Οι εκλογικές αναμετρήσεις στην Ελλάδα
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΜΟΝΑΡΧΙΑ
Οκτώβριος 1843
Ένα μήνα μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου,
η κυβέρνηση του Ανδρέα Μεταξά, ο οποίος
ήταν στέλεχος του Ρωσικού Κόμματος, προκήρυξε εκλογές για τη σύνταξη και τη
ψήφιση Συντάγματος. Πρόεδρος της προκυψάσης
Εθνοσυνέλευσης εξελέγη
ο αγωνιστής Πανούτσος Νοταράς, ηλικίας 103 ετών. Οι εργασίες της Σώματος
περαιώθηκαν στις 18 Μαρτίου 1844 με τη ψήφιση του πρώτου
Συντάγματος της Ελλάδας και την έγκρισή του από τον βασιλιά Όθωνα. Η
Εθνοσυνέλευση ψήφισε, ακόμα, Εκλογικό Νόμο, με τον οποίον έγιναν οι εκλογές
Μαΐου - Αυγούστου 1844.
Μάιος - Αύγουστος 1844
Οι πρώτες καθαρόαιμες βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα διεξήχθησαν
σε μια περίοδο τεσσάρων μηνών από την κυβέρνηση του εκσυγχρονιστή Αλέξανδρου
Μαυροκορδάτου, ηγέτη του Αγγλικού Κόμματος, κατά παράβαση του Εκλογικού Νόμου,
που όριζε περίοδο οκτώ ημερών κατ' ανώτατο όριο. Η προεκλογική περίοδος ήταν
σφοδρή, με συχνές καταγγελίες από την αντιπολίτευση (Ρωσικό και Γαλλικό Κόμμα)
για απόπειρες νοθείας της λαϊκής εντολής. Οι εκλογές έγιναν με ψηφοδέλτιο και
πλειοψηφικό σύστημα στενής περιφέρειας, ενώ δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άνδρες
άνω των 25 ετών. Παρά τις καταγγελίες της, νικήτρια αναδείχθηκε η αντιπολίτευση
(ο συνασπισμός του Ρωσικού και του Γαλλικού Κόμματος, δηλαδή των συντηρητικών
δυνάμεων της τότε εποχής), προς ανακούφιση του Παλατιού. Πρωθυπουργός ανέλαβε ο
ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος Ιωάννης Κωλέττης, που
κυριάρχησε την επόμενη τριετία στην πολιτική σκηνή και επικρίθηκε για τη
δημαγωγία του και τις παραβιάσεις του Συντάγματος.
Ιούνιος 1847
Ο Ιωάννης Κωλέτης, ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος, προκήρυξε και
κέρδισε άνετα τις εκλογές, επωφελούμενος της σθεναράς στάσης του έναντι της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια των «Μουσουρικών», αλλά και της
εκτεταμένης νοθείας, που επιχείρησαν οι κομματάρχες του. Ο ηπειρώτης πολιτικός
και εμπνευστής της «Μεγάλης Ιδέας» δεν θα μπορέσει να απολαύσει επί πολύ τον
εκλογικό του θρίαμβο, αφού θα πεθάνει δύο μήνες αργότερα, εξαιτίας νεφρικής
ανεπάρκειας, δημιουργώντας πολιτικό κενό. Πάντως, ο Όθωνας, παρά τον χαμό του
στενού του συνεργάτη, διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής.
Σεπτέμβριος 1850
Μετά τα «Παρκερικά» και την υπόθεση Πατσίφικο, η
φιλοβασιλική κυβέρνηση του Αντωνίου Κριεζή προκήρυξε εκλογές, τις οποίες
κέρδισε, διατηρώντας παράλληλα για μια ακόμη τριετία τον έλεγχο της Βουλής.
Προηγουμένως, ο Όθωνας είχε φροντίσει να απομακρύνει από τη χώρα τους ηγέτες
της αντιπολίτευσης Ανδρέα Μεταξά, Σπυρίδωνα Τρικούπη και Αλέξανδρο
Μαυροκορδάτο, διορίζοντάς τους πρεσβευτές σε Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο και
Παρίσι αντίστοιχα. Ο αγωνιστής του '21 ναύαρχος Αντώνιος Κριεζής διατήρησε την
πρωθυπουργία για πέντε συνεχόμενα χρόνια (1849 - 1854), γεγονός σπάνιο για τα
πολιτικά πράγματα της χώρας.
Οκτώβριος 1853
Οι
εκλογές διεξήχθησαν εν μέσω του Κριμαϊκού Πολέμου και της έντασης στις
ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πλειοψήφησαν για μια ακόμα φορά οι φιλοβασιλικές
δυνάμεις υπό τον Αντώνιο Κριεζή.
· Α’ ΒΑΣΙΛΕΥΟΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Οκτώβριος 1856
Οι εκλογές έγιναν υπό τη σκιά της αγγλογαλλικής κατοχής του
Πειραιά και της Αθήνας και της επιδημίας χολέρας, που μεταδόθηκε στους
πρωτευουσιάνους από τα ξένα στρατεύματα. Πλειοψήφησαν οι φιλοβασιλικοί υπό τον Δημήτριο Βούλγαρη, γνωστό
και ως Τζουμπέ, ενώ δεν έλειψαν οι καταγγελίες για νοθεία.
Οκτώβριος 1859
Παρά τις αντιδυναστικές εκδηλώσεις, ο Όθωνας διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής, με
πρωθυπουργό των Αθανάσιο Μιαούλη, γιο του ναυμάχου του '21. Όμως, είχε αρχίσει
η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος της Βασιλείας του. Η χώρα οδηγήθηκε στις
κάλπες μετά διετία, όταν Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο εκλεκτός της αντιπολίτευσης Θρασύβουλος Ζαΐμης. Ο
Όθωνας διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε εκλογές για τον Ιανουάριο του 1861.
Ιανουάριος 1861
Παρά την κορύφωση του αντιδυναστικού αγώνα, ο Όθωνας διατήρησε τον
έλεγχο της Βουλής, με πρωθυπουργό των Αθανάσιο Μιαούλη. Οι εκλογές
καταγγέλθηκαν για πρωτοφανείς παρανομίες. «Απωλέσαμεν την πλειοψηφία εν ταις
Βουλαίς, αλλ' ο Βασιλεύς σταθεράν έχει την θέλησιν του διατηρήσαι το υπουργείον
και διά της λόγχης» έγραφε χαρακτηριστικά ένας πολιτικός της εποχής.
24 - 27 Νοεμβρίου 1862
Οι πρώτες εκλογές μετά την έξωση του Όθωνα, με τη συμμετοχή και
των Ελλήνων της αλλοδαπής. Δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άνδρες άνω των 21 ετών.
Οι 343 πληρεξούσιοι που εξελέγησαν ασχολήθηκαν με την εκλογή του νέου βασιλιά
και την ψήφιση νέου Συντάγματος. Η Εθνοσυνέλευση επέλεξε ως νέο βασιλιά της
Ελλάδος τον δανό πρίγκηπα Γεώργιο, ενώ ψήφισε νέο Σύνταγμα το 1864.
14 - 17 Μαΐου 1865
Οι πρώτες εκλογές μετά την ψήφιση του Συντάγματος του 1864. Έγιναν
με σφαιρίδιο αντί του ψηφοδελτίου,
λόγω του μεγάλου αναλφαβητισμού. Για πρώτη φορά ψήφισαν οι κάτοικοι της
Επτανήσου, η οποία είχε ενωθεί με την Ελλάδα τον προηγούμενο χρόνο. Τη σχετική
πλειοψηφία στη νέα Βουλή, με περίπου 80 έδρες σε σύνολο 181, απέσπασε ο
μεσσήνιος πολιτικός Αλέξανδρος Κουμουνδούρος,
που ανέλαβε και την πρωθυπουργία για λίγους μήνες, αλλά παραιτήθηκε όταν
καταψηφίστηκε το οικονομικό του πρόγραμμα. Επικράτησε πολιτική αστάθεια, καθώς
την εξουσία άσκησαν πολλές κυβερνήσεις με βραχύβιο χαρακτήρα.
21 - 24 Μαρτίου 1868
Με το Κρητικό Ζήτημα να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της
επικαιρότητας διεξήχθησαν οι εκλογές «απιθάνου φαυλότητος», όπως αναφέρουν
σχολιαστές της εποχής, τις οποίες διενήργησε ο Δημήτριος Βούλγαρης. Από
τα 197 μέλη της νέας Βουλής εξελέγησαν 80-90 φίλοι του Βούλγαρη, 34-36
κουμουνδουρικοί, 8-10 δεληγιωργικοί, 22 φίλοι τουΘρασύβουλου Ζαΐμη, ενώ οι
υπόλοιποι ήταν κυμαινόμενοι και ψήφιζαν ανάλογα με την περίσταση.
16 - 19 Μαΐου 1869
Με τον ελλληνοτουρκικό πόλεμο μόλις να έχει αποφευχθεί, λόγω του
Κρητικού ζητήματος, διεξήχθησαν πρόωρες εκλογές από τον φιλοβασιλικό Θρασύβουλο Ζαΐμη, χωρίς
επεμβάσεις και παρατράγουδα. Η παράταξή του αναδείχθηκε νικήτρια των εκλογών,
λαβούσα 90 από τις 186 έδρες της νέας Βουλής. Η κυβέρνηση Ζαΐμη κατόρθωσε να
παραμείνει στην εξουσία για περισσότερο από ένα χρόνο, γεγονός πρωτοφανές για
τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α'.
26 - 29 Φεβρουαρίου 1872
Τις εκλογές διενήργησε η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Δημητρίου Βούλγαρη, η παράταξη
του οποίου πλειοψήφησε, ελέγχοντας τα 90 από τα 190 μέλη της νέας Βουλής. Οι
κουμουνδουρικοί αριθμούσαν 85, οι δεληγεωργικοί 7 και η παράταξη Λομβάρδου -
Τρικούπη 8.
27 - 30 Ιανουαρίου 1873
Οι επεμβάσεις του στέμματος οδήγησαν τον λαό και πάλι στις κάλπες
σε λιγότερο από ένα χρόνο. Οι φίλοι του Επαμεινώνδα Δεληγεώργη,
που διενήργησε τις εκλογές, απέσπασαν 90 από τις 190 έδρες της νέας Βουλής, με
συνέπεια να συνεχιστεί η ακυβερνησία. Ο Αρκάς πολιτικός προέβαλε την ανάγκη της
ελληνοτουρκικής συνεργασίας ως αντίδοτο στον εμφανισθέντα τότε σλαβικό κίνδυνο.
23 - 26 Ιουνίου 1874
Η παραίτηση Δεληγεώργη προκάλεσαν πρόωρες εκλογές. Τη σχετική
πλειοψηφία απέσπασαν οι φίλοι του φιλοβασιλικού Δημητρίου Βούλγαρη, που
συγκέντρωσαν 90 από τις 190 έδρες της Βουλής. Η ακυβερνησία συνεχίστηκε και
προκηρύχθηκαν νέες εκλογές τον επόμενο χρόνο.
18 - 21 Ιουλίου 1875
Τις εκλογές διενήργησε η κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη. Ο
μεσολογγίτης πολιτικός κατόρθωσε να μεταβάλει την εικόνα της φαυλοκρατικής
εποχής του Δημητρίου Βούλγαρη, αλλά
απέτυχε να κερδίσει τις εκλογές. Τη σχετική πλειοψηφία στη νέα Βουλή απέσπασε η
παράταξη του μέντορά του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου.
Για πρώτη φορά ο Γεώργιος Α' δεσμεύτηκε ενώπιον του Σώματος να ορίζει ως
πρωθυπουργό, πρόσωπο που θα απολαμβάνει τη «δεδηλωμένην εμπιστοσύνην των
αντιπροσώπων του Έθνους» («Αρχή της Δεδηλωμένης»).
23 Σεπτεμβρίου 1879
Τη σχετική πλειοψηφία στη νέα Βουλή κέρδισε και πάλι η παράταξη Κουμουνδούρου με 95 από τις 209 έδρες. Η Βουλή
διαλύθηκε μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Άρτας και προκηρύχθηκαν
εκλογές για τις 20 Δεκεμβρίου 1881.
20 Δεκεμβρίου 1881
Νίκη του Τρικούπη και της παρατάξεώς του, που έφερε τον
τίτλο «Πέμπτο Κόμμα» ή «Νεωτεριστικό Κόμμα». Στη νέα Βουλή, που αριθμούσε 244
μέλη, ψήφισαν και οι κάτοικοι της Θεσσαλίας και της Άρτας, που προσαρτήθηκαν
στην ελληνική επικράτεια. Η παράταξη Τρικούπη συγκέντρωσε 129 έδρες, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος 90, ενώ υπήρξαν 17 ανεξάρτητοι, 7
Δημοκρατικοί και δύο Τούρκοι.
7 Απριλίου 1885
Οι εκλογές έγιναν με αφορμή το Επεισόδιο Νίκολσον, που
έριξε την κυβέρνηση Τρικούπη. Η βασική αιτία
της πρωτοφανούς ήττας του ήταν η λαϊκή δυσαρέσκεια, λόγω της ακρίβειας και της
υψηλής φορολογίας. Στις εκλογές κυριάρχησαν δύο κόμματα: το εκσυγχρονιστικό
«Νεωτεριστικόν» του Τρικούπη (55 έδρες) και το παραδοσιακό «Εθνικόν» τουΔηλιγιάννη (185 έδρες), που θα αποτελέσουν τις
δύο συνιστώσες του δικομματισμού της εποχής. Πέντε έδρες συγκέντρωσαν οι
Δημοκρατικοί.
4 Ιανουαρίου 1887
Το κλίμα άλλαξε άρδην ένα χρόνο μετά και ο Χαρίλαος Τρικούπης διενήργησε και κέρδισε πανηγυρικά τις
εκλογές. Το «Νεωτεριστικόν Κόμμα» θα συγκεντρώσει τις 90 από τους 150 έδρες και
θα κυβερνήσει απρόσκοπτα για τρία χρόνια. Το Εθνικόν Κόμμα του Θόδωρου Δηλιγιάννη θα συγκεντρώσει 25 έδρες, ενώ 35
βουλευτές θα δηλώσουν ανεξάρτητοι.
14 Οκτωβρίου 1890
Το «Νεωτεριστικόν Κόμμα» καταψηφίζεται για δεύτερη φορά, καθώς η
δημοτικότητα του Τρικούπη είχε πέσει στο ναδίρ, εξαιτίας της
οικονομικής του πολιτικής. Θριαμβευτής των εκλογών, που διεξήχθησαν με μεγάλο
φανατισμό, αλλά υποδειγματική τάξη, ο μόνιμος αντίπαλός του Θεόδωρος Δηλιγιάννης και το Εθνικόν Κόμμα με 90 βουλευτές
σε σύνολο 150. Οι τρικουπικοί ανήλθαν σε 43, οι ραλλικοί σε 11, οι
κωνσταντινοπουλικοί σε 5, ενώ ένας βουλευτής δήλωσε «Δημοκρατικός».
3 Μαΐου 1892
Εκλογές σε λιγότερο από δύο χρόνια, λόγω παύσης της κυβέρνησης Δηλιγιάννη από τον βασιλιά Γεώργιο Α'. Ο
προεκλογικός αγώνας υπήρξε σφοδρότατος και βαθύτατα αντιβασιλικός από την
πλευρά των κυβερνητικών. Ο Δηλιγιάννης και τα Εθνικό Κόμμα αποδοκιμάστηκαν και
από το εκλογικό σώμα, δείχνοντας την προτίμησή του και πάλι στον Χαρίλαο Τρικούπη, που
εξασφάλισε την υποστήριξη 180 από τα 207 μέλη της Βουλής. 15 δήλωσαν
δηλιγιαννικοί, 7 ραλλικοί και 5 καραπανικοί.
16 Απριλίου 1895
Το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» ακολούθησε συντριπτική ήττα του Τρικούπη, ο οποίος δεν
εξελέγη ούτε βουλευτής («Ανθ' ημών Γουλιμής») και αποχώρησε από την πολιτική.
Το Νεωτεριστικόν Κόμμα συγκέντρωσε μόλις 15 από τις 207 έδρες της Βουλής.
Θριαμβευτής των εκλογών ήταν φυσικά ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης και το Εθνικόν Κόμμα (148 βουλευτές).
21 δήλωσαν ραλλικοί, 8 καραπανικοί και 15 ανεξάρτητοι.
7 Φεβρουαρίου 1899
Πλειοψήφησε η παράταξη του Γεωργίου Θεοτόκη (131 βουλευτές) με εκσυγχρονιστική
ατζέντα. Ο κερκυραίος πολιτικός θεώρησε τον εαυτό του ως συνεχιστή της
πολιτικής του Χαρίλαου Τρικούπη και προσπάθησε να επουλώσει τις πληγές
του ατυχούς ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Στη νέα Βουλή καταμετρήθηκαν
37 δηλιγιαννικοί, 28 ζαϊμικοί, 4 καραπανικοί και 34 ανεξάρτητοι.
17 Νοεμβρίου 1902 [αναλυτικά →]
Στον απόηχο των «Ευαγγελικών» και με ανοιχτά τα μέτωπα του
Μακεδονικού και του Κρητικού Ζητήματος έγιναν οι πρώτες εκλογές του 20ου αιώνα.
Βρήκαν τις δύο μεγάλες παρατάξεις της εποχής ισοδύναμες και τον βασιλιά Γεώργιο
Α' να παίζει ρυθμιστικό ρόλο. Οι Δεληγιανικοί και Θεοτοκικοί συγκέντρωσαν από
102 έδρες, οι Ζαϊμικοί 19 και οι Ραλλικοί 11. Ακολούθησαν αιματηρές ταραχές («Σανιδικά») και περίοδος
πολιτικής αστάθειας.
20 Φεβρουαρίου 1905
Η πολιτική αστάθεια οδήγησε στην προκήρυξη εκλογών, τις οποίες
κέρδισε ο Θόδωρος Δηλιγιάννης με 142 βουλευτές. Ο μεγάλος του
αντίπαλος Γεώργιος Θεοτόκης συγκέντρωσε 78 βουλευτές και η
παράταξη Ζαΐμη 13. Εξελέγησαν και δύο ανεξάρτητοι βουλευτές. Η δολοφονία του
Δηλιγιάννη στις 31 Μαρτίου 1905 επέφερε πολιτική ανωμαλία και
νέες εκλογές.
20 Μαρτίου 1906
Οι πρόωρες εκλογές ανέδειξαν νικήτρια την παράταξη Θεοτόκη με 111
έδρες. Οι Ραλλικοί συγκέντρωσαν 39, οι Μαυρομιχαλικοί 13 και οι Ζαϊμικοί 8.
Εξελέγησαν και 6 ανεξάρτητοι βουλευτές. Ανάμεσα στους 177 εθνοπατέρες ήταν και
δύο δίδυμοι, οι αδελφοί Κατσίνα (Δημήτριος και Γεώργιος), μοναδική περίπτωση
στα κοινοβουλευτικά μας χρονικά. Εξελέγησαν αμφότεροι στην περιφέρεια Θηβών με
τη σημαία της Θεοτοκικής Παράταξης.
8 Αυγούστου 1910
Οι πρώτες εκλογές μετά την επανάσταση του 1909, που θα αλλάξει
οριστικά το πολιτικό σκηνικό. Οι Θεοτοκικοί με 94 έδρες επικρατούν για
τελευταία φορά στις εκλογές, χωρίς να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ακολουθούν:
Ραλλικοί (64), Αγροτικοί Θεσσαλίας (46), Λαϊκοί (45), Φίλοι Μαυρομιχάλη (34),
Φίλοι Δημητρακόπουλου (21) Ζαϊμικοί (13), και Ανεξάρτητοι (39). Για πρώτη φορά
εξελέγησαν σοσιαλιστές βουλευτές (4), και δύο σοσιαλδημοκράτες υπό τη σημαία
της Κοινωνιολογικής Εταιρείας του Αλέξανδρου Παπαναστασίου.
Βουλευτής Αττικοβοιωτίας θα εκλεγεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος,
χωρίς να υποστηρίξει ο ίδιος την υποψηφιότητά του, προτιμώντας ένα ταξίδι στην
Ελβετία.
28 Νοεμβρίου 1910
Τις εκλογές διενήργησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο
οποίος πέτυχε σαρωτική νίκη με το νεοσύστατο Κόμμα των Φιλελευθέρων, συγκεντρώνοντας
τις 307 από τις 362 έδρες της Βουλής. Οι Αγροτικοί Θεσσαλίας έλαβαν 28, οι
Κοινωνιολόγοι 7 και οι Ανεξάρτητοι 20. Τα παλιά κόμματα (Θεοτόκη, Ράλλη και Μαυρομιχάλη) αποφάσισαν αποχή από
τις εκλογές, χαρακτηρίζοντας πραξικοπηματική τη διάλυση της Βουλής από τον
βασιλιά Γεώργιο Α'.
11 Μαρτίου 1912
Νέα σαρωτική νίκη σημείωσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος,
καθώς το εκλογικό σώμα επικρότησε το μεταρρυθμιστικό του έργο. Στις εκλογές
πήραν μέρος και τα παλαιά κόμματα, τα οποία καταποντίστηκαν. Οι Φιλελεύθεροι
συγκέντρωσαν τις 146 έδρες από τις 181 έδρες της Βουλής, οι Φίλοι Θεοτόκη 10,
οι Φίλοι Μαυρομιχάλη 8, οι Φίλοι Ράλλη 6, οι Φίλοι Ζαΐμη 3, οι Κοινωνιολόγοι 5
και οι ανεξάρτητοι 3. Εκλογές έγιναν και στην Κρήτη, η οποία βρισκόταν υπό την
επικυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκλέχτηκαν 69 βουλευτές (46
συντηρητικοί και 23 φιλελεύθεροι), αλλά δεν έγιναν δεκτοί στη Βουλή από τον
Βενιζέλο, προκειμένου να μην δυσαρεστηθεί ο σουλτάνος και οι Μεγάλες Δυνάμεις.
31 Μαΐου 1915
Οι εκλογές έγιναν σε τεταμένη ατμόσφαιρα και είχαν δημοψηφισματικό
χαρακτήρα, καθώς οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να αποφανθούν επί της διαμάχης
Κωνσταντίνου - Βενιζέλου, σχετικά με τη
συμμετοχή ή μη της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων
έλαβε 185 έδρες στη Βουλή επί συνόλου 316, το Κόμμα των Εθνικοφρόνων του Δημητρίου Γούναρη 95, η παράταξη Θεοτόκη 12, η παράταξη
Δημητρακόπουλου 7, η παράταξη Μαυρομιχάλη 7, η παράταξη Ράλλη 6, οι Σοσιαλιστές
Θεσσαλονίκης 2 και οι ανεξάρτητοι 2. Στην εκλογική διαδικασία έλαβαν μέρος και
οι ψηφοφόροι των νέων χωρών, που ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα μετά τους
Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 - 1913.
6 Δεκεμβρίου 1915
Οι πρόωρες εκλογές έγιναν με αποχή του Κόμματος των Φιλελευθέρων,
με απόφαση του Βενιζέλου, ως αντίδραση
στις βασιλικές παρεμβάσεις. («Εθνικός Διχασμός»). Τις εκλογές διενήργησε ο
φιλοβασιλικός Αλέξανδρος Ζαΐμης, καθώς ο
Βενιζέλος είχε παραιτηθεί από τις 22 Σεπτεμβρίου.
Επωφελούμενο της αποχής των Φιλελευθέρων, το Κόμμα των Εθνικοφρόνων (Γούναρης, Θεοτόκης, Ράλλης) έλαβε τις 295 από
τις 316 έδρες της Βουλής. Το Εθνικόν Συντηρητικόν Κόμμα του Νικολάου Στράτου
έλαβε 7 έδρες, οι Μαυρομιχαλικοί 6, η Μακεδονική Ομάδα του Στέφανου Δραγούμη 5
και το Προοδευτικόν Κόμμα του Δημητρακόπουλου 3.
1 Νοεμβρίου 1920
Οι εκλογές έγιναν σε μια κρίσιμη περίοδο, μεσούσης της
Μικρασιατικής Εκστρατείας και με την κοινή γνώμη να ζητά «αποστράτευση». Λόγω
του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος, η αντιβενιζελική «Ηνωμένη
Αντιπολίτευσις» έλαβε 260 έδρες, παρότι υπελήφθη σε ψήφους του Κόμματος των
Φιλελευθέρων που συγκέντρωσε 110. Χαρακτηριστικό των εκλογών ήταν το γεγονός
ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο
πολιτικός που δημιούργησε την Ελλάδα των «δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών»,
δεν εξελέγη βουλευτής και αποχώρησε πικραμένος της πολιτικής. Στις εκλογές
συμμετείχε για πρώτη φορά το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (μετέπειτα
ΚΚΕ), που συγκέντρωσε γύρω στις 50.000 ψήφους χωρίς να εκλέξει βουλευτή.
16 Δεκεμβρίου 1923
Οι πρώτες εκλογές μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και οι
τελευταίες με σφαιρίδιο. Στιγματίστηκαν
από την αποχή των αντιβενιζελικών κομμάτων, με το πρόσχημα ότι η φιλοβενιζελική
κυβέρνηση Γονατά αδυνατούσε να τελέσει αδιάβλητες εκλογές. Το Κόμμα των
Φιλελευθέρων υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο απέσπασε 250 έδρες σε σύνολο 397, η
σύμπραξη Δημοκρατικής Ένωσης του Αλέξανδρου Παπαναστασίου και Δημοκρατικών Φιλελευθέρων του
Γεωργίου Ρούσου 120, οι Αντιβενιζελικοί που δεν ακολούθησαν την αποχή 6, οι
Αγροτικοί 3, οι Μουσουλμάνοι 3, οι Εβραίοι 3, οι Ανεξάρτητοι Δημοκρατικοί 7, οι
Σοσιαλιστές 1 (Ιωάννης Πασαλίδης) και Ανεξάρτητοι 4. Το Σοσιαλιστικό Εργατικό
Κόμμα Ελλάδας (μετέπειτα ΚΚΕ) συγκέντρωσε γύρω στις 50.000 ψήφους χωρίς να
εκλέξει βουλευτή.
·
Β’
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
7 Νοεμβρίου 1926
Οι πρώτες εκλογές μετά το 1862, που έγιναν με ψηφοδέλτιο μετά την κατάργηση
του σφαιριδίου, με αποτέλεσμα να έχουμε πλήρη στοιχεία για την
εκλογική δύναμη των κομμάτων. Οι εκλογές διενεργήθηκαν από τον Γεώργιο
Κονδύλη, που ανέτρεψε τη δικτατορία Πάγκαλου.
Στις εκλογές δεν πήρε μέρος ο Ελευθέριος
Βενιζέλος, ο οποίος προτίμησε να μείνει εκτός Ελλάδας και πολιτικής.
Πρώτευσε το Κόμμα Ενώσεως Φιλελευθέρων με επικεφαλής των Γεώργιο
Καφαντάρη (31,63% των
ψήφων και 108 έδρες στη Βουλή). Ακολούθησαν: Λαϊκό Κόμμα υπό τον Παναγή
Τσαλδάρη (20,23% και
60 έδρες), Κόμμα Ελευθεροφρόνων υπό τον Ιωάννη Μεταξά (15,76% και 51 έδρες),
Κόμμα Δημοκρατικής Ενώσεως υπό τον Αλέξανδρο
Παπαναστασίου(6,48% και 17 έδρες), Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος (2,95%
και 4 έδρες), Κόμμα Ανεξαρτήτων και Προσφύγων (1,82% και 2 έδρες), Φιλελεύθερον
Προσφυγικόν Κόμμα (1,44% και 4 έδρες), Κόμμα Συμπράξεως Συντηρητικών (1,32% και
3 έδρες), Επαρχιακόν Κόμμα (1,01% και 2 έδρες), Συνεργατικόν Αγροτικόν Κόμμα 3
έδρες, Κόμμα Δημοκρατών Φιλελευθέρων (3 έδρες), Κόμμα Εβραϊκής Πολιτικής
Ενώσεως (1 έδρα), Κόμμα Εθνικοφρόνων Λαϊκών (1 έδρα), Κόμμα Λαϊκοελευθεροφρόνων
(1 έδρα) και ανεξάρτητοι 15 έδρες. Το ΚΚΕ κατήλθε με την επωνυμία Ενιαίο
Μέτωπον Εργατών - Αγροτών και συγκέντρωσε το 4,38% των ψήφων και εκπροσωπήθηκε
για πρώτη φορά στη Βουλή με 10 βουλευτές,
Η απλή αναλογική δεν επέτρεψε τον σχηματισμό αυτοδύναμης
κυβέρνησης και τα τέσσερα πρώτα κόμματα (δύο βενιζελικά και 2 αντιβενιζελικά)
αποφάσισαν να συνεργαστούν για τη δημιουργία βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος.
19 Αυγούστου 1928
Οι εκλογές ανέδειξαν κυβέρνηση τετραετίας υπό τον Ελευθέριο
Βενιζέλο, που επανήλθε θριαμβευτικά στην πολιτική. Η αντιβενιζελική
παράταξη παρουσιάστηκε διασπασμένη, παρά το πλειοψηφικό σύστημα και
καταποντίστηκε. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων συγκέντρωσε το 46,94% των ψήφων και
απέσπασε 178 έδρες, έναντι 23,94% και 19 εδρών του Λαϊκού Κόμματος υπό την
ηγεσία του Παναγή
Τσαλδάρη. Στη Βουλή εκπροσωπήθηκαν ακόμη 8 κόμματα: Εργατικόν -
Αγροτικόν Κόμμα υπό τον Αλέξανδρο
Παπαναστασίου (6,71%
και 20 έδρες), Κόμμα Ελευθεροφρόνων υπό τον Ιωάννη Μεταξά (5,30% και 1 έδρα),
Ανεξάρτητοι Βασιλόφρονες (3,79% και 4 έδρες), Κόμμα Εθνικών Δημοκρατικών του Γεωργίου
Κονδύλη (2,71% και 9
έδρες), Προοδευτικόν Κόμμα του Γεωργίου Καφαντάρη (2,53% και 3 έδρες),
Ανεξάρτητοι Δημοκρατικοί (1,78% και 6 έδρες), Κόμμα Συντηρητικών Δημοκρατικών
υπό τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο (1,56% και 5 έδρες) και Κόμμα Προοδευτικής Ενώσεως
υπό τον Κωνσταντίνο Ζαβιτσιάνο (1,32% και 5 έδρες). Το ΚΚΕ εμφανίστηκε με την
επωνυμία Ενιαίον Μέτωπον, αλλά δεν εξέλεξε βουλευτή, συγκεντρώνοντας το 2,35%
των ψήφων.
25 Σεπτεμβρίου 1932
Οι εκλογές έγιναν με απλή αναλογική από τον Ελευθέριο
Βενιζέλο και κανένα
κόμμα δεν συγκέντρωσε αυτοδύναμη πλειοψηφία. Το Λαϊκόν Κόμμα υπό τον Παναγή
Τσαλδάρη πρώτευσε με
το 33,80% των ψήφων και 95 έδρες, έναντι 33,42% και 98 εδρών που συγκέντρωσε το
Κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ακολούθησαν: Προοδευτικόν
Κόμμα του Γεωργίου Καφαντάρη (8,35% και 15 έδρες), Αγροτικόν Κόμμα του
Κωνσταντίνου Ζαβιτσάνου (6.17% και 11 έδρες), Αγροτικόν και Εργατικόν Κόμμα του Αλέξανδρου
Παπαναστασίου (5,89%
και 8 έδρες), Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα υπό τον Γεώργιο
Κονδύλη (4,07% και 6
έδρες), Κόμμα Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά (1,59% και 3 έδρες),
Συντηρητικόν Δημοκρατικόν Κόμμα του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου (0,98% και 2 έδρες)
και ανεξάρτητοι 2 έδρες. Το ΚΚΕ κατήλθε με την επωνυμία Ενιαίον Μέτωπον Εργατών
- Αγροτών και απέσπασε το 4,97% των ψήφων και 10 βουλευτές.
5 Μαρτίου 1933
Η ακυβερνησία οδήγησε τον Ελευθέριο
Βενιζέλο στη διεξαγωγή
νέων εκλογών, με πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα αυτή τη φορά. Η «Ηνωμένη
Αντιπολίτευση» των Τσαλδάρη, Κονδύλη,
Μεταξά συγκέντρωσε το 46,19% των ψήφων και 136 έδρες, ενώ ο Εθνικός Συνασπισμός
των Βενιζέλου, Μυλωνά, Καφαντάρη, Παπαναστασίου,
το 46,32% των ψήφων και μόλις 110 έδρες. Οι «Αγροτικοί Συμπράξαντες» του Ιωάννη
Σοφιανόπουλου απέσπασαν το 2,01% των ψήφων και 2 έδρες. Το ΚΚΕ με το 6,01% των
ψήφων δεν εκπροσωπήθηκε στη Βουλή. Την επομένη των εκλογών εκδηλώθηκε
στρατιωτικό κίνημα με πρωταγωνιστή τον Νικόλαο
Πλαστήρα, με σκοπό να εμποδίσει την Ηνωμένη Αντιπολίτευση να
σχηματίσει κυβέρνηση. Το κίνημα κατεστάλη, αλλά κατάφερε σοβαρότατο χτύπημα
κατά του βενιζελισμού, της συνταγματικής νομιμότητας και της αβασίλευτης
δημοκρατίας, για τη σωτηρία της οποίας επιχειρήθηκε.
9 Ιουνίου 1935
Με την αποχή των βενιζελικών κομμάτων διεξήχθησαν οι εκλογές, που
προκήρυξε η κυβέρνηση Τσαλδάρη - Κονδύλη. Είχε προηγηθεί το αποτυχημένο
φιλοβενιζελικό στρατιωτικό κίνημα της 1ης
Μαρτίου 1935 και η
δικαστική δίωξη επιφανών βενιζελικών από τους αντιπάλους τους. Η σύμπραξη του
Λαϊκού Κόμματος υπό τον Παναγή
Τσαλδάρη και του
Εθνικού Ριζοσπαστικού Κόμματος υπό τον Γεώργιο
Κονδύλη απέφερε το
65,04% των ψήφων και 287 από τις 300 έδρες της Βουλής. Η Ένωσις Βασιλοφρόνων
υπό τους Ιωάννη Μεταξά και Ιωάννη Ράλλη συγκέντρωσε το 14,80% και 13 έδρες, ενώ
5 έδρες προσκυρώθηκαν σε ανεξάρτητους υποψηφίους. Το ΚΚΕ και τα συμπράττοντα
κόμματα, παρότι συγκέντρωσαν το 9,59% των ψήφων, δεν εκπροσωπήθηκαν στη Βουλή,
λόγω του πλειοψηφικού συστήματος. Στις εκλογές αυτές εξελέγη για πρώτη φορά
βουλευτής ο Κωνσταντίνος
Γ. Καραμανλής με το
ψηφοδέλτιο του Λαϊκού Κόμματος στο νομό Σερρών.
·
Β’
ΒΑΣΙΛΕΥΟΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
26 Ιανουαρίου 1936
Οι εκλογές που οδήγησαν στην επιβολή της μεταξικής δικτατορίας με ευθύνη και των δύο μεγάλων
παρατάξεων (Φιλελευθέρων και Λαϊκών). Η απλή αναλογική που εφαρμόστηκε οδήγησε
στη μη επίτευξη βιώσιμων κυβερνητικών σχημάτων. Οι εκλογές διενεργήθηκαν μετά
το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935 και τη λαϊκή ετυμηγορία υπέρ της
βασιλευομένης δημοκρατίας, προκειμένου η νέα Βουλή να προβεί στις αναγκαίες
τροποποιήσεις του Συντάγματος.
Το Κόμμα των Φιλελευθέρων υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη επρώτευσε με το 37,26% των ψήφων και
126 έδρες. Ακολούθησαν το Λαϊκό Κόμμα υπό τον Παναγή Τσαλδάρη (22,10% και 73 έδρες), η Γενική Λαϊκή
Ριζοσπαστική Ένωσις (19,89% και 63 έδρες), ο Δημοκρατικός Συνασπισμός υπό τον Γεώργιο Καφαντάρη (4,21% και 11 έδρες), το Κόμμα
Ελευθεροφρόνων υπό τον Ιωάννη Μεταξά (3,94% και 7 έδρες), το Μεταρρυθμιστικόν
Εθνικόν Κόμμα υπό τον Σωτήριο Γκοτζαμάνη (1,40% και 4 έδρες), η
Παλαιοδημοκρατική Ένωσις Κρήτης υπό τον Νικόλαο Κουσουλεράκη (1,08% και 3
έδρες) και το Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος υπό τον Ιωάννη Σοφιανόπουλο (0,77% και 1
έδρα), ενώ οι ανεξάρτητοι συγκέντρωσαν 1 έδρα. Το ΚΚΕ κατέβηκε στις εκλογές με
την επωνυμία Παλλαϊκόν Μέτωπον και επικεφαλής τον Νικόλαο Πλουμπίδη, αποσπώντας
το 5,76% των ψήφων και 15 έδρες.
31 Μαρτίου 1946 [αναλυτικά →]
Ήταν οι πρώτες εκλογές στη χώρα μας μετά το 1936. Είχαν
μεσολαβήσει η δικτατορία Μεταξά, το έπος του '40, η Κατοχή, η Αντίσταση, η Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας.
Αποδείχτηκαν μοιραίες, επειδή η έλλειψη συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων
σηματοδότησε την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, οι επιπτώσεις του οποίου
ταλαιπώρησαν τη χώρα για τα επόμενα 28 χρόνια.
Το πανίσχυρο ΚΚΕ που φλέρταρε με την ένοπλη κατάληψη της εξουσίας
απείχε από τις εκλογές, με τη δικαιολογία ότι οι αστικές δυνάμεις είχαν
εξαπολύσει κύμα τρομοκρατίας κατά των οπαδών του. Το πρωί της 31ης Μαρτίου οι ψηφοφόροι πήγαν στις κάλπες με το
άγγελμα ότι τα ξημερώματα κομμουνιστές αντάρτες υπό τον Καπετάν Μπαρούτα είχαν
επιτεθεί στο Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου, με διαταγή του ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου
Ζαχαριάδη. Κατά τη συμπλοκή σκοτώθηκαν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες, που
συμμετείχαν στη φρουρά των εκλογικών τμημάτων. Η επίθεση αυτή θεωρείται από
πολλούς ως το προοίμιο του Εμφυλίου Πολέμου.
Κατά τ' άλλα, οι εκλογές θα γίνουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα με
αναλογικό εκλογικό σύστημα και θα τις κερδίσει η δεξιά και βασιλόφρων «Ηνωμένη
Παράταξις Εθνικοφρόνων» (Κ. Τσαλδάρης, Σ. Στεφανόπουλος, Ι. Θεοτόκης
κ.ά.) με το 55,12% των ψήφων και 206 από τις 376 έδρες της Βουλής. Θα
ακολουθήσουν δύο κεντρώοι πολιτικοί σχηματισμοί: η «Εθνική Πολιτική Ένωσις» με
ηγέτες τους Σοφοκλή Βενιζέλο, Γεώργιο Παπανδρέου και Παναγιώτη Κανελλόπουλο (19,28% και 67 έδρες) και το Κόμμα των
Φιλελευθέρων υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη (14, 39% και 54 έδρες). Τα λοιπά κόμματα
θα συγκεντρώσουν το 11,21% των ψήφων και 48 έδρες.
5 Μαρτίου 1950
Οι πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές έγιναν με απλή αναλογική και δεν
ανέδειξαν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Πρώτευσε το Λαϊκό Κόμμα του Κωνσταντίνου
Τσαλδάρη (18,80% και 63 έδρες ) και ακολούθησαν: Κόμμα Φιλελευθέρων υπό τον Σοφοκλή Βενιζέλο (17,24% και 56 έδρες), Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου
(ΕΠΕΚ) υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (16,44% και 49 έδρες), Δημοκρατικό
Σοσιαλιστικό Κόμμα υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου (10,67% και 36 έδρες), Δημοκρατική
Παράταξις υπό τον Αλέξανδρο Σβώλο (9,70% και 19 έδρες), Πολιτική Ανεξάρτητος
Παράταξις υπό τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη (8,15% και 10 έδρες), Μέτωπον Εθνικής
Αναδημιουργίας υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο (5,27% και 8 έδρες), Εθνικόν Κόμμα Ελλάδος
υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα (3,65 και 5 έδρες), Παράταξις Αγροτών και Εργαζομένων
υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (2,62% και 3 έδρες) και Νέον Κόμμα υπό τον
Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (2.50% και 1 έδρα). Εξελέγησαν και 3 ανεξάρτητοι.
9 Σεπτεμβρίου 1951
Η ακυβερνησία οδήγησε σε νέες εκλογές, με την είσοδο στην πολιτική
του στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου, που
ηγήθηκε του Εθνικού Στρατού κατά την τελευταία φάση του Εμφυλίου Πολέμου. Το
κόμμα του Εθνικός Συναγερμός συγκέντρωσε το 36,53% των ψήφων και 116 έδρες,
χωρίς να επιτύχει αυτοδυναμία, παρά το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης
αναλογικής που εφαρμόστηκε. Ακολούθησε η ΕΠΕΚ υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (23,49% και 75 έδρες), το Κόμμα των
Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλο (19,04% και 57 έδρες), η νεοσύστατη
Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (10,57% και 18 έδρες), το Λαϊκόν Κόμμα υπό τον
Κωνσταντίνο Τσαλδάρη (6,66% και 2 έδρες) και ο Συναγερμός Εργατών και
Εργαζομένων υπό τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή (1,23% και 2 έδρες).
16 Νοεμβρίου 1952
Η μη επίτευξη αυτοδυναμίας οδήγησε σε νέες εκλογές, με
πλειοψηφικό. Αυτή τη φορά, η νίκη του Παπάγου υπήρξε σαρωτική. Ο «Δημοκρατικός
Συναγερμός» συγκέντρωσε το 49,22% των ψήφων και 249 έδρες στη νέα Βουλή, επί
συνόλου 314. Ακολούθησε η κεντρώα Ένωση ΕΠΕΚ - Φιλελευθέρων (Νικόλαος Παστήρας, Σοφοκλής Βενιζέλος) με το
34,22% των ψήφων και 61 έδρες, ενώ η ΕΔΑ υπό τον Ιωάννη Πασσαλίδη με το 9,55%
των ψήφων δεν κατόρθωσε να εκλέξει βουλευτή. Εξελέγησαν 4 ανεξάρτητοι
βουλευτές, ανάμεσά τους ο Γεώργιος Παπανδρέου, που
συνεργάστηκε με το κόμμα του Παπάγου.
19 Φεβρουαρίου 1956
Με τον θάνατο του Παπάγου (4 Οκτωβρίου 1955), η χώρα απέκτησε νέο πρωθυπουργό
τον Κωνσταντίνο Καραμανλή,
καθ' υπόδειξη του Στέμματος. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις,
αναταράξεις και ανακατατάξεις στα κόμματα. Κύριο χαρακτηριστικό της εκλογικής
διαδικασίας, το αποκληθέν υπό του Γεωργίου Παπανδρέου «τριφασικό» εκλογικό σύστημα, που έδωσε
την αυτοδυναμία στη νεοσύστατη Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραμανλή (47,38% των
ψήφων και 167 έδρες), παρότι υστέρησε σε ψήφους από τη Δημοκρατική Ένωση
(48,15% των ψήφων και 132 έδρες), που συσπείρωνε δεξιά, κεντρώα και αριστερά
κόμματα. 6 έδρες συγκέντρωσαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
11 Μαΐου 1958
Η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη αποτέλεσε την έκπληξη των
εκλογών και αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση με το 24,42% των ψήφων και 60
έδρες. Αυτοδύναμη κυβέρνηση σχημάτισε η ΕΡΕ υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή με
το 41,16% των ψήφων και 172 έδρες. Ακολούθησαν δύο κεντρώα κόμματα: Οι
Φιλελεύθεροι υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον Σοφοκλή Βενιζέλο (20,67% και 35 έδρες) και η
Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωσις (ΠΑΔΕ) με το 10,62% και 8 έδρες. Το
άλλοτε κραταιό Λαϊκό Κόμμα (Κωνσταντίνος Τσαλδάρης και Παναγιώτης Κανελλόπουλος)
στην τελευταία του εμφάνιση σε εθνικές εκλογές συγκέντρωσε το 2,94% των ψήφων
μαζί με τους συμμάχους του και 4 έδρες στη νέα Βουλή. 27 έδρες συγκέντρωσαν
ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
29 Οκτωβρίου 1961
Έμειναν στην ιστορία ως «εκλογές βίας και νοθείας», επειδή σύμφωνα
με τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης «ψήφισαν ακόμη και τα δέντρα». Νικήτρια
αναδείχθηκε η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή,
που συγκέντρωσε το 50,80% των ψήφων και 181 έδρες. Ακολούθησαν ο Συνασπισμός
Ενώσεως Κέντρου και Κόμματος Προοδευτικών υπό τους Γεώργιο Παπανδρέου και Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη με το 33,65%
των ψήφων και 98 έδρες, το Πανδημοκρατικόν Αγροτικόν Μέτωπον (ΕΔΑ και Εθνικόν
Αγροτικόν Κόμμα) με το 14,62% των ψήφων και 26 έδρες. 5 έδρες κατέλαβαν
ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
3 Νοεμβρίου 1963
Ο «Ανένδοτος Αγώνας» που κήρυξε ο Γεώργιος Παπανδρέου κατά της κυβέρνησης απέφερε καρπούς. Η
Ένωση Κέντρου θα κερδίσει την πρωτιά χωρίς να μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη
κυβέρνηση. Η υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου κεντρώα παράταξη θα συγκεντρώσει το
42,04% των ψήφων και 139 έδρες, η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή θα περάσει στην αντιπολίτευση με το
39,37% των ψήφων και 131 έδρες, η ΕΔΑ με αρχηγό των Ιωάννη Πασσαλίδη 14,34 και
26 έδρες και το Κόμμα των Προοδευτικών με επικεφαλής τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη
3,73% και 2 έδρες. 3 έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
16 Φεβρουαρίου 1964
Οι τελευταίες εκλογές πριν από τη Δικτατορία, που αποτέλεσαν
θρίαμβο για την Ένωση Κέντρου και τον αρχηγό της Γεώργιο Παπανδρέου με το 52,7% των ψήφων και 180 έδρες.
Ακολούθησαν ο Συνασπισμός ΕΡΕ και Κόμματος Προοδευτικών υπό τους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (35, 26% και
112 έδρες) και η ΕΔΑ με αρχηγό τον Ιωάννη Πασσαλίδη (11,80% και 20 έδρες). 3
έδρες κατέλαβαν ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
·
Γ’
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
17 Νοεμβρίου 1974
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κερδίζει τις πρώτες εκλογές μετά την πτώση της χούντας. Το
νεοϊδρυθέν κόμμα του, η Νέα Δημοκρατία, λαμβάνει 54,37% των ψήφων και 219 έδρες
στη Βουλή. Ακολουθούν η Ένωση Κέντρου με 20,42% και 60 έδρες, το ΠΑΣΟΚ με
13,58% και 13 έδρες, και η Ενωμένη Αριστερά με 9,47% και 8 έδρες.
20 Νοεμβρίου 1977
Η ΝΔ αναδεικνύεται και πάλι κυβέρνηση, συγκεντρώνοντας το 41,84%
των ψήφων και 171 έδρες. Ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ με 25,34% και 93 έδρες, η ΕΔΗΚ με
11,95% και 16 έδρες, το ΚΚΕ με 9,36% και 11 έδρες, η Εθνική Παράταξη με 6,82%
και 5 έδρες, η Συμμαχία με 2,72% και 2 έδρες, και οι Νεοφιλελεύθεροι με 1,08%
και 2 έδρες.
18 Οκτωβρίου 1981
Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου και σύνθημα «Αλλαγή»,
αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, λαμβάνοντας την ψήφο του 48,07% του
εκλογικού σώματος και καταλαμβάνοντας 172 έδρες στη Βουλή. Η ΝΔ περιορίζεται
στο 35,87% με 115 έδρες, ενώ το ΚΚΕ εξασφαλίζει το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων που
έλαβε μετά την Μεταπολίτευση - 10,93% και 12 έδρες.
2 Ιουνίου 1985
Ο Ανδρέας Παπανδρέου κερδίζει και πάλι τις εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ
λαμβάνει 45,82% και 161 έδρες, η ΝΔ 40,84% και 126 έδρες, το ΚΚΕ 9,89% και 12
έδρες, και το ΚΚΕ Εσωτερικού 1,84% και 1 έδρα.
18 Ιουνίου 1989
Κανένα κόμμα δεν εξασφαλίζει την πλειοψηφία εδρών στη Βουλή (ΝΔ
44,25% - 145 έδρες, ΠΑΣΟΚ 39,15% - 125 έδρες, Συνασπισμός 13,12% - 28 έδρες,
ΔΗΑΝΑ 1,01% - 1 έδρα, Εμπιστοσύνη 0,39% - 1 έδρα). Σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ της ΝΔ και του Συνασπισμού -που
συγκεντρώνει τα κόμματα της Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένου και του ΚΚΕ- υπό τον Τζανή Τζαννετάκη. Ο
Ανδρέας Παπανδρέου παραπέμπεται στο Ειδικό Δικαστήριο για την «υπόθεση Κοσκωτά». Στις 12 Οκτωβρίου αναλαμβάνει καθήκοντα η υπηρεσιακή
κυβέρνηση του Ιωάννη Γρίβα και οδηγεί τη χώρα σε νέες εκλογές.
5 Νοεμβρίου 1989
Νικητής των εκλογών αναδεικνύεται ξανά η ΝΔ, χωρίς όμως να
εξασφαλίζει και πάλι την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. (ΝΔ 46,19% - 148 έδρες,
ΠΑΣΟΚ 40,67% - 128 έδρες, Συνασπισμός 10,97% - 21 έδρες, Οικολόγοι Εναλλακτικοί
0,58% - 1 έδρα, Εμπιστοσύνη 0,38% - 1 έδρα) Οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί -Κωνσταντίνος Μητσοτάκης,
Ανδρέας Παπανδρέου και Χαρίλαος Φλωράκης-
αποφασίζουν τη σύσταση οικουμενικής κυβέρνησης υπό τον ακαδημαϊκό, καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα. Η
κυβέρνηση αυτή θα παραμείνει στην εξουσία έως τον Απρίλιο του 1990.
8 Απριλίου 1990
Η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει το 46,89% των ψήφων και 150 έδρες στη
Βουλή. Ακολουθούν: ΠΑΣΟΚ 38,61% - 123 έδρες, Συνασπισμός 10,28% - 19 έδρες,
Οικολόγοι Εναλλακτικοί 0,77 - 1 έδρα, ΔΗΑΝΑ 0,67% - 1 έδρα, Ανεξάρτητοι 1,01% -
4 έδρες, Εμπιστοσύνη 0,45% - 1 έδρα, Πεπρωμένο 0,25% - 1 έδρα. Με τη στήριξη
του ενός βουλευτή της ΔΗΑΝΑ προς τη ΝΔ, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σχηματίζει
κυβέρνηση, που παραμένει στην εξουσία έως τις 10 Οκτωβρίου 1993.
10 Οκτωβρίου 1993
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές, συγκεντρώνοντας το 46,88% και 170
έδρες στη Βουλή έναντι της ΝΔ που έλαβε 39,30% και 111. Ακολουθούν η Πολιτική
Άνοιξη με 4,88% και 10 έδρες και το ΚΚΕ με 4,54% και 9 έδρες. Ο Ανδρέας
Παπανδρέου παραμένει στην πρωθυπουργία έως 15 Ιανουαρίου 1995, οπότε αναγκάζεται να αποχωρήσει
λόγω της βεβαρημένης κατάστασης της υγείας του. Καθήκοντα πρωθυπουργού
αναλαμβάνει, στις 21 Ιανουαρίου, ο Κώστας
Σημίτης.
22 Σεπτεμβρίου 1996
Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Κώστα Σημίτη, εξασφαλίζει άνετη πλειοψηφία 162
εδρών με ποσοστό ψήφων 41,49%. Δεύτερη έρχεται η ΝΔ με 38,12% και 108 έδρες,
τρίτο το ΚΚΕ με 5,61% και 11 έδρες, ενώ στη Βουλή επιστρέφει ο Συνασπισμός με
5,12% και 10 έδρες. Το ΔΗΚΚΙ καταλαμβάνει 9 έδρες με ποσοστό 4,43%.
9 Απριλίου 2000
Ο Κώστας Σημίτης επανεκλέγεται στην πρωθυπουργία, έπειτα από μία
εκλογική αναμέτρηση που εξελίχθηκε σε «θρίλερ». Έλαβαν: ΠΑΣΟΚ 43,79% - 158
έδρες, ΝΔ 42,74% - 125 έδρες, ΚΚΕ 5,52% - 11 έδρες, Συνασπισμός 3,20% - 6
έδρες.
7 Μαρτίου 2004
Έπειτα από 11 χρόνια, η ΝΔ με αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή επιστρέφει στην εξουσία. Εξασφαλίζει
άνετη πλειοψηφία 165 εδρών με ποσοστό 45,36%, έναντι 40,55% και 117 έδρες του
ΠΑΣΟΚ, που πριν από δύο μήνες εξέλεξε ως νέο πρόεδρό του τον Γιώργο Παπανδρέου.
Το ΚΚΕ καταλαμβάνει 12 έδρες με ποσοστό 5,90% και ο Συνασπισμός 6 έδρες με
3,26%. Εκτός Βουλής μένει και πάλι το ΔΗΚΚΙ που λαμβάνει 1,79% και ο νεοϊδρυθέν
ΛΑ.Ο.Σ. του Γιώργου Καρατζαφέρη με 2,19%.
16 Σεπτεμβρίου 2007
Εντολή στον Κώστα Καραμανλή και τη Νέα Δημοκρατία για δεύτερη
κυβερνητική θητεία, αλλά με μικρότερη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, λόγω του
εκλογικού νόμου. Πανωλεθρία του ΠΑΣΟΚ, που ίδρυσε το 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Με αρχηγό τον γιο του, Γεώργιο Παπανδρέου, συγκέντρωσε το μικρότερο ποσοστό του
από το 1981. Κέρδη για τα δύο κόμματα της Αριστεράς και είσοδος του ακροδεξιού
ΛΑ.Ο.Σ. στη Βουλή. Ρήγμα στον δικομματισμό, καθώς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσαν
αθροιστικά, όπως και το 1996, λίγο κάτω από το 80% των ψήφων. Τα αποτελέσματα:
·
ΝΔ 41,84% (152 έδρες)
·
ΠΑΣΟΚ 38,10% (102)
·
ΚΚΕ 8,15% (22)
·
ΣΥΡΙΖΑ 5,04% (14)
·
ΛΑΟΣ 3,80% (10)
·
Λοιποί 3,05%
4 Οκτωβρίου 2009
Το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει στην εξουσία με πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου,
ενώ η Νέα Δημοκρατία υφίσταται τη μεγαλύτερη ήττα στην ιστορία της, ανήμερα της
35ης επετείου από την ίδρυσή της. Ο ΛΑΟΣ ενισχύει τα ποσοστά του, σε αντίθεση
με το ΚΚΕ που καταγράφει μικρές απώλειες, και τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα που καταφέρνει να εξασφαλίσει την
είσοδό του στη Βουλή, παρά τα σημαντικά ενδοπαραταξιακά προβλήματα. Εκτός
Βουλής μένουν οι Οικολόγοι - Πράσινοι, με αξιοπρεπές όμως ποσοστό.
Αναλυτικά έλαβαν:
·
ΠΑΣΟΚ 43,92% (160 έδρες)
·
ΝΔ 33,48% (91 έδρες)
·
ΚΚΕ 7,54% (21 έδρες)
·
ΛΑΟΣ 5,63% (15 έδρες)
·
ΣΥΡΙΖΑ 4,6% (13 έδρες)
·
Οικολόγοι - Πράσινοι 2,53%
Ο Κώστας Καραμανλής ανακοινώνει την αποχώρησή του από την
ηγεσία της ΝΔ και κινεί τις διαδικασίες διαδοχής του.
6 Μαΐου 2012
Πανωλεθρία του δικομματισμού, μεγάλη άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στα αστικά
κέντρα και είσοδος της ακροδεξιάς Χρυσής Αυγής στη
Βουλή είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των εκλογών της 6ης Μαΐου 2012, που σήμαναν τη ριζική ανατροπή
του πολιτικού σκηνικού και το «τέλος της μεταπολίτευσης» για την πλειονότητα
των πολιτικών σχολιαστών.
Στα δυόμισι χρόνια που πέρασαν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009, η Ελλάδα βρέθηκε στα πρόθυρα της
χρεοκοπίας, μπήκε υπό τη σκέπη της «τρόικας» (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ) με απόφαση της
κυβέρνησης Παπανδρέου και βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της σύγχρονης
ιστορίας της. Στο πολιτικό επίπεδο, η κυβέρνηση Παπανδρέου κατέρρευσε στις 11 Νοεμβρίου 2012 και τη διαδέχθηκε η κυβέρνηση του
τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμου, που
στηρίχθηκε από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ.
Τα αποτελέσματα των εκλογών της 6ης Μαίου 2012:
·
ΝΔ: 18,85% (108 έδρες)
·
ΣΥΡΙΖΑ:16,78% (52)
·
ΠΑΣΟΚ:13,18% (41)
·
Ανεξάρτητοι Έλληνες: 10,60% (33)
·
ΚΚΕ: 8,48% (26)
·
Χρυσή Αυγή 6,97% (21)
·
ΔΗΜΑΡ: 6,11% (19)
Όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα, κανένα κόμμα δεν εξασφάλισε την
απόλυτη πλειοψηφία κι έτσι από τις 7 Μαΐου ξεκίνησε η προσπάθεια του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια, για τη
δημιουργία βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος, σύμφωνα με τις συνταγματικές
επιταγές. Οι πρωτοβουλίες του κυρίου Παπούλια δεν απέδωσαν και η χώρα οδηγείται
σε νέες εκλογές στις 17 Ιουνίου 2012, με υπηρεσιακό πρωθυπουργό τον
Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Παναγιώτη Πικραμμένο, ο
οποίος ορκίστηκε στις 16 Μαΐου 2012.
17 Ιουνίου 2012
Η μεγάλη άνοδος της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ και η μεγάλη πτώση του ΚΚΕ
είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των εκλογών της 17ης Ιουνίου. Μετά το
τέλος του δικομματισμού, βρισκόμαστε στον αστερισμό του διπολισμού, που θα
φανεί με το πέρασμα του χρόνου αν θα εξελιχθεί σε νέο δικομματισμό, με
πρωταγωνιστή στον χώρο της Αριστεράς τον ΣΥΡΙΖΑ. Η νέα Βουλή θα είναι και
πάλι επτακομματική. Το ΛΑΟΣ για δεύτερη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση δεν
εισήλθε στη Βουλή και μάλλον οδηγείται στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας».
Τα αποτελέσματα των εκλογών της 17ης Ιουνίου 2012:
·
ΝΔ: 29,66% (129 έδρες)
·
ΣΥΡΙΖΑ: 26,89% (71)
·
ΠΑΣΟΚ: 12,28% (33)
·
Ανεξάρτητοι Έλληνες: 7,51% (20)
·
Χρυσή Αυγή 6,92% (18)
·
ΔΗΜΑΡ: 6,26% (17)
·
ΚΚΕ: 4,50% (12)
Όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα, κανένα κόμμα δεν εξασφάλισε την
απόλυτη πλειοψηφία κι έτσι από τις 18 Ιουνίου ξεκίνησε η προσπάθεια του Προέδρου της
Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια, για τη
δημιουργία βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος, σύμφωνα με τις συνταγματικές
επιταγές. ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ συμφώνησαν στον σχηματισμόκυβέρνησης συνεργασίας και στις 20 Ιουνίου 2012 ορκίστηκε πρωθυπουργός ο αρχηγός
της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνης Σαμαράς.
25 Ιανουαρίου 2015
Μετά την
άκαρπη τρίτη ψηφοφορία για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας (29 Δεκεμβρίου 2014), η χώρα οδηγείται σε πρόωρες
εκλογές στις 25 Ιανουαρίου 2015.
Νικητής αναδεικνύεται για πρώτα φορά ένα κόμμα της κομουνιστογενούς Αριστεράς,
ο ΣΥΡΙΖΑ («Για πρώτη φορά Αριστερά»). Δεν εξασφαλίζει, όμως, την απόλυτη
πλειοψηφία στη νέα Βουλή και συνεργάζεται με ένα κόμμα της λαϊκής Δεξιάς, τους
«Ανεξάρτητους Έλληνες» (ΑΝΕΛ) του Πάνου Καμμένου, πάνω στη βάση του κοινού τους
αντιμνημονιακού αγώνα. Στις 26 Ιανουαρίου ορκίζεται πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος
ηγείται κυβέρνησης συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Τα αποτελέσματα των εκλογών:
·
ΣΥΡΙΖΑ: 36,34% (149 έδρες)
·
ΝΔ: 27,81% (76)
·
Χρυσή Αυγή: 6,28% (17)
·
Το Ποτάμι: 6,17% (17)
·
ΚΚΕ: 5,47% (15)
·
ΑΝΕΛ: 4,75% (13)
·
ΠΑΣΟΚ: 4,68% (13)
·
ΚΙΔΗΣΟ: 2,47%
·
Ένωση Κεντρώων: 1,79%
·
Τελεία: 1,77%
·
ΛΑΟΣ: 1,03%
·
Λοιποί: 1,44%
