Υπόγειες στοές ,σφραγισμένες πύλες, ατελείωτες αρχαίες σκάλες που κατηφορίζουν προς ένα μυστηριώδη κόσμο, είσοδοι που φυλάσσονται συνεχώς ακόμη και σήμερα
Αυτός είναι ο εντυπωσιακός άγνωστος υπόγειος Πειραιάς...
Το Σηράγγιο η σπηλιά του Παρασκευά, είναι ένα υπόγειο σπήλαιο, στην παραλία βοτσαλάκια στην καστέλλα Πειραιά.
Ενα πανάρχαιο κατασκεύασμα που ανάγεται στους πρώτους που συνοίκισαν την πόλη, στους προϊστορικούς Μινύες, ιωνικής καταγωγής, οι οποίοι φαίνεται πως εγκαταστάθηκαν μόνιμα στον Πειραιά, προερχόμενοι από τον Ορχομενό της Βοιωτίας.
Η είσοδος του σπηλαίου
Πρόκειται για μια σπηλαιώδη κατασκευή που ανακαλύφθηκε το 1897 και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Καστέλλας σε απότομη βραχώδη ακτή πάνω από τη θάλασσα, στη σημερινή θέση «Βοτσαλάκια», άλλοτε γνωστή ως «παραλία του Παρασκευά», από το όνομα του ιδιοκτήτου της παραλιακής κοσμικής ταβέρνας που υπήρχε παλιά εκεί, εξ ου και το όνομα «σπηλιά του Παρασκευά» και παλαιότερα «σπηλιά του Λαλαούνη».
Σχεδιάγραμμα του σπηλαίου
Για το Σηράγγιο και τον ήρωα Σήραγγο δεν υπάρχουν πληροφορίες στα λεξικά Σουίδα και Ησυχίου. Περί αυτών όμως κάνει λόγο ο Αρποκρατίων, πως ο Λυσίας αναφέρει αυτό ως χωρίο του Πειραιά, στον κατά Ανδροτίωνος λόγο του.
Ο Φώτιος σημειώνει πως το Σηράγγιο, εντός του οποίου υπάρχει και ηρώο, κατασκευάστηκε από τον Σήραγγο. Κατά τον Ιάκωβο Δραγάτση, αναφέρεται πως πρόκειται για λουτρώνα με διάφορα διαμερίσματα.
Η είσοδος του σπηλαίου...
Τα σωζόμενα μωσαϊκά αποδεικνύουν πως ο χώρος είχε υποστεί μετατροπές στη ρωμαϊκή περίοδο. Η ανακάλυψη βωμού από πωρόλιθο, με την επιγραφή «Απόλλωνος αποτροπαίου», φανερώνει πως πρόκειται για αρχαίο ιερό που ανάγεται στον Σήραγγο, από το όνομα του οποίου και παράχθηκε η λέξη Σηράγγιο.
Η υπόγεια αυτή σπηλαιώδης κατασκευή εισχωρεί περίπου 12 μέτρα μέσα στο βράχο, κάτω από την παραλιακή λεωφόρο Βασιλέως Παύλου (Αλέξανδρου Παπαναστασίου), όπου και βρίσκονται δύο αρχαίοι τάφοι με ένα φρεάτιο προ αυτών.
Η ιστορία του σπηλαίου στην είσοδο
Η αίθουσα έχει κυκλικό σχήμα και κοσμείται με διάφορα ψηφιδωτά. Στις δυο πλευρές της εισόδου υπάρχουν δύο ψηφιδωτά εκ των οποίων το μεν ένα παριστά τη Σκύλλα το δε άλλο αρχαίο νεανία σε τέθριππο άρμα, που κατά μεν τον αρχαιολόγο Χιοτέλη είναι θαλάσσια θεότητα, κατά δε τον Ι. Δραγάτση πρόκειται για τον ήρωα Σήραγγο.
Ψηφιδωτά από το διάκοσμο του Σηραγγίου - Η μυθική Σκύλλα (Πηγή: mlp-blo-g-spot.blogspot Χρ. Πανάγος)
Από τον αρχαίο Έλληνα ρήτορα Ισαίο πληροφορούμαστε πως το Σηράγγιο κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. ανήκε στον Ευκτήμονα που το πούλησε στους Αντιφάνη και Αριστόλοχο αντί 3.000 δραχμών.
Η κεντρική σάλα του σπηλαίου
Πλήρη περιγραφή του Σηραγγίου του Πειραιά και των αναπαραστάσεων του δίδεται από τον Γ. Ζαννέτο στο περιοδικό «Εμπόριο» κατά το έτος 1910, όπου και αρχίζει την περιγραφή από το έτος 1894, όταν ξεκίνησαν οι εργασίες απομάκρυνσης χωμάτων που έφραζαν μεγάλο μέρος της εισόδου.
Η Σπηλιά του Παρασκευά είχε διαμορφωθεί ως κοσμική ταβέρνα από τη δεκαετία του 1920. Μάλιστα οι ιδιοκτήτες είχαν φροντίσει για την επικάλυψη των αρχαίων τοιχογραφιών με κρασοβάρελα.
Ψηφιδωτό από το διάκοσμο του Σηραγγείου - Τέθριππο Άρμα (Πηγή: mlp-blo-g-spot. Χρ. Πανάγος)
Κατά τη δεκαετία του 1960 διαμορφώθηκε σε λαϊκό κέντρο με το όνομα «Σπηλιά», από όπου πέρασαν πολλά γνωστά ονόματα της ελληνικής λαϊκής μουσικής σκηνής όπως ο Μανώλης Χιώτης και η Μαίρη Λίντα, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Τώνης Μαρούδας, ο Νίκος Γούναρης, ο Γιάννης Καραμπεσίνης, ο Τάκης Μωράκης με την ορχήστρα του και άλλοι πολλοί.
Η αρχή της υπόγειας στοάς περίπου στα 12 μέτρα
Τη λειτουργία του κοσμικού κέντρου διέκοψε επί Επταετίας, το 1968, ο τότε δοτός δήμαρχος του Πειραιά Αριστείδης Σκυλίτσης. Σήμερα ο χώρος έχει εγκαταληφθεί...
Ο πάνω χώρος κάτι σαν βωμός, η μούχλα είναι εμφανής παντού...
Κάτοικοι της περιοχής λένε πως το σπήλαιο επικοινωνεί με το στοιχειωμένο σπίτι της Καστέλλας ή με την βραχονησίδα κουμουνδούρου, που υπάρχει λίγα μέτρα μέσα στη θάλασσα, ή ίσως και με τα δύο!
