Πάρνηθα. Από άποψη κλιματολογικών συνθηκών η Πάρνηθα διαφέρει από τα υπόλοιπα βουνά της Αττικής: έχει 700mm. ετήσιο ύψος βροχής, 110 βροχερές ημέρες, 22 ημέρες χιονόπτωσης, με τον παγετό και την ομίχλη να αποτελούν συχνότατα φαινόμενα. Το κλίμα της θεωρείται εξαιρετικά υγιεινό και γι' αυτό λειτουργούσε εκεί από το 1914 Σανατόριο, στο κτίριο του σημερινού «Ξενία».

Η Πάρνηθα χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα πυκνή βλάστηση κυρίως στην ανατολική της πλευρά που έχει περισσότερη υγρασία. Κυρίαρχο είδος είναι η Χαλέπιος Πεύκη. Από τα 800 μέτρα και πάνω εμφανίζεται η Κεφαλληνιακή Ελάτη, που σχηματίζει το μοναδικό ελατοδάσος της Αττικής. Στην Πάρνηθα βρίσκουμε και άλλες μορφές βλάστησης, όπως η παραρεμάτια (πλατάνια, ιτιές, λεύκες κ.τ.λ.). Στο βουνό υπάρχουν επίσης κέδρα, δρυς, οστριές, αγριελιές, φυλίκια, φράξοι, κουτσουπιές, αγριοκορομηλιές, σφενδάμια, κουμαριές, μυρτιές, σχίνα, κράτεγοι κ.ά., που εμπλουτίζουν την άγρια χλωρίδα του. Στην χλωρίδα της Πάρνηθας περιλαμβάνονται περισσότερα από 1.000 είδη, μεταξύ των οποίων κρίνοι, κρόκοι, παιώνιες, καμπανούλες, ορχιδέες κ.ά. Πολλά από αυτά είναι σπάνια και ενδημικά, όπως η καμπανούλα του Celsius, η κόκκινη τουλίπα, ο κόκκινος κρίνος, η άσπρη παιώνια, η μαύρη φριτιλάρια κ.ά

Οι οικισμοί της Πάρνηθας[

Τα περισσότερα χωριά γύρω από την Πάρνηθα δημιουργήθηκαν μετά την εγκατάσταση Αρβανιτών στην περιοχή από τα τέλη του 14ου αιώνα, όταν η περιοχή της Αττικοβοιωτίας βρισκόταν υπό τη διοίκηση της Καταλανικής εταιρίας, μέχρι τα μισά του 15ου αιώνα, την περίοδο της κατάλυσης των Φράγκικων κρατιδίων της Ελλάδας από τους Τούρκους. Τέτοια είναι, όπως το μαρτυρούν και οι ονομασίες τους, το Κακοσάλεσι (Αυλώνα), το Καπανδρίτι,τα Κιούρκα (Αφίδνες),το Μενίδι (Αχαρνές), η Χασιά (Φυλή), τα Σκούρτα, η Λιάτανη (Άγιος Θωμάς), η Μαλακάσα κλπ. Επίσης οι οικισμοί που ερήμωσαν στη συνέχεια, όπως το Κατσιμίδι και το παλιό Λιόπεσι στην περιοχή του Τατοΐου, είχαν αρβανίτικη προέλευση. Τα χωριά της Πάρνηθας που δεν είναι αποτέλεσμα εγκατάστασης αρβανιτών είναι οι νεότεροι οικισμοί της Πάρνηθας, όπως το Κρυονέρι (δημιουργήθηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες), οι Θρακομακεδόνες και η Βαρυμπόμπη (οι οποίοι δημιουργήθηκαν από οικοδομικούς συνεταιρισμούς στα μέσα του 20ού αιώνα).

Κατά την αρχαιότητα στην περιοχή της Πάρνηθας αναφέρεται ένας σημαντικός αριθμός οικισμών. Αρχαίοι οικισμοί που αναφέρονται στην περιοχή είναι οι: Αχαρνές, Φυλή, Φρυγία, Αιθαλία, Σφενδάλη, Χαστιαία, Κρωπιά, Δεκελεία, Παιονίδα και Μελαίνων.

Όρος Πατέρας

Το Όρος Πατέρας αποτελεί το ορεινό άκρο της Αττικής στα βορειοδυτικά, ως προέκταση της Πάρνηθας ενώ συνδέεται μέσω της κοιλάδας των Βιλίων με τον Κιθαιρώνα. Η υψηλότερη κορυφή του (βόρεια των Μεγάρων) έχει υψόμετρο 1.132 μέτρα^[1]. Η έκτασή του καλύπτει ένα μεγάλο τμήμα της βορειοδυτικής Αττικής χωρίζοντας το Θριάσιο Πεδίο από τη Μεγαρική πεδιάδα. Στην αρχαιότητα, το ανατολικότερο άκρο του όρους, το Τρικέρι στο Λουτρόπυργο αποτελούσε το σύνορο της Αθήνας^[2]. Το πέτρωμα του είναι ιδιαιτέρως σκληρό, με χαρακτηριστικό κοκκινόχωμα, ενώ κατά διαστήματα έχουν παρατηρηθεί κατολισθήσεις κατά μήκος της Εθνικής Οδού Αθηνών-Κορίνθου.

Πεντελικό όρος

Το Πεντελικό (ή Πεντέλη) είναι όρος της Αττικής σε σχήμα πυραμίδας και μέγιστο υψόμετρο 1.109 μέτρων που οριοθετεί το λεκανοπέδιο των Αθηνών στα νοτιοδυτικά, από την Πεδιάδα του Μαραθώνα στα βορειοανατολικά και την κοιλάδα της Μεσογαίας στα νότια, ενώ ανατολικά βρέχεται από τον Κόλπο των Πεταλιών.

Ο Βριλησσός, όπως αποκαλείτο αρχικά, σύμφωνα με ιστορικά ντοκουμέντα αλλά και τη σημερινή του όψη χαρακτηρίζεται για τα λευκά και σκληρά του πετρώματα, αλλά και τα πλούσια πευκοδάση που τον περιβάλλουν σε χαμηλότερο υψόμετρο, καθώς και τα δροσερά νερά που αναβλύζουν προς πάσα κατεύθυνση.

Το μάρμαρο Πεντέλης

Το ξακουστό «μάρμαρο Πεντέλης» χρησιμοποιείται από την κλασική κιόλας εποχή του Περικλέους (5ος αιώνας π.Χ.) για την κατασκευή περίλαμπρων μνημείων, όπως ο πρώτος Παρθενώνας της Ακροπόλεως, αλλά και σύγχρονα κτίρια των Αθηνών του 19ου αιώνα. Το γεγονός αυτό στέκεται αιτία διεθνούς σκεπτικισμού σχετικά με το πώς κατόρθωσαν οι εργάτες στην προ Χριστού εποχή να μεταφέρουν τα ογκώδη μάρμαρα σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από την Αθήνα. Συγκεκριμένα, η κατάβαση των μαρμάρων από το βουνό γινόταν από την επίσης μαρμάρινη και κατηφορική Οδό Λιθαγωγίας, η οποία, όπως μαρτυρά και το όνομά της, χρησιμοποιήτο για τη διευκόλυνση της διαδικασίας, ενώ η μετέπειτα μεταφορά τους γινόταν πιθανότατα με γερανούς.

Η παράδοση του όρους στην εξόρυξη μαρμάρων συνεχίζεται και πολύ αργότερα, ενώ λατόμοι έρχονται από όλη την Ελλάδα και κυρίως τις Κυκλάδες για εργασία και ιδρύονται μικροί ναϊσκοι για τις λατρευτικές τους ανάγκες. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την εξάπλωση του μοναχισμού κατά το μεσαίωνα καθιστά το όρος φιλόξενο για τους ασκητές που φωλιάζουν σε σπήλαια και σε καλύβες στα δάση του.

Η εξόρυξη του μαρμάρου Πεντέλης συνεχίζεται και στη σημερινή εποχή, στο Διόνυσο Αττικής στη θέση Διονυσοβούνι και έχει την ίδια χημική σύσταση και υφή με το γνωστό από την αρχαιότητα πεντελικό μάρμαρο

Οικισμοί

Στους πρόποδες του Πεντελικού Όρους έχουν χτιστεί τα ομορφότερα προάστια της Αθήνας, όπως η Κηφισιά, ο Διόνυσος Αττικής, το Χαλάνδρι , τα Βριλήσσια, τα Μελίσσια, η Εκάλη, η Δροσιά κ.α. καθώς και οι ομώνυμοι Δήμοι Πεντέλης και Νέας Πεντέλης. Σε μια υποβλητική περιοχή του βουνού βρίσκεται η Ιερά Μονή Πεντέλης, που ιδρύεται το 1576. Την εποχή της τουρκοκρατίας αποτελεί πνευματικό κέντρο του ελληνισμού, ενώ φιλοξενεί σχολή και βιβλιοθήκη.

Στην Πεντέλη ιδρύεται το 1937 αστεροσκοπείο, ενώ ένα ακόμη από τα σπουδαιότερα μνημεία της νεότερης ιστορίας του αποτελεί το περίφημο Καστέλλο της Ροδοδάφνης της Δούκισσας της Πλακεντίας.

Το Ποικίλο Όρος είναι χαμηλό βουνό (465 m) της Αττικής. Εκτείνεται σε μήκος 11 km με κατεύθυνση από ΝΔ προς ΒΑ, μεταξύ του Όρους Αιγάλεω (χωρίζονται απ' τη Λεωφόρο Αθηνών) και της Πάρνηθας, και αποτελεί το φυσικό όριο ανάμεσα στο Λεκανοπέδιο Αθηνών και το Θριάσιο Πεδίο.

Κατά το παρελθόν το Ποικίλο διέθετε αρκετή βλάστηση, κυρίως αμπέλια και ελιές. Αυτά περιορίζονταν σταδιακά από τη δεκαετία του '20 μέχρι που εξαφανίστηκαν εντελώς, ως συνέπεια της γιγάντωσης των οικισμών που βρίσκονται στην πλευρά του λεκανοπεδίου (Χαϊδάρι, Περιστέρι, Πετρούπολη, Καματερό). Στην περιβαλλοντική υποβάθμισή του συνετέλεσε επίσης η εγκατάσταση των Διυλιστηρίων Ασπροπύργου στους πρόποδές του απ' την πλευρά του Θριασίου.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της σημερινής μορφής του είναι τα πολλά εγκαταλελειμένα νταμάρια, καθώς και η εγκατάστασεις κεραιών τηλεπικοινωνιών και παράνομο κέντρο εκπομπής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης στα υψώματά του, συμφωνα με την ΕΕΤΤ.

Τουρκοβούνια

Με το όνομα Τουρκοβούνια φέρονται μια λοφοσειρά της Αττικής, μία συνοικία της Αθήνας, καθώς και μια συνοικία του δήμου Κερατσινίου.

Τα Τουρκοβούνια ή Λυκοβούνια των Αθηνών είναι η υψηλότερη (από τη στάθμη της θάλασσας) και η πλέον εκτεταμένη λοφοσειρά στην κεντρική περιοχή του Λεκανοπεδίου της Αττικής. Χωρίζει, έτσι, το λεκανοπέδιο σε ανατολικό και δυτικό. Στην αρχαιότητα ονομάζονταν Αγχεσμός, ονομασία που σχετίζεται με το οξύ σχήμα κάποιων κορυφών τους και η οποία αποδίδονταν επίσης στον Λόφο του Στρέφη. Η παλαιότερη ονομασία της λοφοσειράς ήταν «Λυκοβούνια». Το σημερινό όνομα δόθηκε κατ' άλλους μεν επειδή εκεί υπήρχε τουρκικό νεκροταφείο και κατ' άλλους επειδή εκεί στρατοπέδευαν τα στρατεύματα του Τούρκου Πασά Ομάρ, πριν την απελευθέρωση της Αθήνας. Τα Τουρκοβούνια αποτελούν το φυσικό όριο μεταξύ των δήμων Γαλατσίου (δυτικά, βορειοδυτικά), Φιλοθέης (βόρεια) και Ψυχικού (βορειοανατολικά), ενώ το νότιο τμήμα τους ανήκει στο δήμο Αθηναίων (συνοικισμός Παπανδρέου). Στους νεότερους χρόνους στα Τουρκοβούνια είχε το λημέρι του ο φοβερός λήσταρχος Κακαράς, εξ ου και η ονομασία της σπηλιάς που υφίσταται εκεί.

Σήμερα στη περιοχή τους βρίσκεται το Αττικό άλσος, το Κέντρο Νεότητας του Γαλατσίου καθώς και η μονή με την εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Στην κορυφή του είχε προγραμματιστεί επί δικτατορίας των Συνταγματαρχών (1967-1974) η ανέγερση του «Τάματος του Έθνους», δηλαδή ενός μεγαλοπρεπούς ναού του Σωτήρος, που όμως ποτέ δεν κατασκευάσθηκε. Στις πλαγιές των Τουρκοβουνίων είναι κτισμένο το Πολύγωνο και το υψηλότερο τμήμα του Γαλατσίου, γνωστό ως Πανόραμα Γαλατσίου.

Η συνοικία Τουρκοβούνια του δήμου Κερατσινίου αποτελούν και αυτά λόφο που βρίσκεται μεταξύ της Αμφιάλης και του δήμου Νίκαιας.

Υμηττός

Ο Υμηττός είναι βουνό της Αττικής. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Υψώνεται μεταξύ του λεκανοπεδίου Αθηνών και των Μεσογείων με κατεύθυνση από Β. προς Ν. από τη δίοδο του Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού καταλήγοντας πάνω από τη Βούλα και τη Βάρη. Διαθέτει μεγάλες εκτάσεις πρασίνου, ενώ η υψηλότερη κορυφή του φτάνει τα 1026 μ. Από γεωλογική άποψη ο Υμηττός ανήκει στην αττικοκυκλαδική ζώνη. Τα πετρώματά του περιέχουν ασβεστόλιθους, σχιστόλιθους και μεγάλες μάζες μαρμάρου και μαρμαρυγιακών σχιστολίθων.

Περίπου στο μέσον χωρίζεται σε δύο τμήματα, το βόρειο με την ψηλότερη κορφή του που οι αρχαίοι Αθηναίοι τον ονόμαζαν Μέγα Υμηττό και το νοτιότερο Ελάττονα ή Άνυδρο Υμηττό (σήμερα Μαυροβούνι και Κόντρα). Η υψηλότερη κορυφή του λέγεται Εύζωνας. Το Kορακοβούνι είναι ένα από τα πιο μεγάλα συνβουνά του Υμηττού. Προκυμαίνεται απο 3300 τ.μ κι η κορυφή του αγγίζει τα 728 μέτρα πάνω από την στάθμη της Θάλασσας, βρίσκεται δε κοντά στην περιοχή της Πεντέλης.

Το βουνό είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ιστορία της αρχαίας Αθήνας. Σύμφωνα με τα ευρήματα και τις ιστορικές πηγές, στην περιοχή του όρους είχαν ιδρυθεί κατά την αρχαιότητα ιερά. Στη δυτική πλευρά του όρους υπήρχαν λατομεία εξόρυξης μαρμάρου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή μνημείων στους Ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Ο Υμηττός παρ’ όλες τις καταπατήσεις των εδαφών του, την άναρχη δόμηση των ριζών του και των καταστροφικών συνεπειών των πυρκαγιών, διαθέτει – ακόμη – πλούσια βλάστηση. Διακρίνεται για τη μεγάλη ποικιλία χλωρίδας και Πανίδας που το καθιστούν ένα σημαντικό βιότοπο της Αττικής. Τα τελευταία χρόνια νομοθετήθηκαν ειδικά μέτρα για την προστασία του. Αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς των κατοίκων της πρωτεύουσας που θέλουν να έρθουν κοντά στη φύση. Προσφέρεται για περιπάτους, ενώ ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος φτάνει ως την κορυφή του βουνού.

Κλιματολογικά στοιχεία

Μέσες τιμές από Νοέμβριος 2007 - Αύγουστος 2011

Μήνας

Ιαν

Φεβ

Μαρ

Απρ

Mαι

Ιουν

Ιουλ

Αυγ

Σεπ

Οκτ

Νοε

Δεκ

Μέση μέγιστη

13,3 °C

13,9 °C

17,1 °C

20,7 °C

25,6 °C

30,2 °C

33,4 °C

33,3 °C

27,7 °C

22,2 °C

19,4 °C

14,9 °C

Μέση ελάχιστη

8,2 °C

7,8 °C

10,4 °C

13,5 °C

17,8 °C

22,6 °C

25,3 °C

25,5 °C

20,5 °C

16,6 °C

13,2 °C

9,9 °C

Πηγή: Μετεωρολογικός Σταθμός Υμμητού^[1]

Μνημεία του Υμηττού

Εκτός από τις ομορφιές της φύσης, στον Υμηττό υπάρχουν και αρχαιολογικά ευρήματα αλλά και σπουδαία βυζαντινά μοναστήρια. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν:^[2]

·                    η μονή Καισαριανής, που χρονολογείται από τον 2ο αιώνα και είναι κτισμένη στις πλαγιές του βουνού, πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού. Η μονή άκμασε τον 12ο και 13ο αιώνα όπου αποτελούσε πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο.

·                    η μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, χτισμένη ανάμεσα στις περιοχές Χολαργός και Παπάγου

·                    η μονή του Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού, χτισμένη στη βορειότερη κορυφή του Υμηττού τον 12ο αιώνα.

·                    η μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Καρέα, χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Υμηττού, κοντά στη συνοικία του Καρέα^[3]

·                    η μονή Αστερίου χτισμένη στη βορειοδυτική πλευρά του Υμηττού, δυτικά της μονής της Καισαριανής.

Αξιόλογα φυσικά μνημεία του Υμηττού είναι τα σπήλαια που σχηματίζονται στις πλαγιές του. Σημαντικότερο και μεγαλύτερο είναι το σπήλαιο Κουτούκι, που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του βουνού, πάνω από την Παιανία.^[4] Άλλο μικρότερο σπήλαιο του Υμηττού είναι το σπήλαιο Λιοντάρι που βρίσκεται στα βόρεια του βουνού, δυτικά των Γλυκών Νερών και η ονομασία του συνδέεται με την τοπική παράδοση για το λιοντάρι του Υμηττού που ζούσε στο βουνό κατά το παρελθόν και τρομοκρατούσε τους κατοίκους της γύρω περιοχής.^[5]

Λαογραφία

Κοινώς ο Υμηττός ονομάζεται «Τρελλός» (ή Τρελοβούνι), όνομα που πιθανόν προέρχεται από τη γαλλική προσφώνηση très long (πολύ μακρύς) ξένων επισκεπτών. Εξ αυτού παλαιότερα τους Αθηναίους τους αποκαλούσαν τελείως παλαβούς «αφού ο Ήλιος έβγαινε απ΄ τον Τρελλό και έδυε στο Δαφνί». Επίσης ελαφρά τραγούδια είχαν θέμα τους τον Υμηττό, όπως το «Εκεί ψηλά στον Υμηττό υπάρχει κάποιο μυστικό...» κλπ.

Χλωρίδα

Η χλωρίδα του όρους περιλαμβάνει περίπου 650 ταξινομικές μονάδες (είδη και υποείδη) Πτεριδοφύτων και Σπερματοφύτων, οι 54 είναι ενδημικές της Ελλάδας ενώ οι 59 προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία και διεθνείς συμβάσεις ή περιλαμβάνονται σε καταλόγους απειλούμενων ειδών. ^[6]

Στο αισθητικό δάσος Υμηττού έχουν καταγραφεί περισσότερα από 40 είδη ορχιδέων, μία από τις υψηλότερες πυκνότητες ορχεοειδών της Ευρώπης αναλογικά με την έκταση, ενώ στο βουνό μπορεί να βρει κανείς και ενδημικά είδη Crocus και Centaurea.

Οι αναδασωτικές επεμβάσεις στο σύνολο του Αισθητικού Δάσους από τη Φιλοδασική Ένωση Αθηνών είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μωσαϊκού βλάστησης όπου κυριαρχεί η τραχεία πεύκη σε αμιγείς συστάδες ή σε ανάμειξη με κυπαρίσσι και με πλατύφυλλα είδη όπως η κουτσουπιά, η χαρουπιά και η χνοώδης δρυς. Στις βραχώδεις περιοχές κυριαρχούν τα πεύκα τα  πουρνάρια και οι αγριελιές. Το μωσαϊκό συμπληρώνουν ενότητες με ιδιαίτερη φυσιογνωμία (σε περιορισμένη έκταση) όπως ο «ιστορικός ελαιώνας», ο γειτονικός κυπαρισσώνας, οι ευκάλυπτοι κυρίως στα νότια του νεκροταφείου Καισαριανής, η παραρεμμάτια βλάστηση κ.α.

Αναλυτικά η βλάστηση του Αισθητικού δάσους Υμηττού συγκροτείται από τα παρακάτω κύρια δασικά είδη: Pinus brutia, Pinus halepensis, Pinus pinea, Cupressus sempervirens var. horizontalis, Cupressus sempervirens var. pyramidalis, Cupressus arizonica var. glabra, Cercis siliquastrum, Quercus pubescens, Quercus ilex, Ceratonia siliqua.

Εκτός από τα προαναφερθέντα είδη, σποραδικά έχουν φυτευτεί και τα είδη που ακολουθούν: Quercus aegilops, Ailanthus altissima, Acacia cyanophylla, Eucalyptus globulus, Parcinsonia sp., Schinus molle, Pyrus amygdaliformis και Platanus orientalis.

Στα διάκενα και σε εκτάσεις προσφάτως αναδασωμένες, δημιουργούνται πλούσιοι φρυγανότοποι με κυρίαρχα τα είδη: Sarcopoterium spinosum, Phlomis fruticosa, Thymbra capitata, Cistus salvifolius, Cistus incanus, Euphorbia acanthothamnos, Genista acanthoclada, Fumana thymifolia, Hypericum empetrifolium, Inula viscosa, Satureja thymbra, Helichrysum sp., Calycotome vilosa, Tragopogon sp., Thapsia garganica, Verbascum undulatum, Anthyllis hermaniae, Globularia alypum, Thymelaea tartonraira, Balotta acetabulosa κλπ.

Τα αγρωστώδη που συναντώνται στην περιοχή εντάσσονται στην κατηγορία των ειδών των θαμνωδών ψευδοστεππών που προήλθαν από την υποβάθμιση της φυσικής δασικής βλάστησης (Brachypodium ramosum, Poa bulbosa, Avena sp., Bromus sp. κλπ). Στην περιοχή συναντώνται σημαντικά είδη γεωφύτων όπως: Cyclamen graecum, Colchicum sp., Asphodeline lutea, Asphodelus fistulosus, Allium roseum, Fritillaria graeca, Lloydia graeca, Ornithogallum atticum, Muscari comosum, Asparagusacutifolius, Smilax aspera, Crocus sp., Sternbergia lutea, Cephalanthera rubra, Serapias sp., διάφορα είδη Ophrys και Orchis κλπ. ^[6]

Πανίδα]

Στον Υμηττό έχουν καταγραφεί πολλά είδη θηλαστικών, αρκετά από αυτά σπάνια και προστατευόμενα, όπως διάφορα είδη νυχτερίδων (όλα προστατευόμενα), αλεπούδες, σκαντζόχοιροι, κουνάβια, νυφίτσες, μυγαλές. Επίσης έχουν καταγραφεί 112 είδη πτηνών, τα οποία είναι επιδημητικά, μεταναστευτικά, χειμερινοί επισκέπτες και περιστασιακά εμφανιζόμενα. Ο αριθμός αυτός είναι το ¼ των ειδών που υπάρχουν στην Ελλάδα. Υπάρχουν αρκετά είδη ερπετών (όλα προστατευόμενα), ανάμεσά τους δύο από τα τρία είδη χερσαίων χελωνών που υπάρχουν στην Ελλάδα 2 είδη χελώνας, 3 είδη φιδιών, αρκετές σαύρες, πολλά είδη αμφιβίων κυρίως βάτραχοι και φρύνοι.^[6] [7]

Θηλαστικά

Από τα θηλαστικά το πιο γνωστό είδος  είναι η Vulpes vulpes. Άλλα θηλαστικά που έχουν καταγραφεί στο βουνό είναι τα: Meles meles, Mustela nivalis, Martes foina, Lepus europaeus ενώ παρατηρούνται και αρκετά είδη νυχτερίδων, μερικά από τα οποία ζουν στα άφθονα σπήλαια και κοιλώματα του Υμηττού με ιδιαίτερα σημαντική να θεωρείται η παρουσία των νυχτερίδων Rhinolophus blasii και του απειλούμενου Rhinolophus hipposideros.

Πτηνά

Ο Υμηττός είναι πολύ σημαντικός μεταναστευτικός σταθμός για χιλιάδες πτηνά και αποτελεί το μοναδικό σημείο στο λεκανοπέδιο που έχουν καταγραφεί μεγάλα αρπακτικά να μεταναστεύουν. Εκατόν τριάντα είδη πτηνών έχουν καταγραφεί στις περιοχές που γειτνιάζουν στην Αθήνα, καθώς και το Αισθητικό Δάσος Υμηττού, από τα οποία σχεδόν τα μισά φωλιάζουν εκεί.

1.     Αρπακτικά πουλιά: Buteo rufinus, Circaetus gallicus, Falco tinnunculus κλπ ενώ κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης έχουν παρατηρηθεί άτομα Falco peregrinus, Gyps fulvus, Falco eleonorae, Pernis apivorus, κά.

2.     Αρκετά είδη πουλιών με περιορισμένη γεωγραφικά αναπαραγωγική κατανομή- βαλκανική ή νοτιοανατολική Μεσόγειο- που αναπαράγονται στον Υμηττό: Alectoris chukar, Emperiza caesia, Sylvia rueppelli, αλλά και είδη με ευρύτερη μεσογειακή κατανομή, όπως η Hippolais pallida.

3.     Τέσσερα είδη νυκτόβιων αρπακτικών: Athene noctua, Tyto alba, Otus scops, Strix aluco. 

Μικρόπουλα που περνούν κατά την περίοδο της μετανάστευσης: Στα ανοιχτά σημεία, μπορεί να διακρίνει κανείς  Laniussenator και L. collurio, Phylloscopus sibilatrix, Parus major και  Muscicapa striata.

Κατά τους χειμερινούς μήνες τον πρώτο λόγο έχουν τα διάφορα είδη Turdus που βρίσκουν στους ελαιώνες πλούσια τροφή, πολύ σημαντική για να καταφέρουν να επιβιώσουν το δύσκολο χειμώνα. Άλλα μικρότερα είδη που παρατηρούνται κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα είναι τα: Erithacus rubecula, Troglodytes troglodytes,  Coccothraustes coccothraustes, Carduelischloris, Sylvia melanocephala κ.λπ.^[6][8]

Ερπετά

Άξια αναφοράς είναι τα φίδια Elaphe quatuorlineata quatorlineata, Elaphe situla, Vipera ammodytes και οι χελώνες Testudo marginata και Testudo hermanni hermanni.

Έντομα

Η μελισσοκομία γνωρίζει κάμψη ωστόσο, τα μελίσσια είναι αρκετά συνηθισμένη εικόνα στον Υμηττό. Όμως τα ανθισμένα λουλούδια και οι αρωματικοί φρυγανότοποι φιλοξενούν και ένα πλήθος άλλων ειδών όπως πεταλούδες (άξιες λόγου είναι οι προστατευόμενες Papilio alexanor, Hipparchia aristaeus, Agrodiaetus admetus, κ.α), κολεόπτερα και ορθόπτερα, μερικά από τα οποία είναι ενδημικά είδη του Υμηττού όπως τα Dolichopoda insignis και Dolichopoda petrochilos που ζουν σε σπήλαια του Υμηττού.

Η αποκαλυπτική φωτογράφηση της Ειρήνης Κολιδά - ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Tο εξώφυλλο του περιοδικού Down Town που κυκλοφορεί την Πέμπτη, θα φιλοξενεί το εντυπωσιακό κορμί της Ειρήνης Κολιδά. Η πρώην παίχτρια των «Μαχητών» που έφυγε από το Survivor μετά τον τραυματισμό της σε τροχαίο, ποζάρει για το περιοδικό με το μαγιό της.

Πέρα από τη φωτογράφηση ωστόσο κάνει αποκαλύψεις για το survivor και μιλάει γενικά για την εμπειρία της από τον Άγιο Δομήνικο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ειρήνη απέκτησε μέσα σε μια νύχτα 82 χιλιάδες followers στο instagram!

Ευπαλίνειο Όρυγμα: Ένα θαυμαστό έργο της αρχαίας ελληνικής μηχανικής αποδίδεται στο κοινό

Διαμόρφωση του ορύγματος του Ευπαλίνειου Υδραγωγείου στο Πυθαγόρειο της Σάμου μετά την αποκατάσταση, τη Δευτέρα 24 Απριλίου 2017. Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης του Ορύγματος (σήραγγα) μήκους 1.036 μ. στο Ευπαλίνειο Υδραγωγείο της Σάμου, το οποίο χρονολογείται στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. και συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας. Το εκπληκτικό στη διάνοιξη της σήραγγας είναι ότι η λάξευση έγινε ταυτόχρονα κι από τις δύο πλαγιές του λόφου (αμφίστομον όρυγμα) και τα δύο συνεργεία συναντήθηκαν στο μέσον περίπου της σήραγγας με μικρή απόκλιση από την ευθεία. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

Eπισκέψιμο σε ολόκληρο το μήκος του (1.036 μέτρα σκαμμένα μέσα στο βουνό που δεσπόζει πάνω από το Πυθαγόρειο της Σάμου), θα είναι στο προσεχές διάστημα το Ευπαλίνειο Όρυγμα, ένα από τα σπουδαιότερα παγκοσμίως, μνημεία ανθρώπινης δεξιοτεχνίας και κατασκευαστικής ικανότητας. Γι’ αυτό και από το 1992 έχει…περιληφθεί στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείο Πολιτισμού, η υπουργός Λυδία Κονιόρδου δήλωσε χτες από τη Σάμο, ότι υλοποιήθηκε πλέον το βασικό τμήμα της μελέτης που ενέκρινε το υπουργείο Πολιτισμού για την αποκατάσταση, συντήρηση και ανάδειξη του Ευπαλίνειου Υδραγωγείου, κεντρικό τμήμα του οποίου αποτελεί το όρυγμα, η σήραγγα δηλαδή απ’ όπου περνούσαν οι πήλινοι αγωγοί του νερού.

«Είναι μια εμπειρία ζωής η διάβαση του Ευπαλίνειου Ορύγματος. Ας δώσουμε στους εαυτούς μας τον χρόνο να αφουγκραστούμε το μνημείο. Ας ακούσουμε τι έχει να μας πει για τους αρχαίους και για τους σύγχρονους μηχανικούς. Η γνωριμία με το Ευπαλίνειο είναι μια εμπειρία ζωής», δήλωσε η κ. Κονιόρδου, κατά την πρώτη επίσημη παρουσίαση του έργου.

Το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε γύρω στα 550 π.Χ. για να υδρεύει – με ασφάλεια και υψηλές προδιαγραφές υγιεινής – την αρχαία πόλη της Σάμου, δηλαδή το σημερινό Πυθαγόρειο, και λειτούργησε με επιτυχία για 1.100 χρόνια. Η μοναδικότητά του οφείλεται στο «αμφίστομο όρυγμά» του – έτσι το αναφέρει ο Ηρόδοτος – που λαξεύτηκε στον βράχο από δυο αρχαία συνεργεία, τα οποία ξεκίνησαν το ένα από τη βόρεια πλευρά και το άλλο από τη νότια και συναντήθηκαν στη μέση της διαδρομής. Είναι ένα σύνθετο τεχνικό έργο που περιλαμβάνει, εκτός από το όρυγμα, δεξαμενή, προσαγωγό και υπόγειο αστικό αγωγό. Η αφετηρία του βρισκόταν σε φυσική πηγή κοντά στη σημερινή περιοχή των Αγιάδων. 

πηγή 

Θωρηκτό Γεώργιος Αβέρωφ ,Ναυμαχίες Έλλης και Λήμνου

Εργασίες συντήρησης του "ΑΒΕΡΩΦ" στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά - (ΕΡΤ 1 26.4....

O τάφος του τελευταίου Έλληνα πειρατή στη Μύκονο

Στη Χώρα της Μυκόνου, πίσω ακριβώς από τη φημισμένη εκκλησία Παραπορτιανή, βρίσκονται δύο κάτασπρα μικρά εκκλησάκια. Στο βορινό από αυτά, στον Σωτήρα, που είναι χτισμένο πάνω στην κορυφή του απόκρημνου βράχου, βρίσκεται θαμμένος ο τελευταίος Έλληνας πειρατής Μανόλης Μερμελέχας.

Όταν ο περιβόητος πειρατής Μπαρμπαρόσα κατέλαβε τη Μύκονο το 1537, πήρε όλους τους κατοίκους και τους πούλησε σαν σκλάβους, εκτός από ελάχιστους που μπόρεσαν και κατέφυγαν στη βενετοκρατούμενη Τήνο.

Στη συνέχεια το άδειο πλέον, από κατοίκους, νησί γίνεται άντρο των πειρατών, η δε πειρατεία εξασκείται συστηματικά για τρεις αιώνες, από ντόπιους και ξένους πειρατές.

Ένας από αυτούς ήταν και ο φοβερός Marmeleq, που εμφανίζεται το 1732. Απόγονός του ήταν ο Μανόλης Μερμελέχας, ο οποίος σημειωτέον είχε δράσει εναντίον των Τούρκων κατά τη διάρκεια της Επανάστασης.

Όταν αποκαταστάθηκε η τάξη στην Ελλάδα το 1832-33 και εξέλιπε και η πειρατεία, ο Μερμελέχας αποσύρθηκε σε ιδιωτικό βίο στη Μύκονο, όπου δούλεψε ως νεκροθάφτης μέχρι το θάνατό του, το 1854

Η Μηχανή του Χρόνου - Η άγνωστη Μύκονος

Η Μηχανή του Χρόνου Ιλισσός - Το χαμένο ποτάμι

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΑΣΠΑΣΙΑ - "Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ" 2013!

Η Μηχανή του Χρόνου - Άγνωστες ιστορίες της παλιάς Αθήνας

ΔΗΠΛΩΜΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ . . .ΟΥΑΟΥ ! ! !

Πάει ένας για εξετάσεις για να πάρει το δίπλωμα οδήγησης, περνάει το
πρακτικό μέρος και ερχεται η σειρά των ερωτήσεων.
Του λέει ο εξεταστής :
- Οδηγάς βράδυ και έρχονται 2 φώτα κατά πάνω σου, τι είναι;
- Αυτοκίνητο, απαντάει
- Ναι ρε φίλε, αυτοκίνητο είναι αλλά τι μάρκα; Nissan, Mercedes, Toyota ?

- Που να καταλάβω μέσα στη νύχτα κύριε εξεταστά ?
- Επόμενη ερώτηση, οδηγάς το βράδυ και βλέπεις ένα φως να έρχεται 
  καταπάνωσου, τι είναι ?
- Μηχανή
- Ναι ρε παιδί μου μηχανή είναι αλλά τι ? Harley, vespa, Aprillia ?
- Μα μέσα στο σκοτάδι που να ξεχωρίσω κύριε εξεταστά?
- Τέρμα, τελευταία ερώτηση, αν δεν απαντήσεις, κόβεσαι.
  Οδηγάς τη νύχτα και βλέπεις 2 φώτα ψηλότερα από το ύψος του αμαξιού σου να
  έρχονται κατά πάνω σου, τι είναι ?
- Νταλίκα
- Ναι ρε παιδί μου αλλά τι μάρκα ? Scania, Man, Tatra? Κόβεσαι..
- Κύριε εξεταστά θα σας κάνω μία ερώτηση. Οδηγάς τη νύχτα σε ένα δρόμο 
  μεκόκκινα φώτα και βλέπεις
  μία γυναίκα ντυμένη προκλητικά στην άκρη του δρόμου, τι είναι ?
- Πουτάνα
- Ναι ρε παιδί μου, πουτάνα είναι αλλά ποια είναι, η μάνα σου, η 
  γυναίκα σου, η κόρη σου ?

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ Ή ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΑΣΧΑ;

Γράφει η Μαίρη Καρά

     Η νοσταλγία μας να ξαναζήσουμε παραδοσιακό Πάσχα κοντά στην γιαγιά μας, μας επανέφερε στα  πατρογονικά μας χώματα. Ξεκινήσαμε όλα τα εγγόνια να πάμε επισκέπτες -εκεί όπου εμείς σαν παιδιά υποδεχόμασταν τους επισκέπτες- στην ΛΕΙΒΑΔΙΑ.
     Η καλή μας η γιαγιά χαρούμενη με την παρουσία μας συμφώνησε να μας περιγράψει, πως γιόρταζαν τότε το Πάσχα στην Λειβαδιά, τηρώντας τα παραδοσιακά έθιμα… κι εμείς αφεθήκαμε στου νοσταλγικού νοερού ταξιδιού της την ΜΑΓΕΙΑ. 
     - Το Πάσχα ήταν η λαμπρότερη θρησκευτική γιορτή και την λέγαμε Λαμπρή. Την γιορτάζαμε με ξεχωριστή μεγαλοπρέπεια, που όμοιά της δεν απαντούσε κανείς σε άλλη πόλη. Η Ανάσταση του Σωτήρα συνέπιπτε με την Άνοιξη, που άστραφτε κι ευωδίαζε κι ευφραινόταν όλη η πλάση κι αποτελούσε την "εορτήν των εορτών και πανήγυριν πανηγύρεων". "«Αγάλλεται και χαίρει πάσα κτίσις», έψαλλε ο εκκλησιαστικός ΥΜΝΩΔΟΣ.
     Συνήθειά μας ήταν "Απόκριες στην Θήβα και Πάσχα στην Λειβαδιά". Οι ετοιμασίες άρχιζαν την Μεγάλη Πέμπτη όπου στους δρόμους έξω απ' την πόλη κατέβαιναν οι τσοπάνηδες με τα κοπάδια, για να πουλήσουν τα αρνιά τους. Εκεί πήγαιναν οι  οικογενειάρχες για να αγοράσουν ζωντανό το αρνί για το σούβλισμα. Σήκωναν ένα για να υπολογίσουν το βάρος του, το έπιαναν απ' το στήθος μέχρι την ουρά για να βεβαιωθούν για το πάχος του, γνωρίζοντας πως δεν ψήνονται καλά τα ΑΔΥΝΑΤΑ. 
     Οι νοικοκυρές καθάριζαν το σπίτι, άσπριζαν τους τοίχους και τα πεζούλια της αυλής, έβαφαν τα αυγά κι έψηναν το ψωμί και τα κουλουράκια. Οι άντρες με τους συγγενείς και τους γειτόνους επέλεγαν τον κήπο ή την αυλή ή τον δρόμο για το στήσιμο του "λάκκου" και το ψήσιμο του αρνιού και φυσικά για το ΓΛΕΝΤΙ. 
     «Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί…». Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου μετά το Χριστός Ανέστη μας περίμενε η μαγειρίτσα και πριν ξημερώσει ξυπνούσαν οι γεροντότεροι για να ετοιμάσουν τον λάκκο. Κάνοντας τον Σταυρό τους έβαζαν φωτιά με την λαμπάδα της Ανάστασης στον σωρό με τα κλήματα, για να γίνει η θράκα. Η πόλη έμοιαζε σαν ψησταριά και πυκνά σύννεφα καπνού κάλυπταν τον ουρανό. Κι ενώ ξημέρωνε σαν κόκκινος δίσκος πρόβαλε η Ανατολή του ΗΛΙΟΥ. 
     Οι άντρες γύριζαν τα αρνιά, ενώ πρόσχαρα κορίτσια κι αγόρια γέμιζαν το τραπέζι με κόκκινα αυγά, τυριά και κανάτες με ντόπιο κρασί, που το έπιναν σταυρωτά. Μετά έρχονταν τοπικοί τραγουδιστάδες με τα κλαρίνα, τα νταούλια και τα λαούτα, παίζοντας τα δημοτικά τραγούδια μας κι άρχιζε ο χορός. Τα παιδιά έβαζαν δίσκους στο πικ-απ ή στα ραδιόφωνα και χόρευαν σε δικούς τους ρυθμούς. Το ξεφάντωμα με φαγοπότι και παραδοσιακό χορό διαρκούσε ως αργά το ΑΠΟΓΕΥΜΑ. 
     Ο γιορτασμός της Λαμπρής αναδείκνυε την πατροπαράδοτη λειβαδίτικη φιλοξενία. Καλούσαμε τους επισκέπτες ευγενικά στο τραπέζι μας, να τσουγκρίσουν κόκκινο αυγό, να δοκιμάσουν τους μεζέδες μας, πίνοντας λειβαδίτικο κρασί μαζί μας, μέσα σ' ένα κλίμα θαλπωρής και εγκαρδιότητας. Μετά το ψήσιμο των αρνιών κάναμε φιλικές και συγγενικές επισκέψεις από λάκκο σε λάκκο, με αστεία πειράγματα, με γέλια κι απανωτές ΕΥΧΕΣ. 
     Αυτές τις ευχές μεταφέρω παιδιά μου και σε σας τώρα, που δεν προλάβατε να ζήσετε στην ευλογημένη εποχή μου. Τότε οι άνθρωποι ήταν αγαπημένοι μεταξύ τους και μοιράζονταν τα αγαθά τους με ΑΓΑΠΗ, χωρίς να αποβλέπουν σε ανταμοιβή. Η Ανάσταση του Χριστού για όλους σήμαινε και Ανάσταση του Έθνους μας, γι' αυτό γιορταζόταν με επισημότητα. Προκαλούσε δε το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών, μα και των ξενιτεμένων παιδιών μας, όπως ήσαστε εσείς τώρα, να σας ΧΑΙΡΟΜΑΙ". 
     Γεμάτοι περηφάνια κι εμείς με τις νοσταλγικές αναμνήσεις της γιαγιάς για το ξακουστό Πάσχα της πόλης μας, αρχίσαμε την γιορταστική περιπλάνησή μας στους στολισμένους δρόμους. Φτάνοντας στην πασίγνωστη πλατεία του ΖΑΠΠΕΙΟΥ, μια απρόσμενη δυσάρεστη εικόνα διέλυσε τις προσδοκίες μας. Τα παγκάκια κατειλημμένα και το γρασίδι καταπατημένο από φιγούρες που λιάζονταν και σαν στο σπίτι τους καταβρόχθιζαν τα κεράσματα του Δήμου, μα δεν έμοιαζαν με ΕΛΛΗΝΕΣ. 
     Αηδιασμένοι απ' το απαίσιο θέαμα αλλάξαμε προορισμό και βρεθήκαμε στις Πηγές της ΚΡΥΑΣ, όπου στηνόταν πάντα το πασχαλιάτικο γλέντι απ' τον ΔΗΜΟ. Ένας λάκκος με αρνιά να ψήνονται, λίγα τραπέζια και καρέκλες κάτω απ' τα ψηλά πλατάνια,  μια δημοτική ορχήστρα να παίζει πανηγυριώτικα χωρίς απήχηση τραγούδια… πνιγηρή υποτονική ατμόσφαιρα… θλιβερό υποκατάστατο του ξακουστού Πάσχα της ΛΕΙΒΑΔΙΑΣ. 
     Εκείνο όμως που μας προκάλεσε την χείριστη εντύπωση και ντραπήκαμε που κάποτε ήμασταν κάτοικοι αυτής της πόλης, ήταν η τεράστια ουρά που σχημάτιζαν οι ΕΛΛΗΝΕΣ, για να πάρουν μετά από πολύωρη ορθοστασία ένα πλαστικό πιάτο με λίγο κρέας, ένα κόκκινο αυγό, λίγη σαλάτα και λίγο κρασί σε πλαστικό ποτήρι. Ένα υποτυπώδες πασχαλιάτικο γεύμα που μοιραζόταν σαν κέρασμα απ' τον Δήμο στους ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ. 
     Η απογοήτευσή μας χτύπησε κόκκινο κι αναζητήσαμε την Δήμαρχο στο τραπέζι των επισήμων, για να την… συγχαρούμε, για την παρακμιακή γιορτινή εικόνα που "εμπνεύστηκε" μαζί με τους συμβούλους της. Και στο τραπέζι της έμελλε να πιούμε το πικρό ποτήρι της ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ της, προς τους ακάλεστους λαθροεισβολείς στην χώρα μας, μα επίσημα καλεσμένους απ' την ίδια! Φως φανάρι η πολιτική της προτίμηση και ΣΤΗΡΙΞΗ! 
     Πλησιάζοντας στο τραπέζι της για να την… κεράσουμε εμείς με ό,τι της άξιζε… προσέξαμε την βροντερή απουσία επισήμων της τοπικής κοινωνίας. Την ίδια στιγμή γίναμε μάρτυρες της καθόλα μεροληπτικής συμπεριφοράς της απέναντι στους φιλικούς της καλεσμένους. Εντελώς προκλητικά σηκωνόταν και υποδεχόταν τους έγχρωμους λαθραίους (δήθεν μετανάστες) και τους καλούσε να πάρουν θέση στο επίσημο ΤΡΑΠΕΖΙ ΤΗΣ.
     Απίστευτο θέαμα! Μουσουλμάνοι να γιορτάζουν το Πάσχα των Ελλήνων επίσημοι καλεσμένοι της Δημοτικής Αρχής! Και δίπλα οι ταλαίπωροι Έλληνες να ξεροσταλιάζουν για ένα κομμάτι ψητό αρνί! Σκηνή άξια ιστορικής καταγραφής της ΑΛΩΣΗΣ και ΥΠΟΤΑΓΗΣ της ελληνικής πολιτιστικής μας ταυτότητας απ' τα αλλόθρησκα εποικιστικά στρατευμένα πιόνια των σχιζοφρενικών σχεδιαστών της ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΜΑΣ.
     Κατόπιν αυτού αποχωρήσαμε έξαλλοι, αφού ενημερωθήκαμε πως η "φιλάνθρωπη Κυρία" είναι ιδρυτικό μέλος της Μ.Κ.Ο."ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ". Φυσικό ήταν η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ της να έχει αποδέκτες τριτοκοσμικούς επιχορηγούμενους φυγάδες, με τους οποίους προτίθεται να αντικαταστήσει τους κατοίκους της πόλης μας… για την επίλυση του δημογραφικού βέβαια! Τόση καλοσύνη πια πώς να την αντέξουν οι ανύποπτοι Λειβαδίτες, που πλέον σαν μετανάστες ΛΑΘΡΟΔΙΑΒΙΩΝΟΥΝ! 
     Ακόμα και η γιαγιά μας έδειξε κατανόηση για την πίκρα μας, αποχαιρετώντας μας με την ελπίδα της ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ!

Αυτή η όμορφη πατρίδα παραμένει στο Σταυρό

Γράφει ο Νίκος Ελευθερόγλου Για άλλη μία φορά διαπιστώσαμε -είτε βγήκαμε από τα τείχη των πόλεων όπου ζούμε είτε μείναμε εντός αυτών- ότι αυτή η πατρίδα είναι ένας τόπος μαγικός. Ομορφος αλλά και άγνωστος. Ομως πάνω από όλα αυτάρκης, εάν ζει με τον τρόπο που μεγάλωσαν γενιές Ελλήνων. Η φύση, γεμάτη ζωή που μπορεί να θρέψει τους πάντες. Οι θάλασσες μαγευτικές, ο ήλιος φωτεινός και ζωοδότης. Και όμως, αυτός ο τόπος, ο ευλογημένος από τον Θεό, αδικήθηκε και αδικείται από τους ανθρώπους. Αυτή η πατρίδα, που βίωσε με κάθε τρόπο την Ανάσταση του Κυρίου, εξακολουθεί να παραμένει σταυρωμένη μέσα από μια σειρά μέτρα που στερούν κάθε ελπίδα. Και πραγματικά, για άλλη μία φορά αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν αυτή η πλούσια σε καθετί χώρα να έχει ανθρώπους που πεινούν, παιδιά που λιποθυμούν στα σχολεία, γιατί οι γονείς τους δεν έχουν να τους δώσουν μια φέτα ψωμί, ένα ποτήρι γάλα. Είναι απορίας άξιο πώς δεν μπορούμε να ορθοποδήσουμε, πώς δεν μπορούμε να πιστέψουμε στον εαυτό μας και τόσα χρόνια μετά δεν μπορούμε να αποδιώξουμε ούτε τον ραγιά από μέσα μας ούτε το ρουσφέτι από τη νοοτροπία μας. Και με αυτά τα δυο κακά της μοίρας μας βαδίζουμε προς το άγνωστο με βάρκα την ελπίδα, εάν δεν τη βουλιάξουμε και αυτή. Τα γράφω αυτά, αγαπητοί αναγνώστες, γιατί ο πρωθυπουργός μπορεί να έκανε χιούμορ συμμετέχοντας στη γιορτή των μπότηδων στην Κέρκυρα και να έσπασε τη στάμνα του (με τον φόβο να μην είναι ο Σόιμπλε από κάτω), η αλήθεια όμως είναι ότι ετοιμάζεται για ακόμη μία φορά να βάλει και αυτός τα «καρφιά» του σε έναν λαό, του οποίου η μόνη κυρίαρχη ευθύνη ήταν και είναι ότι εμπιστεύτηκε ανθρώπους που του είπαν τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα. Ολους αυτούς που του έταξαν καλύτερες μέρες και του έφεραν μαύρες, τόσο για τον ίδιο όσο και για τα παιδιά του. Του άλλαξαν τον τρόπο ζωής του, με αποτέλεσμα, για να επιβιώσει σε αυτή τη νέα κουλτούρα, να αναγκάζεται να εισάγει σχεδόν τα πάντα. Και με αυτόν τον τρόπο έγινε όμηρος ψεύτικων αναγκών, με τις οποίες θησαυρίζουν πάνω και από όλους οι δανειστές του. Ολοι αυτοί που του κουνούν το δάχτυλο κάνοντάς του και από πάνω μαθήματα ηθικής. Οσοι βρέθηκαν στην ελληνική περιφέρεια, στα γνωστά και άγνωστα χωριά, θα διαπίστωσαν πόσο εύκολη θα μπορούσε να είναι η ζωή τους σε μια χώρα που η φύση προσφέρει τα περισσότερα αγαθά απλόχερα. Από το νερό έως τον ήλιο. Και αυτά τα δύο είναι τα τελευταία που θέλουν να αρπάξουν οι θεσμοί. Οι οποίοι τα έχουν βρει απόλυτα μεταξύ τους και μας παίζουν, όπως παλιά παίζαμε ως παιδιά το παιχνίδι «κορόιδο». Ηδη στην εαρινή Σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ετοιμάζουν την τελική έφοδό τους, για να μας ετοιμάσουν το επόμενο Μνημόνιο, που για να... πονέσει λιγότερο θα βρουν τρόπο να το «βαπτίσουν» αλλιώς. Ακριβώς όπως έκαναν, όταν μετονόμασαν την τρόικα σε θεσμούς και έτσι έλυσαν το πρόβλημα. Θα έκλεινα το σημερινό σημείωμά μου λέγοντας ότι την απάντηση σε όλα αυτά την κρύβει μέσα της η ίδια η Ελλάδα. Ας την ακούσουμε, φίλοι αναγνώστες, για να κάνουμε πραγματική Ανάσταση και για να κατέβουμε από τον Σταυρό του Μαρτυρίου. Νίκος Ελευθερόγλου Πηγή "Δημοκρατία"

ΤΟ ΡΟΔΊΤΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ **ΜΙΡΑ ΜΑΡΕ**

Το «Μίρα Μάρε», ο Ωνάσης και οι πελάτες που πλήρωναν με χρυσό !

Το θρυλικό ξενοδοχείο της Ρόδου από την αφήγηση του εγγονού του Νικόλαου Πολίτη ο οποίος δημιούργησε την πρώτη ξενοδοχειακή μονάδα

Πέρασαν βασιλείς και κροίσοι απ΄ όλο τον κόσμο, είχε γίνει τόπος συχνών επισκέψεων του Ωνάση και του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ήταν οι ντίβες των δεκαετιών του ΄50 και του ΄60 που το έκαναν διάσημο, ήταν το ξενοδοχείο από το οποίο ξεκίνησαν όλα, κι έδωσε την ώθηση στον κόλπο της Ιξιάς να ανθίσει και τουλάχιστον για ορισμένα χρόνια να θυμίζει Μανχάταν!

Πίσω από το γκλάμουρους και τα χρυσάφια όμως μια διαμάχη που κράτησε δεκαετίες ελάμβανε χώρα μεταξύ του δημιουργού της παλιάς ξενοδοχειακής μονάδας και του Γεράσιμου Πατρονικόλα, γαμπρού του Ωνάση που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πήρε το ξενοδοχείο στα χέρια του.

Συνάντησα τον εγγονό του Νικόλαου Πολίτη, τον Νίκο Παυλίδη, γόνο μιας οικογένειας που φαίνεται πως υπήρξε πολύ πλούσια, με το τζιπ το Rancler του, με ένα πάθος και μια ανοιχτή καρδιά για τα οποία μου λέει όμως πως κάποιοι Ροδίτες τον σταύρωσαν!

Σε μια βδομάδα σκέφτεται να φύγει για τη Ρώμη απ΄ όπου πηγαινοέρχεται όπως κι από το Κάιρο, τη Γερμανία, κι αλλού� Διακόπτει για να μιλήσει στα τηλέφωνα, πότε ιταλικά, πότε αγγλικά, γνωρίζει και γράφει επτά γλώσσες μαζί με τα ελληνικά και τα αράπικα, κι είναι χειμαρρώδης, δύσκολο να τον περιορίσεις�

«Μίρα Μάρε»! Και το όνομά του ακόμα είναι όμορφο!
Το όνομα ξέρεις το έδωσε ο Mario Lago, ο Ιταλός κυβερνήτης της Ρόδου. Πήγε το είδε, του άρεσε και το ονόμασε «Μίρα Μάρε», που σημαίνει «βλέπε θάλασσα», κι αλλιώς στην πολύ μαλλιαρή «σημάδι στη θάλασσα». Το �χτισε ο παππούς μου ο Νικόλαος Πολίτης ο οποίος το σχεδίασε και το κατασκεύασε ο ίδιος, οι μελέτες δικές του, αυτοδίδακτος, μόνο με τις γνώσεις που είχε ως ξυλουργός.

Αγόρασε το κτήμα από έναν Τούρκο που του πούλησε το κτήμα του, όχι την πλευρά του Γεράσιμου Πατρονικόλα, αλλά το παλιό «Μίρα Μάρε». Το �xτισε μόνος του σιγά-σιγά, κόβοντας πέτρες από το λόφο απέναντι με ασβεστοκονιάματα, με κορασάνι ή κουρασανί. Το παλιό «Μίρα Μάρε» ήταν ένα μακρόστενο κτήριο, απλό.

Το ισόγειο ήταν 1500 τμ εμβαδόν και ο όροφος άλλα 1.500. Μιλάμε για πέντε φορές το Χίλτον εκείνη την εποχή. Ήταν το πρώτο ξενοδοχείο στην Ρόδο και το δεύτερο ξενοδοχείο της Ελλάδας μετά τη «Μεγάλη Βρετανία» του Ναυπλίου, που τότε ήταν πρωτεύουσα της Ελλάδας. Λειτούργησε το 1922!

Πως το αποφάσισε τότε ο παππούς να χτίσει ξενοδοχείο; Μεγάλο ρίσκο και μάλιστα σε σημείο που δεν υπήρχε τίποτα ακόμα!
Η έκταση αυτή πουλήθηκε από έναν Τούρκο στον παππού μου, το 1898 με 1900! Ο παππούς από τότε είχε προβλέψει ότι ο κόλπος εκείνος των Τριαντών τα επόμενα χρόνια θα αποκτούσε ύψιστη οικονομική σημασία. Όταν άρχισε δε να χτίζει το ξενοδοχείο του �λεγε ο κόσμος, του �λεγαν συγγενείς « Καλά βρε Νικόλα, στο τέρμα του κόσμου βρήκες να χτίσεις;» Και απαντούσε ο παππούς «μια μέρα εδώ θα σκάβετε και θα βγάζετε πλάκες χρυσού»!

Έβλεπε μπροστά, κι είχε κι άλλες δραστηριότητες προηγούμενα!
Ήταν ο πιο μικρός από επτά αδέλφια οι οποίοι ήταν ο Νικόλας, η Μαριάνθη, ο Δημητρός, ο Γιάγκος, η Ειρήνη, κι ο Μιχαήλος. Το πρώτο παιδί πέθανε κι η προγιαγιά μου ξανάκανε παιδί και το ονόμασε κι αυτό Νικόλα. Ήταν ο δεύτερος Νικόλας, ο Νικόλας Πολίτης που δημιούργησε ό,τι δημιούργησε. Ο δε πατέρας του είχε καφενείο στο Νιοχώρι.

Όταν ο Νικόλας ήταν δεκατριών χρονών πεθαίνει ο πατέρας τους, κι αυτός ο μικρός παίρνει το ζεμπίλι, με ένα ροκάνι, κι ένα πριόνι και πάει να μάθει τη ξυλουργική για να ζήσει την οικογένεια. Σε ηλικία 25 ή 27 χρονών πήρε ένα πανδοχείο στην Κολώνα και συνεταιριζόταν με μια Τουρκάλα της περιοχής η οποία όμως ήταν δύστροπη κι έτσι το άφησε αργότερα. Το πανδοχείο αυτό λειτουργούσε και σαν τράπεζα.

Με τη μορφή που έχουν οι σημερινές τράπεζες;
Όχι, αλλά όσοι έφευγαν για την Ανατολή ή την Αραπιά, του άφηναν τα χρήματά τους, τα χρυσαφικά τους. Φεύγαν για δυό μήνες, τρεις μήνες, γύριζαν, κι ο παππούς έπαιρνε κάτι σαν προμήθεια.

Κι αργότερα, κατά τη διάρκεια του πολέμου όταν το «Μίρα Μάρε» έγινε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Εβραίων (CAMPO DI CONCENTRAMENTO), όταν τους μάζεψαν για να τους πάρουν στον Πειραιά του έλεγαν οι Εβραίοι «Νικόλα μου, πάρε τα χρυσαφικά μας που είναι όλη μας η ζωή και αν κάποτε γυρίσουμε δώσε μας ό,τι θέλεις εσύ από αυτά που σου δίνουμε»...

Δεν εδέχθη να κρατήσει ούτε μια καρφίτσα γι αυτό βλέπετε ότι κατά καιρούς πολλά χρυσά και λίρες και κοσμήματα έπεσαν είτε από τους τοίχους των παλιών σπιτιών που έμεναν οι Εβραίοι της Παλιάς Πόλης, είτε από τα τζάκια από τις καμινάδες, είτε μέσα από σωλήνες παλιών σιδερένιων κρεβατιών που τα �κρυψαν την τελευταία στιγμή πριν τους πάρουν. Ένας-δυό γύρισαν μόνο, ελάχιστοι, αλλά τα κοσμήματά τους «έπεφταν» και πριν από δύο τρία χρόνια ακόμα.

Μαθαίνουμε κι άλλα λοιπόν από εσάς, που έχουν πολύ ενδιαφέρον.
Το «Μίρα Μάρε» είχε γίνει αρχηγείο των Ιταλών, των ʼγγλων, των Γερμανών, τόπος συγκέντρωσης των Εβραίων πριν τους πάρουν, και νοσοκομείο για τους πρησμένους! Από την πείνα πρησμένους εννοώ. Οι μόνοι που παρέδωσαν στον παππού μου κατεστραμμένο το ξενοδοχείο ήταν οι Γερμανοί.

Του έδωσαν τα κλειδιά όταν έφευγαν και του λένε «θα σ΄ αποζημιώσουν οι ʼγγλοι»... Εκεί ήδη ο παππούς μου είχε αρχίσει ν΄ αρρωσταίνει από τη στενοχώρια του. Σχεδόν το ξανάφτιαξε από την αρχή και μέχρι σήμερα βέβαια δεν έχουμε πάρει τις αποζημιώσεις από τα δικαστήρια της Χάγης στα οποία προσφύγαμε. Μιλώ για τις αποζημιώσεις της γερμανικής περιόδου.

Ποιοι ήταν οι τουρίστες που έμεναν σ΄ αυτό από το 1922 που λειτούργησε;
Όλοι όσοι έρχονταν στο νησί, από βασιλείς μέχρι πάμπλουτοι. Το «Ρόδων» είναι μεταγενέστερο, άρχισε να χτίζεται το 1927. Μεμονωμένοι επισκέπτες της Ρόδου, κυρίως Έλληνες της Αιγύπτου οι οποίοι πλήρωναν με λίρες, με χρυσά κοσμήματα...

Πάμπλουτοι διότι είχαν στην Αίγυπτο το εμπόριο βάμβακος, το εμπόριο του λαδιού, σησαμέλαιο, βαμβακέλαιο, το εμπόριο κρασιών, το εμπόριο του σιδήρου, το εμπόριο του κάρβουνου, και είχαν διαπρέψει, οι τράπεζες ήταν δικές τους. Εάν πάτε μέχρι σήμερα στην Αίγυπτο ό,τι νεοκλασικό υπάρχει είναι δημιουργία Ελλήνων, περιουσίες Ελλήνων. Ο παππούς μου ήταν ένας καλός διαχειριστής της περιουσίας του.

Στον πόλεμο νοίκιασε τα κτήματα του Anri Masse τα οποία καλλιεργούσε και ήταν από τις λίγες οικογένειες που δεν πείνασαν διότι είχε προβλέψει τον πόλεμο και έκανε τις κουμπάνιες του. Ήταν τότε από τους λίγους κατοίκους της Ρόδου που είχαν ελληνική υπηκοότητα όταν οι περισσότεροι είχαν υπηκοότητα κατοίκων του Αιγαίου: Cittadinanza di Egeo.

Το «Μίρα Μάρε» τότε ήταν ζώνη ναρκοθετημένη από τους Γερμανούς και λόγω του ότι είχε γίνει αρχηγείο των εκάστοτε δυνάμεων κατοχής αναγκάστηκε να στραφεί σε άλλες δραστηριότητες νοικιάζοντας τα κτήματα του πατέρα της Ζermen Masse.

Πότε άρχισαν ν΄ αλλάζουν τα πράγματα σε σχέση με τη διαχείριση του ξενοδοχείου; Πότε μπήκε στη μέση ο γαμπρός του Ωνάση;
Ο παππούς πέθανε το 1954 και τότε η γιαγιά μου χήρα με μία ορφανή κόρη, τη μητέρα μου, όρισε ως υπεύθυνο του ξενοδοχείου έναν απόστρατο αξιωματικό ονόματι Προβατά. Την ίδια χρονιά η μητέρα μου παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Παυλίδη που εργαζόταν ως διευθυντής στο ξενοδοχείο ο οποίος και το ανέλαβε.

Την ίδια περίοδο έρχεται στη Ρόδο ο Γεράσιμος Πατρονικόλας, γιατρός και γαμπρός του Ωνάση ο οποίος πετώντας με ένα αεροπλανάκι ή ελικόπτερο, δεν θυμάμαι αν ήταν μαζί και ο πατέρας μου, κατεβαίνοντας πάντως του είπε ότι θέλει να συνεργαστεί μαζί του! Ο πατέρας μου του απάντησε ότι πρέπει να μιλήσει με την πεθερά του, τη γιαγιά μου Μαρία Πολίτη, αδελφή της Σταματίας Τσουβαλά, η οποία είχε τελειώσει το σχολαρχείο της εποχής, είχε κοφτερό μάτι και είπε ότι δεν θέλει αυτή τη συνεργασία διότι είδε «πονηρό άνθρωπο κι όχι τίμιο».

Είχε μεγάλη δύναμη ο Πατρονικόλας τότε;
Ο Γεράσιμος Πατρονικόλας ήταν γαμπρός του Ωνάση στην τελευταία του αδελφή την Καλλιρρόη και θέλω να σας διευκρινίσω πως αν «ξυνόταν» ο Πατρονικόλας, ο Ωνάσης αφαιρούσε χρήματα που είχε στην Ελλάδα ενώ αν «χαϊδευόταν» ο Πατρονικόλας, ο Ωνάσης έβαζε χρήματα σε επενδύσεις που ανάσαινε η Ελλάδα της δεκαετίας του ΄50. Έχοντας εισπράξει την αρνητική μας απάντηση έρχεται μία ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ, προεδρικό διάταγμα να το πω, το οποίο έλεγε:

«Εάν η περιουσία της Μαρίας, χήρας Νικολάου Πολίτη δεν ήθελε δοθεί προς εκμετάλλευση εις την εταιρίαν «Κατζάς και Σία Ο.Ε»- ο οποίος ήταν αντιπρόσωπος του Πατρονικόλα εδώ- ήθελε γίνει υποχρεωτική απαλλοτρίωσις»! Μη έχοντας άλλη διέξοδο τότε η οικογένειά μου υπέγραψε συμβόλαιο 20ετίας, στα μέτρα του Πατρονικόλα, σε δικηγόρο ο οποίος ήταν συγγενής μας και δεν θέλω να αναφέρω το όνομά του.

Ήταν ενοικίαση;
Ήταν ενοικιαστήριο 20ετίας με αναπροσαρμογή του μισθώματος ανά δεκαετία. Οκτώ χιλιάδες δραχμές το μήνα υπό την προϋπόθεση ότι ο πατέρας μου θα διεύθυνε το ξενοδοχείο. Ήταν πολύ καλά χρήματα, αλλά όχι τα ανάλογα του «Μίρα Μάρε».

Τότε πεινασμένοι μακρινοί συγγενείς του πατέρα μου ήρθαν και ζήτησαν εργασία. Ο πατέρας μου τους έβαλε να δουλέψουν μαζί με τον Πατρονικόλα, κι αυτοί έγιναν οι σπουδαιότεροι ψευδομάρτυρες του Πατρονικόλα εναντίον μας.

Ο δε Πατρονικόλας όταν νοίκιασε το ξενοδοχείο είδε ότι δίπλα υπήρχαν όμορες περιουσίες οι οποίες ανήκουν στην Αναστασία Masse, που ήταν χήρα του Anri Masse με τέσσερα παιδιά, και παρουσίασε πλαστούς τίτλους αγοραπωλησίας, με δικηγόρο τον Ευάγγελο Ψημόριφο ο οποίος παρουσίασε πλαστή τιμή, αντί των 150 δραχμών το μέτρο έβαλε ένα κόμμα και το έκανε 1,50 δραχμή το μέτρο!

Θα πρέπει να έρχονταν πολλοί� Ωνάσης, Καραμανλής, η Μαρία Κάλλας� Τι θυμάστε απ΄ αυτούς;
Ο Καραμανλής ερχόταν συχνά, έπαιζε τένις με τον Πατρονικόλα και γκολφ. Τους θυμάμαι σαν όνειρο, τον Πατρονικόλα να μ΄ έχει στα γόνατά του σαν παιδάκι και να μιλούν με τον Καραμανλή. Φορούσαν άσπρα polo και σορτσάκια.

Ο Ωνάσης;
Ερχόταν συχνά, τον θυμάμαι σαν όνειρο. Δεν είχε λαιμό και είχε τόσες τρίχες και πίσω στο λαιμό του και παντού που ήταν σαν πίθηκος. Ερχόταν με την Τίνα Λιβανού πρώτα, μετά με τη Μαρία Κάλλας, θυμάμαι σαν όνειρο τον Αλέξανδρο και τη Χριστίνα. Θυμάμαι τον Ιμπ Σαούντ βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, τον βασιλέα Παύλο και τη Φρειδερίκη με όλη τη βασιλική οικογένεια, τον Φαρούκ και τη Φορίντα βασιλείς της Αιγύπτου, τον Αϊζενχάουερ, όλους τους σταρ και τις ντίβες της εποχής.

Θέλω να σας ρωτήσω για το χρυσό δαχτυλίδι που φοράτε στο τελευταίο δάχτυλο, πρέπει να είναι πολύ παλιό!
Είναι το δαχτυλίδι του παππού του Νικόλα και είναι πολλές εκατονταετίες πίσω δαχτυλίδι που ήρθε σ΄ εμένα από γενιά σε γενιά. Φοριέται στο τελευταίο δάχτυλο γιατί μ΄ αυτό έβαζαν τη σφραγίδα!

Ο πατέρας σας πως βγήκε εκτός ξενοδοχείου από τον Πατρονικόλα;
Τον φώναξε μια μέρα ο Πατρονικόλας να συζητήσουν. Μόλις συναντήθηκαν στην παλιά ρεσεψιόν, του φωνάζει «έξω από το ξενοδοχείο μου παλιοκλέφτη»� Υπήρχε σκηνοθετημένη κατάσταση. Ο πατέρας μας δεν ήθελε και πολύ να πάρουν μπροστά οι μηχανές, πλακώνει στα χαστούκια τον Πατρονικόλα.

Μπαίνει ο Ψημόριφος στη μέση και από την κάτω πλευρά της ρεσεψιόν εμφανίζεται ο χωροφύλακας του σταθμού των Τριαντών και λέει στον πατέρα μου «συλλαμβάνεσαι»! Του απαντάει ο πατέρας μου «αύριο θα είσαι στα σύνορα», όπερ εγένετο. Από την επόμενη μέρα άρχισαν τα άγρια δικαστήρια.

Βλέπω ότι φορτίζεστε τώρα που τα θυμάστε αυτά!
Δεν μπορώ να συγχωρέσω ούτε τον Γεράσιμο Πατρονικόλα ούτε τον Ψημόριφο διότι κατέστρεψαν δύο εύπορες οικογένειες της Ρόδου που έχασαν τα πάντα. Λόγω δικαστικών αγώνων αναγκάστηκαν να πουλήσουν ακίνητα για να ανταπεξέλθουν των δικαστικών αγώνων.

Ο παππούς μου είχε 27 πύργους στη λεωφόρο Ιαλυσού. Σκεφτείτε λοιπόν τον πατέρα μου Μιχαήλ Παυλίδη απέναντι στο γαμπρό του Ωνάση! Πρέπει δε να σας πω ότι παρελθούσης της δεκαετίας «ξέχασαν» να κάνουν την αναπροσαρμογή του ενοικιαστηρίου και αρχίσαμε τα δικαστήρια για να τους διώξουμε από το ξενοδοχείο.

Πόσο κράτησαν οι δικαστικοί αγώνες;
Έφυγα από το ξενοδοχείο σε ηλικία 3 ετών και επέστρεψα σε ηλικία 43 ετών! Δικαιωθήκαμε έναντι του Πατρονικόλα, αλλά είχαμε ακριβώς 40 χρόνια δικαστικούς αγώνες με έναν ή δύο δικηγόρους στη Ρόδο και ένα με δύο δικηγόρους στην Αθήνα παρ΄ Αρείω Πάγω. Όρος στο συμβόλαιο ήταν να επιστρέψει σ΄ εμάς σε άριστη κατάσταση έστω και ως λειτουργούσα μονάδα β΄ κατηγορίας, αλλιώς να αποζημιωθούμε με 1,5 δισεκατομμύριο δραχμές.

Περνώντας τα χρόνια είχαμε κάνει επίσημες προτάσεις στη Μαριλένα (Μαριλού) Πατρονικόλα, την κόρη του, να μας πουλήσει είτε την κάτω πλευρά η οποία είναι απέναντι από το ξενοδοχείο «Olympic Pallas», είτε το πάνω μέρος, είτε ολόκληρο.

Την ημέρα που μας υποσχέθηκε ότι θα μας καλέσει να το συζητήσουμε πούλησε στην Τζίνα Μαμιδάκη έναντι ευτελούς ποσού. Και βέβαια ποτέ δεν πήραμε και την αποζημίωση.

Αυτή είναι η πραγματική ιστορία του «Μίρα Μάρε», κι όχι οι προηγούμενες που έχουν ειπωθεί από ανθρώπους συμφεροντολόγους που θέλαν να φανούν «καλοί» στην οικογένειά μου καρπωνόμενοι την περιουσία. Παρελθόντων των ετών η περιουσία εξαιτίας λανθασμένων χειρισμών του μικρότερου μέλους της οικογενείας μας βρίσκεται στα χέρια του� «Πατρονικόλα νούμερο δύο»! Αυτή είναι η πραγματική ιστορία .

Πηγή κειμένου : rodiaki.gr

ΠΑΣΧΑ 2017

Μεγάλη Τρίτη: Το τροπάριο της Κασσιανής στη Βυζαντινή Υμνογραφία

Γράφει ο Αντώνης Κλάδης

Η εκκλησιαστική, ορθόδοξη υμνογραφία, που αντλεί στοιχεία από τη μουσική της αρχαίας Ελλάδας και συνέχειά της αποτελεί η εκκλησιαστική βυζαντινή, έχει τις απαρχές της στα πρώτα χριστιανικά χρόνια, χρόνια ζυμώσεων κατά τα οποία η νέα θρησκεία είχε να αντιμετωπίσει πολλούς εχθρούς. 

Ποιοι και πόσοι είναι οι πρώτοι υμνογράφοι δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε, αφού οι ύμνοι περνούσαν τους αιώνες από στόμα σε στόμα κι αυτό δυσκόλευε τη συνέχιση της φήμης του επώνυμου υμνογράφου. Βέβαιο είναι ωστόσο ότι οι πιο σημαντικοί υμνογράφοι έγραφαν στην ελληνική γλώσσα και σε αυτή μας κληροδότησαν τα εξαίσια δείγματα της ποιητικής τους τέχνης.[1]

Οι αιρέσεις συντάραζαν το ιερό σώμα κι αιρετικοί ανέβαιναν ακόμη και στον πατριαρχικό θρόνο. Η Εκκλησία προκειμένου να αντιμετωπίσει τα ζητήματα αυτά συγκαλούσε τις Ιερές Συνόδους, στις οποίες λάμβαναν μέρος σπουδαίοι ιεράρχες. Εκτός όμως από τις συνόδους για να εξουδετερωθούν οι αιρετικοί, οι ορθόδοξοι, κυρίως οι κληρικοί, σπουδασμένοι αλλά και εμπνευσμένοι, συνέθεταν ύμνους σύμφωνους προς το λατρευτικό πνεύμα, που αυτό καθόριζαν οι Σύνοδοι και αυτό επικράτησε και έφτασε ως τα δικά μας χρόνια και προχωρεί πέρα από αυτά.

Μεγάλοι υμνογράφοι παρουσιάστηκαν από τον 4΄αιώνα[2]. Ο Γρηγόριος Νύσσης, ο Μέγας Αθανάσιος (Περί Ψαλμών), ο Εφραίμ ο Σύρος, ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός, ο Ρωμανός ο Μελωδός (υπήρξε ο περιφημότερος ποιητής κοντακίων, έγραψε περίπου χίλια κοντάκια), ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Ανδρέας Κρήτης (Μεγάλος Κανόνας), ο Θεόδωρος Στουδίτης, ο Κοσμάς ο Μελωδός είναι κάποιοι από τους πιο σημαντικούς. Εξέχουσα θέση κατέχουν χρονολογικά ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο Ιωάννης Κουκουζέλης και ο Πέτρος ο Πελοποννήσιος, οι οποίοι συνέβαλαν τα μέγιστα με το έργο τους στη διαμόρφωση της Βυζαντινής σημειογραφίας.

Το 1814 επινοήθηκε το σημερινό σύστημα γραφής (Νέα Μέθοδος) από τους τρεις δασκάλους, Χρύσανθο, Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα και Γρηγόριο Πρωτοψάλτη, οι οποίοι καθιέρωσαν τους φθόγγους της Βυζαντινής Μουσικής από τα γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου (πΑ, Βου, Γα, Δι, κΕ, Ζω, νΗ).

Ο λόγος του ύμνου και το μουσικό ένδυμά του, ο υπέροχος αυτός διφυής φορέας και εκφραστής της ορθόδοξης πίστης αποτελεί το βασικότερο μέσο της εκκλησιαστικής μας λατρείας. Και τούτο γιατί με τη συντομία, την περιεκτικότητα και τη μουσική τους επένδυση οι ύμνοι είναι οι κοινές προσευχές, το εντρύφημα των πιστών, το προσφορότερο μέσο για τη μυσταγωγία του σώματος-συνάξεως. Αρκεί να θυμηθούμε τα τροπάρια της Μ. Εβδομάδας και της νεκρώσιμης ακολουθίας για να καταλάβουμε τι νιώθουν οι πιστοί στο άκουσμά τους. Δεν πλουτίζουν μόνο συναισθήματα οι ύμνοι, παράλληλα μορφώνουν και διδάσκουν. Η γλώσσα τους βέβαια ξενίζει κάπως, αλλά παρόλη τη δυσκολία της δεν είναι εμπόδιο στην κατανόηση των τροπαρίων, επειδή αυτά μιλούν στην καρδιά∙ οι αγράμματοι, αλλά πιστοί άνθρωποι, καταλαβαίνουν το νόημά τους. Ωραία παρατηρήθηκε: «Οι ιεροί ύμνοι είναι σύμβολα και τα σύμβολα λέγουν πολύ περισσότερα από όσα μπορεί λογικά να συλλάβει ο νους και λεκτικά να λαλήσει το στόμα» [3].

Η Βυζαντινή μουσική ίσως είναι μονότονη για όποιον είναι μονότονο το Ευαγγέλιο, άτεχνη για όποιον είναι άτεχνο το Ευαγγέλιο, απλοϊκή για όποιον είναι απλοϊκό το Ευαγγέλιο, παλιωμένη για όποιον είναι παλιωμένο το Ευαγγέλιο. Αλλά είναι χαρμόσυνη για όποιον είναι χαρμόσυνο το Ευαγγέλιο, ειρηνική για όποιον νιώθει την ειρήνη του Χριστού. Επίσης δεν είναι μουσική ακροάματος∙ η μουσική με άλλα λόγια δεν συνοδεύει το λόγο για να τέρψει την ακοή των ακροατών αλλά για να τον τονίσει. Όπως παρατηρεί και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος «ουκ έστι θέατρον η Εκκλησία, ίνα προς τέρψιν ακούωμεν».

Θα ολοκληρώσουμε αυτή τη σύντομη αναφορά στους Υμνογράφους της Εκκλησίας μας με την Κασσιανή, καθώς αυτή θεωρείται κορυφαία υμνογράφος, που μετασκεύασε σε «τραγούδι» του εκκλησιαστικού σώματος και «Θεο-λογία» την πνευματική-καρδιακή εμπειρία της. Έζησε τον 9ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια και ονομαζότανε Κασσία, Ικασία ή Εικασία. Η μόρφωση και η ομορφιά της ήταν πολύ μεγάλη και θεωρήθηκε ως η καταλληλότερη για να γίνει σύζυγος του διαδόχου του θρόνου, του Θεοφίλου. Ο εγωιστής όμως Θεόφιλος δε θέλησε να έχει σύζυγο πιο μορφωμένη από αυτόν, γι΄ αυτό και απέρριψε την ιδέα του γάμου του με αυτήν.

Μετά το γεγονός αυτό, η Κασσιανή ίδρυσε μοναστήρι [4] κι έζησε εκεί καλλιεργώντας την ποίηση. Συνέθεσε ποιήματα κοσμικά, επιγράμματα, ιάμβους αλλά ασχολήθηκε και με την υμνογραφία, όπου ξεχώρισε. Ο διαπρεπής βυζαντινολόγος Κ. Krumbacher (1856-1909), αναφερόμενος στην ποιήτρια Κασσιανή, γράφει: «…η Κασσιανή αποτελεί παράδοξον φαινόμενον εν τω γενικώ ποητικώ συναγωνισμώ. Την ποίησή της διακρίνει ευγένεια ύφους και γλυκύτης μέλους ακορέστου». Κατά τη γνώμη του δε «η Κασσιανή είναι η μόνη αξιομνημόνευτη βυζαντινή ποιήτρια». Το σημαντικότερο από τα υμνογραφικά της έργα είναι το Δοξαστικό του Όρθρου της Μ. Τετάρτης «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις…» [5]

Η παράδοση λέει ότι όταν αργότερα ο αυτοκράτορας Θεόφιλος επισκέφθηκε το μοναστήρι, όπου μόναζε η Κασσιανή, μη βλέποντάς την ανάμεσα σε όσες τον υποδέχτηκαν, γυρνούσε ψάχνοντας τα κελιά, για να την συναντήσει. Ο κρότος των βημάτων που πλησίαζαν έκανε την Κασσιανή να κρυφτεί, αφήνοντας πάνω στο γραφείο της μισογραμμένο το Δοξαστικό της «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις» στην περίοδο: «κρότον τοις ωσίν ηχηθείσαν». Ο Θεόφιλος εννοώντας το νόημα των στίχων πρόσθεσε εκεί τις λέξεις «τω φόβω εκρύβη». Η ποιήτρια, αργότερα, δεν διέγραψε τις λέξεις αλλά ευφυώς συμπλήρωσε το τροπάριο ως εξής: «Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος».

Η Κασσιανή, έχοντας συνείδηση της αμαρτίας της, την περιγράφει με μεγάλη ακρίβεια και με ιδιαίτερη λογοτεχνική ευαισθησία: την παρομοιάζει με το πυκνό σκοτάδι, που δεν επιτρέπει στον άνθρωπο να διακρίνει την πορεία του αφού δεν υπάρχει ούτε το αμυδρό φως της σελήνης («ασέληνη νύκτα»).Τη χαρακτηρίζει σαν «ασυγκράτητη ηδονή» και σαν «έρωτα», θέλοντας να τονίσει τη μεγάλη δυσκολία του ανθρώπου να απαλλαγεί από αυτήν. Στην πάλη εναντίον της αμαρτίας, μοναδικό όπλο του ανθρώπου είναι αυτό που η Κασσιανή περιγράφει σαν «πηγή των δακρύων» και «στεναγμούς της καρδιάς». Είναι αξιοσημείωτο ότι η Κασσιανή φτάνει σε τέτοιο σημείο συνειδητοποίησης της αμαρτωλότητάς της, ώστε παρομοιάζει την κατάστασή της με την αμαρτωλή εκείνη γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Κυρίου και τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Μπροστά στη συνείδηση της αμαρτίας και στο ψυχικό βάρος που αυτή συνεπάγεται, μόνο η άπειρη ευσπλαχνία του Θεού μπορεί να δώσει την ελπίδα.

Ο παραλληλισμός της αμαρτωλότητας της Κασσιανής με την αμαρτωλή γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού είναι η αιτία που ο συγκεκριμένος ύμνος ψάλλεται το βράδυ της Μ. Τρίτης (Όρθρος της Μ. Τετάρτης). Το γεγονός αυτό με την αμαρτωλή γυναίκα έγινε λίγο πριν από το Πάθος του Κυρίου, γι΄ αυτό ορίστηκε η ανάμνησή του κατά τη Μ. Τετάρτη. Τα λόγια της Κασσιανής μάς θυμίζουν τη γυναίκα εκείνη που με την πράξη της ομολόγησε την αμαρτωλότητά της και ζήτησε τη συγχώρηση των αμαρτιών της. Ο ύμνος όμως της Κασσιανής έχει αναφορές και στον ενταφιασμό του Κυρίου. Πρόκειται για το σημείο εκείνο, όπου η ποιήτρια εκφράζει την επιθυμία να προσέλθει ως Μυροφόρα, θέλοντας έτσι να τονίσει το συναίσθημα μετανοίας που την διακατέχει. Η αναφορά του ύμνου στον ενταφιασμό αποτελεί μια εισαγωγή στο Πάθος του Κυρίου∙ επομένως, για έναν ακόμα λόγο η θέση του ύμνου κατά τη Μ. Τετάρτη είναι απόλυτα δικαιολογημένη.

Στην ανάλυση του ύμνου έχει υποστηριχθεί ότι η πόρνη ταυτίζεται με τη Μαρία τη Μαγδαληνή, χωρίς ωστόσο η άποψη αυτή να αποδεικνύεται. Η θέση αυτή υποστηρίχθηκε κυρίως από δυτικούς, ίσως διότι η Μαρία η Μαγδαληνή είναι η πιο γνωστή από τις γυναίκες που αναφέρει η Αγία Γραφή. Στο ποίημα δεν αναφέρεται πουθενά όνομα γυναίκας και στα Ευαγγέλια πουθενά δεν γράφεται ότι η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν πόρνη. Την πληροφορία για την αμαρτωλή γυναίκα την παίρνουμε από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο (7.36-50), που μας δίνει την ωραιότερη περιγραφή της σκηνής. Με εξαιρετικό λυρισμό, από τον οποίο εμπνέεται και η Κασσιανή, ο ευαγγελιστής περιγράφει τη σκηνή της μετάνοιας της πόρνης.

Οι υμνωδοί της εκκλησίας προβάλλουν την μετάνοια της πόρνης ως δείγμα ελπίδος και κατά αντιδιαστολή την προδοσία του Ιούδα ως δείγμα πορνείας της ψυχής. Η πόρνη μετανοεί και απομακρύνεται από το εμπόριο του σώματός της, την ίδια στιγμή ο μαθητής εκπορνεύει την πνευματική του οντότητα με την έμμισθη προδοσία του.

Τα στιχηρά που ψάλλονται το βράδυ της Μ. Τρίτης και αναφέρονται στην αμαρτωλή του Ευαγγελίου είναι επίσης έργο της Κασσιανής. «Ότε η αμαρτωλός προσέφερε το μύρον… Ω της Ιούδα αθλιότητος… Ήπλωσεν η πόρνη τας τρίχας σοι τω Δεσπότη…» Σε όλα τα ιδιόμελα και στιχηρά, που υπερβαίνουν τα 40, διακρίνει κανείς την έξαρση, το βάθος αισθήματος, τη μεγάλη ανεξαρτησία και ευσέβεια, όλα χαρακτηριστικά της μεγάλης ποιητικής της πνοής.

Εκτός από καθαρά θρησκευτική ποίηση η Κασσιανή ασχολήθηκε και με ποιήματα ποικίλου περιεχομένου. Συνέγραψε ακόμη πολλά γνωμικά και επιγράμματα. Σε 32 στίχους πραγματεύεται θαυμάσια το μεγάλο και σοβαρό θέμα της φιλίας. «Ει θέλεις πάντως και φιλείν και φιλείσθαι, των ψιθυριστών και φθονερών απέχου». Στους δύο αυτούς στίχους ο λεπτός νους της Κασσιανής περιέκλεισε ολόκληρη φιλοσοφία. Και παρακάτω σημειώνει: «Φρόνιμον φίλον, ως χρυσόν, κόλπω βάλλε τον δι΄ αύγε μωρόν φεύγε καθάπερ όφιν». Δηλαδή, τον φρόνιμο φίλον να βάλεις στο πλευρό σου, όπως θα ήθελες να έχεις και τον χρυσό. Τον ανόητο όμως να τον αποφεύγεις όπως και το φίδι. Η Κασσιανή εκτός από το σοφό επίγραμμα «περί φιλίας» έγραψε και άλλα βαθυστόχαστα επιγράμματα που αναφέρονται στον χαρακτήρα του ανθρώπου, στη γυναίκα, στην ευτυχία, στην χάρη, στο κάλλος, στο ήθος, στους τρόπους της αληθινής ζωής, που οδηγούν με τον κόσμο της αρμονίας στην αληθινή μακαριότητα.

Σπουδαίοι μουσουργοί έχουν κάνει υπέροχες συνθέσεις στο τροπάριο της Κασσιανής. Στη Βυζαντινή μουσική ο Πέτρος Λαμπαδάριος, ο Κων. Πρίγγος, ο Ιωάννης Σακελλαρίδης και άλλοι. Στην ευρωπαϊκή μουσική ο Ν. Μάτζαρος, ο Θ. Πολυκράτης, ο Γ. Τριάντης, ο Γ. Καζάσογλου, ο Μ. Θεοδωράκης, ο Β. Καρποδίνης, ο Κ. Κλάβας και πολλοί άλλοι. Ο Γ. Σκλάβος συνέθεσε όπερα (1936) εμπνευσμένη από το τροπάριο της Κασσιανής σε λιμπρέτο του Σ. Σπεράντσα. Ο Δημήτρης Μητρόπουλος συνέθεσε τη μουσική στο ποίημα «Η Κασσιανή» του Κωστή Παλαμά. [6]

Η εκκλησιαστική υμνολογία γενικότερα δεν άφησε ανεπηρέαστους και λογοτέχνες, όπως τους Αλεξ. Παπαδιαμάντη, Αλεξ. Μωραΐτιδη, Φώτη Κόντογλου, και Γ. Βιζυηνό, καθώς και τους νεοέλληνες ποιητές Σολωμό, Κάλβο, Παλαμά, Βάρναλη, Σικελιανό, Σεφέρη και Ελύτη, που χρησιμοποίησαν ή μετέπλασαν στίχους από τις ακολουθίες της εκκλησίας. Οι στίχοι, οι εμπνευσμένοι από την Υμνογραφία της Εκκλησίας, με την προέκταση που παίρνουν κάθε φορά στον σύγχρονό μας στίχο, υψώνουν τον τωρινό ποιητή, σαν τον υμνωδό, σε εκφραστή της κοινής προσευχής των ανθρώπων.

Ας ευχηθούμε ο καθένας από μας είτε ακούγοντας τους στίχους των υμνωδών είτε διαβάζοντας τους στίχους των ποιητών μας να συναισθανθεί τα Θεία Πάθη και να φτάσει με κατάνυξη στην Αγία Ανάσταση.

6Η Κασσιανή, (Κ. Παλαμά)

Κύριε, γυναίκα αμαρτωλή, πολλά,
πολλά, θολά, βαριά τα κρίματά μου.
Μα, ω Κύριε, πώς η θεότης Σου μιλά
μέσ΄ στην καρδιά μου!

Κύριε, προτού Σε κρύψ΄ η εντάφια γη
από τη δροσαυγή λουλούδια πήρα
κι απ΄ της λατρείας την τρίσβαθη πηγή
Σου φέρνω μύρα.

Οίστρος με σέρνει ακολασίας… Νυχτιά,
σκοτάδι αφέγγαρο, άναστρο με ζώνει,
το σκοτάδι της αμαρτίας φωτιά
με καίει, με λιώνει.

Εσύ που από τα πέλαα τα νερά
τα υψώνεις νέφη, πάρε τα, Έρωτά μου,
κυλάνε, είναι ποτάμια φλογερά
τα δάκρυά μου.

Γύρε σ΄ εμέ. Η ψυχή πώς πονεί!
Δέξου με Εσύ που δέχτηκες και γείραν
άφραστα ως εδώ κάτου οι ουρανοί
και σάρκα επήραν.

Στ΄ άχραντά Σου τα πόδια, βασιλιά
θα τα σφουγγίσω,
μου Εσύ θα πέσω και θα στα φιλήσω,
και με της κεφαλής μου τα μαλλιά

Τ΄ άκουσεν η Εύα μέσ΄ στο αποσπερνό
της παράδεισος φως ν΄ αντιχτυπάνε,
κι αλαφιασμένη κρύφτηκε… Πονώ,
σώσε, έλεος κάνε.

Ψυχοσώστ΄, οι αμαρτίες μου λαός,
Τα αξεδιάλυτα ποιος θα ξεδιαλύση;
Αμέτρητό Σου το έλεος, ο Θεός!
‘Αβυσσο η κρίση

Μεγάλη Δευτέρα

Από τη σημερινή μέρα ξεκινούν τα άγια Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Τύπος του Κυρίου μας Ιησού είναι ο πάγκαλος Ιωσήφ που σήμερα επιτελούμε την ανάμνησή του (Γεν. 37 - 50).

Ήταν ο μικρότερος γιός του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πιο αγαπητός. Όμως φθονήθηκε από τα αδέλφια του και αρχικά τον έρριξαν σ' ένα βαθύ λάκκο και εξαπάτησαν το πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι δήθεν τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Στη συνέχεια τον πούλησαν για τριάντα αργύρια σε εμπόρους, οι οποίοι τον ξαναπούλησαν στον αρχιμάργειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πετεφρή. Ο Ιωσήφ ήταν πανέμορφος και τον ερωτεύθηκε η γυναίκα του Πετεφρή, που θέλησε να τον παρασύρει σε ανήθικη πράξη βιαίως. Μόλις εκείνη έπιασε τον Ιωσήφ, εκείνος άφησε στα χέρια της το χιτώνα του και έφυγε. Εκείνη από το θυμό της τον συκοφάντησε στο σύζυγό της, ότι δήθεν αυτός επιτέθηκε εναντίον της με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστευσε και φυλάκισε τον Ιωσήφ.

Κάποτε όμως ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε ένα παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν εξηγητή. Με το φωτισμό του Θεού, μόνο ο Ιωσήφ μπόρεσε να το εξηγήσει. Ότι θα έλθουν στη χώρα του επτά χρόνια ευφορίας και επτά ακαρπίας και πείνας. Ενθουσιάσθηκε ο Φαραώ από τη σοφία του και τον έκανε γενικό άρχοντα, σαν πρωθυπουργό. Ο Ιωσήφ διαχειρίσθηκε άριστα την εξουσία και φρόντισε στα δύσκολα χρόνια της πείνας όλο το λαό. Με αφορμή τη διανομή του σιταριού, φανερώθηκαν τ' αδέλφια του που τον είχαν φθονήσει. Εκείνος δεν τους κράτησε κακία, αντίθετα τα προσκάλεσε μόνιμα στην Αίγυπτο μαζί με τους γονείς.

Αυτός λοιπόν αποτελεί προεικόνηση του Χριστού, διότι και Αυτός, αγαπητός γιός του Πατέρα, φθονήθηκε από τους ομοφύλους Του Ιουδαίους, πουλήθηκε από το μαθητή Του για τριάντα αργύρια και κλείσθηκε στο σκοτεινό λάκκο, τον τάφο.

Επίσης, σήμερα μνημονεύουμε και τη άκαρπο συκή, την οποία καταράσθηκε ο Κύριος και ξεράθηκε αμέσως Ματθ. 21:19, Μαρκ. 11:13). Συμβολίζει τόσο τη Συναγωγή των Εβραίων, η οποία δεν είχε πνευματικούς καρπούς, όσο και κάθε άνθρωπο που στερείται πνευματικών καρπών, αρετών. Έδειξε ο Κύριος τη δύναμή Του στο άψυχο δένδρο και ποτέ πάνω σε άνθρωπο, για να δείξει ότι δεν έχει μόνο δύναμη να ευεργετεί, αλλά και να τιμωρεί.

Ο ευαγγελιστής Μάρκος αναφέρει πως την ώρα που ο Κύριος επιτίμησε τη συκή και ξηράθηκε, κατέπεσαν αμέσως τα καταπράσινα φύλλα της και την επόμενη μέρα ξεράθηκε και η ρίζα της (Μαρκ. 11:21). Οι μαθητές έκθαμβοι από το θαύμα αυτό δεν ζητούσαν να μάθουν την βαθύτερη έννοιά του, αλλά είχαν την απορία «πως παραχρήμα εξηράνθη η συκή;» (Ματθ. 21:20). Πρώτη φορά είχαν δει τιμωρία της άψυχης φύσεως.

Ο Κύριος παίρνοντας αφορμή από την απορία των μαθητών, χωρίς να εξηγήσει την συμβολική σημασία του θαύματος, τους δίδαξε για τη μεγάλη δύναμη της πίστεως, η οποία όταν συνοδεύεται από εσωτερική θέρμη και χωρίς τον παραμικρό δισταγμό μπορεί να κατορθώσει αφάνταστα πράγματα. Τους είπε: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ μόνον τὸ τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ κἂν τῷ ὄρει τούτῳ εἴπητε, ἂρθητι καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, γενήσεται·» (Ματθ. 21:21). Αυτή την πίστη θέλει η Εκκλησία μας να μεταδώσει και σε μας.

Η υμνογραφία αναφέρεται σήμερα στα δύο παραπάνω θέματα, αλλά και επί πλέον στο θέμα της πορείας του Κυρίου προς το Πάθος. Από το τροπάριο: «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται...» οι ακολουθίες της Μ. Δευτέρας έως Τετάρτης λέγονται και «Ακολουθίες του Νυμφίου».

Ἀπολυτίκιον 

Ἦχος πλ. δ'. 
Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.

(Μετάφραση Ανδρέας Θεοδώρου)
Να, ὁ Νυμφίος ἔρχεται στὸ μέσο τῆς νύχτας, κι εὐτυχισμένος θὰ εἶναι ὁ δοῦλος ποὺ θὰ τὸν βρεῖ (ὁ Νυμφίος) ξάγρυπνο νὰ τὸν περιμένει· ἀνάξιος ὅμως πάλι θὰ εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ θὰ τὸν βρεῖ ράθυμο καὶ ἀπροετοίμαστο. Βλέπε, λοιπόν, ψυχή μου νὰ μὴ βυθιστεῖς στὸν πνευματικὸ ὕπνο, γιὰ νὰ μὴν παραδοθεῖς στὸ θάνατο (τῆς ἁμαρτίας) καὶ νὰ μείνεις ἔξω τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ἀνάνηψε κράζοντας· Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶσαι ἐσὺ ὁ Θεὸς· σῶσε μας διὰ τῆς προστασίας τῶν ἐπουρανίων ἀσωμάτων δυνάμεων (τῶν Ἀγγέλων).