Το jason-αντιγόνη είναι ένα θύμα της εξελικτικής μαλακίας του σήμερα.

Γράφει ο +Yanni Spiridakis 

Δεν είναι ταινία φαντασίας ούτε κάποιο σενάριο απ' το μέλλον. Είναι γεγονός του "σήμερα" και είτε θα νιώσεις πουριτανός είτε πολύ μεγάλος σε ηλικία είτε κάτι άλλο που δεν θα το γράψω εδώ. 

Έχουμε λοιπόν έναν άντρα που δεν ξέρω ποια μύγα τον τσίμπησε αλλά στηριζόμενος στους νόμους του κράτους άλλαξε το όνομα του σε Jason. Να τον έλεγαν Ιάσονα; Αγνοώ...

Προφανώς είχε φαγούρα στον κώλο του από καιρό και όταν η νέα κυβέρνηση αποφάσισε να νομιμοποιήσει σχεδόν κάθε παρά φύσιν δραστηριότητα μεταξύ ομοφυλόφιλων ή παράουρα (που λέμε και στην Κρήτη) σεξουαλικώς προσδιορισμένων, εκείνος το πήγε ένα βήμα πιο πέρατραβώντας κι άλλο το σκοινί. 

Η απαίτηση του σήμερα, είναι να προστεθεί δίπλα στο νόμιμο Jason και το όνομα Αντιγόνη το οποίο θα εξισορροπεί το φύλλο του. Για την ακρίβεια απαιτεί από την ελληνική δικαιοσύνη να του αναγνωρίσει νομίμως το δικαίωμα να μην έχει φύλλο και να χρησιμοποιείται για αυτόν η αντωνυμία  "το". 

Ο Jason, η Αντιγόνη, τώρα σε μία συσκευασία του ενός... είναι το... Αυτό!

Διάβασα σε διάφορα άρθρα της επικαιρότητας για την δράση του... "αυτό" και ενώ δηλώνει ακτιβιστή και υπέρμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παράλληλα έχει και πλούσια δράση σαν φιλόζωο και πάει λέγοντας. Αισθάνεται τόσο πολύ ότι προσφέρει που στο τέλος απλά θέλει να απολαύσει αυτήν την "ουδετερότητα" που διεκδικεί στα ελληνικά δικαστήρια, ακόμα κι αν στο τέλος αναγκαστεί να προσφύγει στα ευρωπαϊκά.

Αρκετά με αυτό. Ας προβληματιστούμε λίγο. Εγώ είμαι περήφανος που είμαι άντρας, είμαι επίσης περήφανος που μου αρέσουν οι γυναίκες και απολαμβάνω να τις βλέπω να τονώνουν και να εκφράζουν την θηλυκότητα τους. Μ' αρέσει να μιλάω με άντρες για διάφορα αντρικά πράγματα, όπως και να συναναστρέφομαι με γυναίκες για να έχω συζητήσεις που άπτονται των ενδιαφερόντων τους. Τώρα με έναν... ουδέτερο άνθρωπο δεν ξέρω πως θα μπορούσα να φερθώ ειδικά αν έμοιαζε όπως ο τύπος, δηλαδή να φοράει φορέματα και μακιγιάζ και να έχει πιο πολλές τρίχες από μένα!

Όλοι οι άνθρωποι θέλουμε να διαφέρουμε και να ξεχωρίζουμε. Να επιδεικνύουμε την διαφορετικότητά μας εφόσον αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας. Όμως στην πάροδο του χρόνου και στην εξέλιξη της κοινωνίας, χάσαμε την αίσθηση του προσδιορισμού της έννοιας της προόδου είτε ανθρωπολογικά είτε εννοιολογικά είτε κοινωνικά. Έχουμε τόσο μεγάλη αγωνία για να επηρεάσουμε αυτήν την εξέλιξη που καταλήγουμε να βάζουμε την σφραγίδα μας άμεσα ή έμμεσα σε οποιαδήποτε μαλακία απλά φαντάζει διαφορετική και προσποιούμαστε με τόσο πάθος ότι μας αρέσει που στο τέλος όχι απλά την υιοθετούμε αλλά την πιστεύουμε και ιδεολογικά.  

+Yanni Spiridakis 

Δεν Συνηθίζεται στους Έλληνες να Προσκυνούν Κανέναν

-«Αν δεν προσκυνήσετε τον μεγάλο βασιλιά θα σας θανατώσουμε».

-«Θανατώστε μας, άλλωστε για αυτό ήρθαμε, αλλά δεν προσκυνάμε!».

Όταν, στην πρώτη εκστρατεία των Περσών, ο Δαρείος έστειλε κήρυκες στην Σπάρτη, όπως έκανε και σε όλες τις πόλεις της Ελλάδος, για να ζητήσουν «γην και ύδωρ», οι Λακεδαιμόνιοι τους πέταξαν σε ένα πηγάδι και τους καλούσαν να πάρουν από κει «γην και ύδωρ» και να τα παν στον βασιλιά τους..

Στους Λακεδαιμονίους, λοιπόν, ξέσπασε ο θυμός του Ταλθυβίου, του κήρυκα του Αγαμέμνονος. Γιατί στην Σπάρτη υπάρχει ναός του Ταλθυβίου, ζουν και οι απόγονοί του, οι ονομαζόμενοι Ταλθυβιάδες, που τους έχουν δοθεί ως τιμητικό προνόμιο όλες οι αποστολές κηρύκων που στέλνει η Σπάρτη.

Εξ αιτίας όμως αυτού του γεγονότος, οι Σπαρτιάτες έκαναν θυσίες αλλά άδικα περίμεναν αίσια προμηνύματα. Κι αυτό κράτησε πολύ καιρό στην πόλη τους.

Και καθώς οι Λακεδαιμόνιοι αγανακτούσαν και το θεωρούσαν μεγάλη συμφορά, συγκαλούσαν πολλές φορές συνέλευση των πολιτών τους κι ο κήρυκας φώναζε:

«Ποιος Σπαρτιάτης δέχεται με την θέλησή του να δώσει την ζωή του για την Σπάρτη; »

Τότε λοιπόν παρουσιάσθηκαν ο Σπερθίας, ο γιος του Ανηρίστου, κι ο Βούλις, ο γιος του Νικολάου, Σπαρτιάτες που κι από την φύση τους ήσαν προικισμένοι με χαρίσματα κι από την πλουσιότερη τάξη της πόλης, ανέλαβαν εθελοντικά να τιμωρηθούν από τον Ξέρξη για την θανάτωση των κηρύκων του Δαρείου στην Σπάρτη.

Έτσι οι Σπαρτιάτες τους έστειλαν στους Πέρσες για να θανατωθούν.

Αξιοθαύμαστη στάθηκε και αυτή η τολμηρή πράξη των ανδρών αυτών, αλλά κοντά σ’ αυτήν και τα λόγια τους. Δηλαδή, στην πορεία τους προς τα Σούσα φθάνουν στην αυλή του Υδάρνη.

Κι ο Υδάρνης, Πέρσης στην καταγωγή, ήταν διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων στα παραθαλάσσια της Μικράς Ασίας· αυτός τους φιλοξένησε κάνοντάς τους το τραπέζι· και πάνω στο τραπέζι, τους ρώτησε:

» Άνδρες Λακεδαιμόνιοι, γιατί δεν δέχεσθε να γίνετε φίλοι του βασιλιά; Να, βλέπετε πώς ξέρει ο βασιλιάς να τιμά τους άνδρες που έχουν αρετή, ρίχνοντας μία ματιά σε μένα και την θέση που κατέχω. Έτσι λοιπόν κι εσείς, αν γίνετε άνθρωποι του βασιλιά (γιατί έχει σχηματίσει την γνώμη πως είσθε άνδρες με αρετή), ο καθένας σας θα μπορούσε να εξουσιάζει μία περιοχή της Ελλάδος που θα του παραχωρούσε ο βασιλιάς.»

Η απόκρισή τους ήταν η εξής:

«Υδάρνη, η συμβουλή που μας απευθύνεις στηρίζεται σε μονόπλευρη εμπειρία· γιατί μας συμβουλεύεις για δύο πράγματα, που το ένα τους το δοκίμασες, το άλλο όμως όχι· δηλαδή γνωρίζεις πολύ καλά πώς ζουν οι δούλοι, όμως δεν δοκίμασες έως σήμερα την ελευθερία, τι άραγε να ’ναι, γλυκό η όχι. Γιατί αν κάποτε την δοκίμαζες, θα μας συμβούλευες να αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν όχι μονάχα με δόρατα, αλλά και με πελέκεις (με τσεκούρια).»
Αυτή την απάντηση έδωσαν στον Υδάρνη.

Η συνέχεια είναι εξ ίσου εντυπωσιακή.

«Κι από κει ανέβηκαν στα Σούσα· κι όταν παρουσιάσθηκαν στον βασιλιά πρώτα πρώτα, ενώ οι σωματοφυλακές του τους πρόσταζαν, ασκώντας βία, να πέσουν και να προσκυνήσουν τον βασιλιά, δεν δέχθηκαν με κανέναν τρόπο να το κάνουν, όσο κι αν εκείνοι τους έσπρωχναν το κεφάλι προς τα κάτω· γιατί, επέμεναν πως ούτε στον νόμο τους είναι γραμμένο να προσκυνούν άνθρωπο ούτε γι’ αυτό ήλθαν (ούτε γαρ σφι εν νόμω είναι άνθρωπον προσκυνέειν ούτε κατά ταύτα ήκειν), [Ηροδότου Ιστορία, βιβλίο 7ο, 136, 5-6]

Κι αφού με αγώνα απέφυγαν την προσκύνηση, κατόπιν λένε τα εξής και με το ακόλουθο περίπου περιεχόμενο:

«Βασιλιά των Μήδων, εμάς μας έστειλαν οι Λακεδαιμόνιοι ως αντιστάθμισμα για τους κήρυκές σας που θανατώθηκαν στην Σπάρτη, για να πληρώσουμε εμείς για τον θάνατό τους.»

{Μετά από σύντομη συνομιλία, ο Ξέρξης δείχνοντας μεγαλοψυχία τούς χάρισε τη ζωή.

ΟΥΚ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΕΙΝ!

Του Αντωνίου Α. Αντωνάκου Καθηγητού – Κλασσικού Φιλολόγου Ιστορικού – Συγγραφέως

Τιμωρία μαθητή για έπαρση της Ελληνικής σημαίας: Πάντα γελαστοί και γελασμένοι…

Γράφει ο Νίκος Συρίγος

Πανελλήνιες διαστάσεις έχει λάβει το περιστατικό που σημειώθηκε στο Λύκειο του Γαζίου, όπου ένας μαθητής απεβλήθη από το σχολείο επειδή το πρωί της παραμονής της 28ης Οκτωβρίου, ύψωσε σε στύλο την ελληνική σημαία

Είναι κάποιες φορές, κάποιες ειδήσεις που σε κάνουν και χαμογελάς.

Από αισιοδοξία.

Κάποιες και από υπερηφάνεια.

Λες «ναι ρε, δεν χάθηκε το παιχνίδι… Υπάρχει ελπίδα».

Ένας πιτσιρίκος, ένας 14χρονος, ένας μικρός σε ηλικία αλλά μεγάλος μάγκας και Έλληνας, ένας Κρητίκαρος, βαρέθηκε να βλέπει το σχολείο του χωρίς την ελληνική σημαία.
Βαρέθηκε να βλέπει ένα ξερό κοντάρι… Κυρίως όμως βαρέθηκε να τον κοροϊδεύουν. Κουράστηκε να τον θεωρούν χαζό… Δεν γούσταρε πια να το παίζει αδιάφορος. Να λέει «έλα μωρέ, ποια σημαία τώρα και κουραφέξαλα»…

Σιχάθηκε όλους αυτούς που κρύβονται πίσω από μια καρέκλα, σκύβουν το κεφάλι και λένε σε όλα «ναι».

Κι έχω να σας πω, πολλά τέτοια παραδείγματα εκπαιδευτικών, δασκάλων και καθηγητών, που αντί να βγουν μπροστά, να απαιτήσουν οι ίδιοι πρώτοι από όλους τα αυτονόητα, αυτά που μας κράτησαν αιώνες τώρα ως έθνος, κάνουν την πάπια…

Ή όπως διδάσκουν τα παιδιά μας «ποιούν τη νήσσα»…
Αυτό το παλικαράκι λοιπόν, πριν λίγες μέρες, την παραμονή της 28ης Οκτωβρίου, τότε που στήθηκε ολόκληρο πανηγύρι για μια άλλη σημαία, αυτή που δεν πήρε ο Αμίρ, σκαρφάλωσε σε έναν στύλο της ΔΕΗ και ύψωσε εκεί τη γαλανόλευκη…

Αυτή που κάποιοι αρνούνταν, απέφευγαν ή ξέχναγαν να βάλουν στον ιστό του σχολείου, εδώ και 4 χρόνια.

Τέσσερα ολόκληρα χρόνια…

Νιώθοντας πια ότι τον έπνιγε το δίκιο και αυτό το «γαμώτο», ο μικρός έκανε τη δική του επανάσταση.

Τι έκανε το σχολείο για τον μικρό;

Τον απέβαλλε για μια μέρα, επειδή, λέει έκρινε ότι η πράξη του ήταν ριψοκίνδυνη και θα μπορούσε να χτυπήσει…

Θαρρώ πως ο πιτσιρίκος θα πρέπει να είναι περήφανος για αυτή την αποβολή!

Είναι καλύτερη και από έπαινο!

Μαζί του κι εμείς… Όσοι εν πάση περιπτώσει συνεχίζουμε να θεωρούμε τη σημαία κάτι σημαντικό, κάτι ιερό και όχι… σουβενίρ.

ΠΑΣΣΑΒΑΣ – ΛΑΣ – ΧΩΣΙΑΡΙ Λάα – Λα – Λας ΠΕΤΡΙΝΗ ΠΟΛΗ Μ΄ΟΝΟΜΑ ΜΟΥΣΙΚΟ

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ

«Κειται δέ επί πέτρας υψηλής, διό καί Λα καλειται» (Στέφανος Βυζάντιος, 6ος μ.Χ.). Η αρχαία πόλη Λάα, Λα και Λας ήταν, στα προϊστορικά χρόνια, ιδρυμένη στο λόφο που λεγόταν Ασία και απείχε 40 στάδια από το Γύθειο (περιηγητής Παυσανίας, 160 μ.Χ.), γύρω στα 8 χλμ. Ταυτίζεται με το λόφο του κάστρου του Πασσαβά ή απλά Κάστρου, που βρίσκεται 10 περίπου χλμ. νοτιοδυτικά του Γυθείου. Ο λόφος αυτός ελέγχει την κλεισούρα, τα στενά του Πασσαβά, τη μοναδική δηλαδή είσοδο της χερσονήσου του Ταινάρου από τα ανατολικά (Ν. Παπαχατζής).
Αργότερα, η αρχαία πόλη εγκαταλείφθηκε και η εγκατάσταση μεταφέρθηκε, από την ακρόπολη της Ασίας, ακριβώς κάτω, στη μικρή εύφορη κοιλάδα, τα σημερινά Kαρδάματα και την Τουρκόβρυση. Η νεώτερη πόλη περικλειόταν δηλαδή από τους λόφους τού Πασσαβά, της Ταρμπόλιας και του Μαστρολέου, που έφεραν το όνομα Ασία, Κνακάδιον και Ίλιον (Παυσανίας). Ο Περιηγητής σημειώνει πως κοντά στη σύγχρονη του πόλη υπήρχε μία κρήνη που τ’ όνομα της ήταν Γαλακώ, και το ώφειλε στη γαλακτώδη απόχρωση τού νερού της. Κοιτάσματα υδάτων έχει πλούσια η Τουρκόβρυση, και πιθανά η αρχαία κρήνη να μπορεί να ταυτιστεί με ένα σωζόμενο εκεί παραμορφωμένο ερείπιο κρηνικής κατασκευής. Και βορειότερα, στα ριζά του Κάστρου, υπάρχει πηγάδι με νερό γαλακτώδους απόχρωσης (Ν. Παπαχατζής).
Το λιμάνι τής πόλης, επίσης με το όνομα Λας (γεωγράφος Σκύλαξ ο νεώτερος, 350 π.Χ.), βρισκόταν σ’ απόσταση περίπου 2 χλμ (10 σταδίων: Παυσανίας), στον κόλπο τού σημερινού Βαθιού (Ν. Παπαχατζής). Επειδή ήταν « ευλίμενον », χρησιμοποιείτο, σύμφωνα με τον ιστορικό Έφορο (4ος π.Χ.), ως ναύσταθμος των Σπαρτιατών από τους πρώτες αιώνες της 1ης χιλιετίας π.Χ. – και πιθανότατα πιο πριν, στα χρόνια των Αχαιών, παράλληλα με το Έλος (Α. Κουτσιλιέρης). Πράγματι, ο κόλπος αυτός έχει μεγάλη σε μήκος παραλία και βαθειά νερά, κι είναι σπάνια φουρτουνιασμένος. Γι’ αυτόν το λόγο πρέπει να χρησιμοποιείτο κι αργότερα, από τη ναυτική δύναμη των Τούρκων, αφού χωρούσε, όπως έγραφε στα 1670 μ.Χ. ο Τούρκος Εβλιά Τσελεμπί, εκατό καράβια και τ’ όνομα του ήταν τότε Πασαλιμάνι.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Μυκηναϊκή Περίοδος

Την πόλη Λάαν αναφέρει πρώτος ο Όμηρος (γύρω στον 8ο αι. π.Χ.) ως μία από τις πόλεις τού βασιλιά της Σπάρτης Μενελάου, από τους Αχαιούς που φαίνεται να έζησαν γύρω στα 1200 π.Χ. : στην Ιλιάδα, στον κατάλογο των νηων, η Λάα παρουσιάζεται ως μία από τις εννέα λακωνικές πόλεις που παίρνουν μέρος στον πόλεμο της Τροίας, επανδρώνοντας τα εξήντα πλοία του στόλου τού Μενελάου.
Άλλη παράδοση, ευρέως γνωστή, έλεγε πως τ’ αδέρφια τής όμορφης συζύγου του Ελένης, οι Διόσκουροι, πολιόρκησαν και κατέλαβαν τη Λα, γι’ αυτό και είχαν το προσωνύμιο Λαπέρσαι (Σοφοκλής 5ος π.Χ., Λυκόφρων 3ος π.Χ., Δίδυμος 1ος π.Χ., Στέφανος Βυζάντιος 6ος μ.Χ.). Οι ίδιοι οι Λάοι -όπως ονομάζονταν οι κάτοικοι (Στέφανος Βυζάντιος, 6ος μ.Χ.)- έλεγαν πως οι Διόσκουροι, επιστρέφοντας σώοι από την Κολχίδα [και την Αργοναυτική εκστρατεία] έφθασαν στη Λα και ίδρυσαν, στην ακρόπολη της, ναό τής Αθηνάς Ασίας, ομώνυμο με αυτόν της Κολχίδας (Παυσανίας).
Κατά την τοπική παράδοση, που διασώζει ο Περιηγητής, ιδρυτής της πόλης ήταν ο Λας. Ο τάφος του, με αδριάντα, βρισκόταν στο Αράινο (Παυσανίας), κατά πάσα πιθανότητα στον Αγερανό (Ν. Παπαχατζής), στο νότιο άκρο του λιμανιού του Βαθιού.
Καθώς έλεγαν οι κάτοικοι στα 160 μ.Χ., τον ήρωα Λα σκότωσε ο Αχιλλέας, όταν ήρθε στη Λακωνία για να ζητήσει την Ελένη της Σπάρτης για γυναίκα του (Παυσανίας) – και προφανώς θα προσορμίστηκε στο λιμάνι τής Λας. Ο Περιηγητής απορρίπτει, μάλλον λανθασμένα, μέρος τής τοπικής αυτής παράδοσης : θεωρεί πως τον Λα σκότωσε ο φίλος τού Αχιλλέα, Πάτροκλος, ο οποίος συγκαταλεγόταν στους μνηστήρες της Ελένης, και όχι ο Αχιλλέας μια και δεν παρουσιάζεται ως μνηστήρας της στα κείμενα του Ομήρου. Ο Παυσανίας αγνοεί όμως ότι ο ποιητής Ευριπίδης, τον 5ο π.Χ. αιώνα, έγραφε πως ο Αχιλλέας υπήρξε μνηστήρας της Ελένης.
Όπως και εάν είχε, βλέπουμε πως ο ιδρυτής ήρωας Λας, θεωρείτο σύγχρονος με τους ήρωες του Τρωϊκού πολέμου, τον Αχιλλέα και τον Πάτροκλο και πως η δολοφονία του τοποθετείται πριν το γάμο της Ελένης με τον Μενέλαο και συνεπώς πριν τον πόλεμο της Τροίας. Σύγχρονοι του Αχιλλέα και του Πάτροκλου ξέρουμε πως ήταν και οι Διόσκουροι, ήρωες οι οποίοι είχαν πεθάνει και αποθεωθεί λίγο πριν τον πόλεμο αυτό (P. Grimal), που η παράδοση τοποθετεί γύρω στα 1200 π.Χ.
Για την ονοματοθεσία της πόλης μπορεί να γίνει και μια άλλη υπόθεση : ο ήρωας Λας ήταν μυθικό πρόσωπο, που πλάστηκε για να εξηγηθεί το όνομα της και να αποδοθεί η ίδρυση της σε κάποιο γενναίον άντρα, που αναμετρήθηκε μ’ έναν πανελλήνιον ήρωα. Στα παλαιοχριστιανικά και μόνον χρόνια βρίσκουμε αυτήν την πιο ρεαλιστική εξήγηση : η πόλη Λα ονομάστηκε έτσι γιατί ήταν χτισμένη σε πέτρα υψηλή (γεωγράφος και γραμματικός Στέφανος Βυζάντιος, 6ος μ.Χ.). Σύμφωνα μ’ αυτήν άποψη, η Λας, χρωστούσε το όνομα της στη γεωμορφολογία του πρώτου τόπου τής ίδρυσης της, δηλαδή στο πετρώδη λόφο τής Ασίας-Πασσαβά.
Αν ο Λας ήταν υπαρκτό πρόσωπο της αχαϊκής περιόδου, η πόλη στην οποία έδωσε τ’ όνομα του, παρουσιάζεται από τις φιλολογικές πηγές να ιδρύθηκε λίγα χρόνια μετά τα 1250 π.Χ. -λίγο πριν το γάμο της Ελένης και πριν την αποθέωση των Διοσκούρων- και να κατελήφθη απ’ αυτούς μετά από πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, πριν τα 1200 π.Χ.
Αν δεν δεχτούμε την ιστορικότητα του ήρωα Λα, η πόλη Λαας, αφού ανήκε στο βασίλειο του Μενελάου, προ του πολέμου της Τροίας, συμπεραίνουμε πως ήταν μια μυκηναϊκή πόλη ήδη χτισμένη λίγο μετά τα 1250 και πριν τα 1200 π.Χ. (πάντα βασισμένοι στην παραδοσιακή χρονολόγηση του πολέμου της Τροίας, γύρω στα 1200 π.Χ.). Έτσι, παραμένει ανοικτή η χρονολογία ίδρυσης της.
Ενώ οι φιλολογικές πηγές αναφερόμενες στα μυκηναϊκά χρόνια της Λας είναι, καθώς είδαμε, αρκετές, τα αρχαιολογικά ευρήματα αυτής της εποχής είναι λιγοστά. Μόνον ένα μεμονωμένο θραύσμα οψιδιανού (μαύρου στιλπνού ηφαιστιογενούς λίθου) από την αρχαία ακρόπολη είναι χωρίς αμφιβολία προϊστορικό (Η. Waterhouse, G. Shipley). Υπάρχουν κάποιοι αινιγματικοί, δυσχρονολόγητοι ογκόλιθοι 1,50 μ επί 0,80 μ (Η. Waterhouse) και κάποια αινιγματικά θραύσματα αγγείων που θεωρήθηκαν υστεροελλαδικής περιόδου (1400-1100 π.Χ.) από τον Πασσαβά (Π. Γιαννακόπουλος), αλλά η χρονολόγηση τους έχει αμφισβητηθεί (Η. Waterhouse). Για να τεκμηριωθεί απόλυτα η ύπαρξη εγκατάστασης στη μυκηναϊκή εποχή στο λόφο του Πασσαβά απαιτείται, έστω κι αν η διαμόρφωση του εδάφους τη δυσχεραίνει, περαιτέρω αρχαιολογική έρευνα. Παρ’ όλ’ αυτά, όπως από παλιά έχει σημειωθεί, η θέση του Κάστρου «θεωρείται ιδανική για ίδρυση μυκηναϊκής ακρόπολης». Έλληνες και ξένοι ερευνητές, ομόφωνα, θεωρούν πως εκεί βρίσκεται η μυκηναϊκή Λας (πρόσφατα Ν. Παπαχατζής, G. Shipley).

Πρώτα Δωρικά χρόνια

Μετά τα μυκηναϊκά χρόνια και τους Αχαιούς, κύριοι της Σπάρτης έγιναν οι Δωριείς, στα πρωτογεωμετρικά χρόνια (P. Cartledge), γύρω στο 1050 π.Χ., κι έπειτα της νοτιοδυτικής Λακωνίας, όπου βρισκόταν και η Λας. Κατά την παράδοση, ο Ευρυσθένης και ο Προκλής, οι πρώτοι δύο δωριείς βασιλιάδες της Σπάρτης, χώρισαν τότε το βασίλειο σε έξι τμήματα κι έκαναν τη Λα πρωτεύουσα στο ένα απ’ αυτά. Και, όπως είδαμε πιο πάνω, επέλεξαν να κάνουν το ομώνυμο ευλίμενο λιμάνι της ναύσταθμό τής Σπάρτης/Λακωνίας (ιστορικός Έφορος 4ος π.Χ., γεωγράφος Στράβων 1ος π.Χ.-1ος μ.Χ.). Από τότε, και για πολλούς αιώνες, η Λα αποτελούσε μία από τις περιοικίδες πόλεις της Σπάρτης, υποτελείς στην πρωτεύουσα, με κάποια -σχετική- αυτονομία.

Αρχαϊκή Περίοδος

Ερχόμαστε στα ιστορικά χρόνια, όπου διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή του Χωσιαρίου δίνουν στοιχεία για τη ζωή στην αρχαική περίοδο (700-480 π.Χ.). Τα περισσότερα από αυτά σχετίζονται με τη θρησκευτική ζωή του τόπου, όπως ένα αρχαϊκό κιονόκρανο από πωρόλιθο, που πρέπει να ανήκε σε κάποιον από τους ναούς της περιοχής (Π. Γιαννακόπουλος).
Μία λίθινη ερμαϊκή στήλη, που καταλήγει σε κεφάλι κριού, παρουσιάζει μία ποιμενική θεότητα που λατρευόταν στην περιοχή γύρω στα 500 π.Χ. Το πιθανότερο είναι να πρόκειται για ζωόμορφη αναπαράσταση του μεγάλου δωρικού θεού Απόλλωνα Κάρνειου (θεού των προβάτων, οπότε και των κριών), ο οποίος λατρευόταν από τη Σπάρτη και το Γύθειο ως την Καρδαμύλη (M. Pettersson), και είχε ιερό και άγαλμα στο όρος Κνακάδιον τής Λας (Πολύβιος, Παυσανίας).
Σε γερμανικές ανασκαφές της αρχής του 20ου αι. ανακαλύφθηκε ένα ορειχάλκινο αγαλματίδιο του Πάνα (E. S. Forster), αναπαράσταση της ποιμενικής αυτής θεότητας που θα μπορούσε κάλλιστα να συνδυαστεί με τον Απόλλωνα Κάρνειο και το πιο πάνω κριόμορφο άγαλμα. Το εύρημα δεν είναι χρονολογημένο και έχει μάλλον χαθεί, αλλά είναι πιθανό να είχε κατασκευαστεί στον 6ο ή τον 5ο π.Χ. αιώνα : σ’ αυτήν την εποχή ανάγεται η συντριπτική πλειοψηφία των ορειχάλκινων ειδωλίων της λακωνικής τέχνης (Ν. Γιαννακόπουλος για αρχαϊκή χρονολόγηση ειδωλίων θεών από το Γύθειο. Ε. Κουρίνου-Πίκουλα για αρχαϊκή χρονολόγηση ειδωλίων ζώων από τη Λακωνία και Μεσσηνία).
Από την περιοχή προέρχεται και το κάτω τμήμα μαρμάρινου αναγλύφου, που παρουσιάζει ανδρική, μάλλον, μορφή με μακρύ χιτώνα και σανδάλια, καθισμένη σε θρόνο που καταλήγει σε πόδια λιονταριού (Π. Γιαννακόπουλος). Το αρχαϊκό αυτό εύρημα πρέπει να θεωρηθεί, όπως και άλλα πολυάριθμα ευρήματα του ιδίου τύπου προερχόμενα από διάφορες περιοχές της Λακωνίας, πως δεν αποτελεί επιτύμβια στήλη αλλά είναι τάμα προσφερμένο στο ιερό κάποιου ήρωα (R. Parker).
Στην αρχαϊκή εποχή ανάγεται ένας τάφος με λίγα κτερίσματα (μικρογραφικά αγγεία) και η επιτύμβια επιγραφή που βρέθηκε δίπλα, γύρω στα 500 π.Χ., η οποία δήλωνε πως ο νεκρός, που το όνομα του ήταν Ερυμνίδας, είχε το, άγνωστο σε μας, αξίωμα του Επιστάτου (Π. Γιαννακόπουλος).

Κλασσική Εποχή

Κατά την κλασσική εποχή (480-330 π.Χ.), η ακρόπολη της Λας οχυρώνεται με περίβολο κατασκευασμένο από πολυγωνικές πέτρες (Π. Γιαννακόπουλος). Στην ανατολική πλευρά του μεσαιωνικού κάστρου του Πασσαβά παρατηρούμε και σήμερα τμήμα τού τείχους, που μοιάζει να είναι αρχαίων χρόνων. Οι ογκόλιθοι που σώζονται αποτελούν αναμφίβολα δομικό υλικό της αρχαίας οχύρωσης, αλλά το πιθανότερο είναι πως ξαναχρησιμοποιήθηκαν στη μεσαιωνική τειχοδομία : ο τοίχος αυτός δεν πρέπει να είναι στην αρχική του θέση (Η. Waterhouse). Στο λόφο ανακαλύφθηκαν πολλά θραύσματα αγγείων τής κλασσικής περιόδου (Π. Γιαννακόπουλος, Η. Waterhouse).
Ως τον 5ο ή και τον 4ο αιώνα π.Χ., η Λας πρέπει να ήταν η πιο σημαντική πόλη της περιοχής, αφού κι η πόλη στο χώρο του Γυθείου δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί. Γύρω στα 500 π.Χ., ο ναύσταθμος των Λακεδαιμονίων μεταφέρεται από τη Λα στο νεοκατασκευασμένο τεχνητό λιμάνι στην περιοχή του Γυθείου. Όμως, το λιμάνι της Λας συνεχίζει να χρησιμοποιείται από το ναυτικό της Σπάρτης, αφού κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.Χ.) διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις ξεκίνησαν απ’ αυτό (Θουκυδίδης, Α. Κουτσιλιέρης).

Ελληνιστική Περίοδος

Φθάνουμε στην ελληνιστική περίοδο (323 – 146 π.Χ.). Το όνομα τής Λας ξανακούγεται γύρω στα 270 π.Χ., μέσα από την Αλεξάνδρα, ένα μεγάλο ποίημα τού ποιητή Λυκόφρονα από τη Χαλκίδα (Λυκόφρων). Ο ιστορικός Πολύβιος και ο Παυσανίας διασώζουν και ένα στρατιωτικό γεγονός που έλαβε χώρα εκείνη περίπου την εποχή : στα 219/8 π.Χ., μοίρα Μακεδόνων στρατιωτών του βασιλιά Φιλίππου τού Ε΄ [συμμάχου τών Αχαιών, και αντιπάλου των Αιτωλών και των Ηλείων με τους οποίους είχε ταχθεί η Σπάρτη: Ι. Βίγλας] επιτίθεται και στη Λα, εξορμώντας από το εκεί στρατόπεδο της, δίπλα στο ιερό τού Κάρνειου Απόλλωνα στο όρος Κνακάδιον (ιστορικός Πολύβιος, 2ος π.Χ., Παυσανίας). Το τρόπαιο από τους Μακεδόνες διατηρούσαν οι κάτοικοι και στα 160 μ.Χ., μπροστά στα τείχη της ακρόπολης (Παυσανίας).
Αρχαιολογικά τεκμήρια για τη ζωή στη Λα των ελληνιστικών χρόνων παρέχονται από το λόφο του Πασσαβά, όπου παρατηρήθηκαν πολυάριθμα θραύσματα αγγείων αυτών των χρόνων (Η. Waterhouse). Σ’ αυτήν την περίοδο ανάγεται και μία μαρμάρινη επιτύμβια στήλη, διακοσμημένη με φύλλα άκανθας που βρέθηκε στο Βαθύ (Π. Γιαννακόπουλος).
Τα τελευταία χρόνια της ελληνιστικής περιόδου η Λας βρίσκεται ανάμεσα σε Σπάρτη και Ρώμη. Από τα χρόνια του αχαιού βασιλιά Μενελάου ως και τα πρώτα χρόνια τής βασιλείας του τυράννου Νάβη (207-192 π.Χ.), η Λας υπαγόταν στη δικαιοδοσία τής Σπάρτης. Για να συγκεντρώσει χρήματα για συγκρότηση στρατού, ο Νάβις πήρε σκληρά μέτρα ενάντια στην τάξη των ευγενών Σπαρτιατών πολιτών, που ήταν και οι οικονομικά ισχυροί. Αυτοί, για να σωθούν, κατέφυγαν στη Λα (ιστορικός Tίτος Λίβιος, 1ος π.Χ.-1ος μ.Χ., Α. Κουτσιλιέρης).
Το 196/5 π.Χ., η Σπάρτη νικήθηκε από τους Ρωμαίους. Με αρχηγό τους τον Τίτο Φλαμινίνο, οι Ρωμαίοι, με συμμάχους τους Ρόδιους, κατέλαβαν και το Γύθειο [δεύτερη τότε πιο σημαντική λακωνική πόλη μετά τη Σπάρτη] και το ανακήρυξαν ελεύθερη πόλη. Ο ρωμαίος Φλαμινίνος τιμήθηκε ως ελευθερωτής, και ονομάστηκε « ευεργέτης» τού Γυθείου (επιγραφή στον N. Παπαχατζή). Με το τέλους αυτού του πολέμου, που ονομάστηκε λακωνικός, η Σπάρτη του Νάβη χάνει την επαφή με τη θάλασσα : 24 λακωνικές -επί το πλείστον παραθαλάσσιες πόλεις- που ήθελαν να απαλλαγούν από Νάβη, αποσπάστηκαν από τη Σπάρτη. Αποτέλεσαν μία ομοσπονδία, υπό την κηδεμονία των Ρωμαίων και της Συμπολιτείας των Αχαιών, που ονομάστηκε Κοινόν των Λακεδαιμονίων (Α. Κουτσιλιέρης). Μία από αυτές τις πόλεις ήταν και η Λας (Παυσανίας, Ν. Παπαχατζής) η οποία αποκτά τη μεγαλύτερη αυτονομία που είχε ως τότε.
Στα 189 π.Χ. -κι ενώ η Λας ανήκε στο Κοινόν των Λακεδαιμονίων- στη Σπάρτη, οι διάδοχοι του τύραννου Νάβη που ακολουθούσαν την πολιτική του, ανησυχώντας για τις δραστηριότητες των εγκαταστεστημένων πριν λίγα χρόνια στη Λα Σπαρτιατών, οργάνωσαν νυχτερινή επίθεση εναντίον τους. Οι Λάοι και Σπαρτιάτες τής Λας, αν και αιφνιδιάστηκαν, αντιστάθηκαν και τελικά οι σπαρτιάτες στρατιώτες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν (ιστορικός Tίτος Λίβιος, 1ος π.Χ.-1ος μ.Χ., Α. Κουτσιλιέρης).
Ας σημειώσουμε εδώ και τρεις αχρονολόγητες αρχαιότητες, που πρέπει να ανάγονται στα προ Ρωμαίων χρόνια. Από την μικρή κοιλάδα, στην τοποθεσία που λεγόταν Χανάκι στις αρχές του 20ου αιώνα « ανακαλύφθηκε ένα δωρικό κτίσμα». Από εκεί προέρχεται και αχρονολόγητο τμήμα ορειχάλκινης περόνης (καρφίτσας) κορινθιακού εργαστηρίου (E. S. Forster). Στο λόφο Σολωμό, κοντά στο Βαθύ, βρέθηκαν δύο θραύσματα επιτύμβιας μαρμάρινης πλάκας, κοινής για τρεις ή τέσσερις άντρες, τον Διοκλή, τον Ευδαμίδα που ήταν «ιερός» (ταγμένος σε κάποια θεότητα), τον Κλεήρατο και ίσως τον Κλέαρχο. Πρέπει να ανάγεται στα ελληνιστικά χρόνια. Ο Πατσουράκος τη θεωρεί δωρική, εννοώντας προφανώς ότι ανήκει στα προ ρωμαίων χρόνια. (I. Πατσουράκος,W. Kolbe).

Ρωμαϊκή Περίοδος

Από τα 146 π.Χ. όλη η Πελοπόννησος ρωμαιοκρατείται. Στα 21 π.Χ., στην αρχή των αυτοκρατορικών χρόνων, όταν γίνεται αναδιοργάνωση του Κοινού των Λακεδαιμονίων από τον Αύγουστο, η Λας αποτελεί ένα από τα 18 μέλη της ομοσπονδίας που έχει πια το όνομα Κοινόν των Ελευθερολακώνων (Παυσανίας, Ν. Παπαχατζής).
Τα αυτοκρατορικά χρόνια φαίνεται να είναι από τις πιο ευήμερες περιόδους τής Λας. Την εποχή των Σεβήρων, από τα 193 έως τα 217 μ.Χ., η Λας και το Γύθειο αποτελούν τις μοναδικές πόλεις της χερσοννήσου του Ταινάρου, που κόβουν νόμισμα (Α. Τζαμαλής). Έντεκα νομισματικές σειρές που φέρουν την επιγραφή Λάων, όλες χάλκινες και μικρής αξίας, προσφέρουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ιστορία της πόλης.
Ο Ν. Παπαχατζής σημειώνει πως « η Σπάρτη έζησε ειρηνικές μέρες στον καιρό των [ρωμαίων] αυτοκρατόρων ». Το ίδιο έχουμε να πούμε και για τη Λα. Από την αρχή αυτής της περιόδου και μετά δεν έχουμε καμία πληροφορία για πολέμους κι εχθροπραξίες. Η οχυρωμένη ακρόπολη είναι ήδη ερειπωμένη. Αυτή η πιο ειρηνική διάθεση θεωρώ πως αντικατοπτρίζεται και στην επιλογή των αναπαριστάμενων στα νομίσματα θεών : από πολεμικές θεότητες συναντάμε μόνον την Αθηνά, και τον Ηρακλή -εδώ όχι ιδιαίτερα ετοιμοπόλεμο- με το ρόπαλο του ακουμπισμένο στο έδαφος. Οι υπόλοιπες θεότητες που παρουσιάζονται είναι αυτές που προσφέραν στους πιστούς υγιή, ευχάριστη κι ευτυχισμένη ζωή : ο Ασκληπιός, η Υγεία, η Άρτεμις Κυνηγέτις και η Τύχη (για τις αναπαραστάσεις δείτε F. Imhoof-Blumer και P. Gardner, S. Wide). Πιθανότατα, εκείνη την εποχή οι πιο φιλοπόλεμοι Λάοι να κατατάγονταν σε μισθοφορικά στρατεύματα : πολυάριθμα νομίσματα πελοποννησιακών πόλεων κι ανάμεσα τους ελευθερολακωνικών, που βρέθηκαν στη Συρία και σε άλλες μεσανατολικές χώρες, θεωρούνται πως ανήκαν σε πελοποννήσιους μισθοφόρους που στρατολογήθηκαν για τις εκστρατείες τού Σεβήρου και του Καρακάλλα κατά των Πάρθων (Α. Τζαμαλής).
Στα 160 μ.Χ., η αρχαιότερη πόλη, στο λόφο Ασία είχε ήδη ερειπωθεί και η νεώτερη Λας βρίσκεται στην κοιλάδα. Τα « θέας άξια » της επικράτειας τής Λας ήταν, εκείνη την εποχή, ο ναός της Αθηνάς Ασίας στην ερειπωμένη ακρόπολη Ασία, οι ναοί του Διόνυσου και του Ασκληπιού στο όρος Ίλιον, το άγαλμα ή ιερό του Απόλλωνα Κάρνειου στο όρος Κνακάδιον. Μπροστά στα τείχη της αρχαιότερης πόλης υπήρχε άγαλμα του Ηρακλή, και ένα «αρχαίο»-όπως σημειώνει ο Περιηγητής- άγαλμα του Ερμή ήταν μπροστά ή μέσα στο Γυμνάσιο (Γυμναστήριο) της πόλης, στην κοιλάδα. Στα περίχωρα της Λας υπήρχαν δύο ιερά : σε ένα ακρωτήριο, δίπλα στη θάλασσα, βρισκόταν ο ναός της Άρτεμης Δίκτυννας και στην ενδοχώρα, ένα κοινό ιερό του Ασκληπιού και της Άρτεμης Δαφναίας, στην τοποθεσία ‘Ύψοι, έως τριάντα στάδια από την πόλη, στα σύνορα με τους Σπαρτιάτες (Παυσανίας). Στα 160 μ.Χ., δηλαδή η Λας -αντίθετα με το Γύθειο- είχε άμεση γειτονία με την επικράτεια τής Σπάρτης, και τα προς αυτήν όρια της απείχαν πέντε με έξι χιλιόμετρα από την πόλη.
Εκτός των νομισμάτων, το μόνο χρονολογήσιμο αρχαιολογικό εύρημα από τη Λα, που ανάγεται στα ρωμαϊκά χρόνια, είναι η ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη ενός παιδιού που πέθανε στα 13 του μόλις χρόνια, κι ονομαζόταν [Θεό?]ξενος. Το μικρό τμήμα της πλάκας που βρέθηκε ήταν στολισμένο με τέσσερα φύλλα κισσού (Ι. Πατσουράκος, Λας).
Η τελευταία χρονολογικά πηγή πληροφοριών για τη Λα είναι τα νομίσματα τής πόλης που αναφέραμε πιο πάνω, τα οποία επιβεβαιώνουν την ύπαρξη και την ακμή τής πόλης στον 3ο μ.Χ. αιώνα.
Η πόλη Λας, με την ιδιαίτερης σημασίας στρατηγική θέση, υπήρξε μια από τις μακροβιώτερες πόλεις της Λακωνικής, μετά τη Σπάρτη-Αμύκλες και τη μικρή εμπορική εγκατάσταση της Κρανάης (Όμηρος, G. Shipley). Χιλίων πεντακοσίων χρόνων ιστορία έχουν και το Οίτυλο και η Καρδαμύλη (Όμηρος, Ν. Παπαχατζής) και κράτησαν και αυτές το μυκηναϊκό όνομα τους. Αλλά η παρουσία της Λας ήταν πιο έντονη, αφού ήταν μια πόλη που είχε περισσότερους ναούς, και συνεπώς περισσότερους κατοίκους από τις άλλες δύο, έκοψε νόμισμα, και το λιμάνι της ήταν για πολλούς αιώνες αγκυροβόλι κι ορμητήριο του λακωνικού στόλου.
Στην προϊστορική εποχή η Λας ήταν η πιο σημαντική πόλη της περιοχής (Α. Θέμος) και συνεχίζει να ακμάζει περίπου μέχρι τον 4ο π.Χ. αιώνα, οπότε τη σκυτάλη παίρνει το Γύθειο. Στα ρωμαϊκά χρόνια, ιδίως στους μεταχριστιανικούς αιώνες, ξαναβρίσκει τη λάμψη της και παρουσιάζεται ως η δεύτερη μετά το Γύθειο σημαντική πόλη της χερσονήσου.
Κλείνοντας, ας σημειώσουμε και μια πληροφορία για τη Λα που δεν είναι ευρέως γνωστή. Στα 1728, κι ενώ η περιοχή του Πασσαβά τουρκοκρατείται (1715-1780), ο Μητροπολίτης Μελέτιος στην Γεωγραφία Παλαιά και Νέα, στο κεφάλαιο Περί της Λακωνικής Επαρχίας, γράφει για τη Λα: « πλησίον αυτού [του ποταμού Σκύρα] ήτον η Λας πόλις, κοινώς Λάσα ». Φαίνεται λοιπόν ότι το αρχαίο ελληνικό όνομα τής Λας πρέπει να διασώθηκε και επί τουρκοκρατίας ως τοπωνύμιο με την ελάχιστη δυνατά γλωσσική αλλοίωση. Όχι μόνον λοιπόν στη μνήμη, αλλά πιθανότατα και στην καθημερινή ζωή, των μεταγενέστερων κατοίκων της περιοχής υπήρχε πάντα η Λας.
Τα τελευταία, ειρηνικά κι ευήμερα χρόνια της αρχαίας Λας ήρθε να ταράξει ο καταστρεπτικός σεισμός του 375 μ.Χ. που έπληξε το Λακωνικό κόλπο και το Γύθειο (N. Scoufopoulos-Stavrolakes) πρέπει να καταβύθισε και μέρος του λιμανιού τής Λας, όχι όμως και την ίδια την πόλη, η οποία βρισκόταν στην ενδοχώρα.
Με τη χαρακτηριστική ελληνική διάθεση για δημιουργία θρύλων, αλλά και την ουσιαστική ανάμνηση, που πέρασε από στόμα σε στόμα, μιας πόλης πολύ ισχυρής – άρα πολυπληθούς – φαίνεται πως γεννήθηκε η ντόπια παράδοση που λέει πως ο σεισμός αυτός καταβύθισε την πόλη και πήρε μαζύ 20.000 ανθρώπους. Αυτή η μυθοπλασία που απορρέει από το θαυμασμό για την αρχαία πέτρινη πόλη είναι συγκινητική, γιατί αποδεικνύει πως ό,τι σεβαστούν οι μανιάτες το αγαπάν, το ομορφαίνουν, κι αυτό, ισχύει εφ’ όρου ζωής.

..Χαλάκι“ από την πόλη Λάσσα του Θιβέτ

ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ

Η Αννη Λιναρδάκη είναι υποψήφια διδάκτωρ Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Paris X της Γαλλίας, με θέμα διατριβής «Ο Απόλλωνας στη Λακωνία εκτός της περιοχής της Σπάρτης». Παππούς απ’ τη μητέρα της ήταν ο Νίκωνας Κασιμάκος από το Χωσιάρι (διδάκτωρ Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών)
Το ανέκδοτο χειρόγραφο του καθηγητή και Επιμελητή των εν Γυθείω αρχαιοτήτων Ιωάννη Πατσουράκου, Το κράτος των Ελευθερολακώνων. Πραγματεία β’. Η Λα, χειρόγραφο, Γύθειο 1903, του οποίου φωτοτυπία μού εμπιστεύτηκαν πρόσφατα οι εκδότες του παρόντος περιοδικού, δεν πρόλαβα να μελετήσω. Συνεπώς στο άρθρο αυτό παρουσιάζονται μόνον οι επιγραφές της Λας που ανακάλυψε ο Ι. Πατσουράκος και οι οποίες έχουν από παλιά συμπεριληφθεί από τον W. Kolbe στην επιγραφική συλλογή Inscriptiones Graecae V 1.
Η φωτογραφία του αγάλματος του κριόμορφου θεού από τη Λα που παρουσιάζεται εδώ είναι ανέκδοτη και είναι η δεύτερη δημοσιευμένη μετά από αυτήν των Γερμανών ανασκαφέων, στα 1904. Ελήφθη τον Ιούλιο 1994 με άδεια που αιτήθηκα στην Ε΄ Εφορία Προιστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων στις 25.6.1993.

ΛΑΣ. Φιλολογικές πηγές

‘Όμηρος, ’Ιλιάς, Β, στ. 585 (Κατάλογος των νηων), Γ, στ. 443-6 (Κρανάη), Ι, στ. 150-3 (Καρδαμύλη). Σοφοκλης στον Στράβωνα, Γεωγραφικά, VIII, 5, 3 = C. 364.- Ευριπίδης, ‘Ελένη, στ. 99.- Θουκυδίδης, ‘Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, VIII, 91, 92.- ’Έφορος στον Στράβωνα, Γεωγραφικά, VIII, 5, 4 = C. 364.- Σκύλαξ ο νεώτερος, Περίπλους 46.- Λυκόφρων, Αλεξάνδρα, στ. 95 (Λας), στ. 510-511 (Λαπέρσαι).- Πολύβιος, ‘Ιστορίαι, Ε, 19.- Δίδυμος στον Ησύχιο, λήμμα Λαπέρσαι.- Στράβων, Γεωγραφικά, VIII, 5, 3-4 = C. 364.- Tίτος Λίβιος, ΧΧΧVIII, 30 (Λας) και ΧΧΧΙV, 29 (Κατάληψη Γυθείου).- Παυσανίας, Λακωνικά, ΙΙΙ, 24, 6-9 (Λας), 21, 7 (Κοινόν των Ελευθερολακώνων).- ‘Ησύχιος, λήμματα κάρνος, Λαπέρσαι.- Στέφανος Βυζάντιος, λήμμα Λα.- Εβλιά Τσελεμπί, Οδοιπορικό στην Ελλάδα 1668-1671, μετάφ. Δ. ΛΟΥΠΗΣ, Αθήνα 1994, σ. 85 (Κάστρο Πασσαβά).- Μελέτιος, Γεωγραφία Παλαιά και Νέα, επαυξηθείσα και επιδιορθωθείσα υπό Ανθίμου Γαζή, τ. Β, 1807 (1η έκδ.1728), σ. 413.

ΛΑΣ. Βιβλιογραφία

Ι. ΒΙΓΛΑΣ, Μετάφραση και σχόλια στα Λακωνικά του Παυσανία, Aθήνα 1997, σ. 278 σημ. 338.- Π. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Το Γύθειον, Aθήνα 1966, σ. 26, 35-36, 52-55, 62-63 (αρχαιολογ. Ευρήματα από τη Λα), σ. 51-52 (αρχαϊκή χρονολόγηση ειδωλίων Δία και Ερμή από το Γύθειο).- A. ΘΕΜΟΣ, « Το Γύθειο κατά την αρχαιότητα », στο Λακωνικόν Ημερολόγιον 1999, Σπάρτη 1999, σ. 9-10.- E. KΟΥΡΙΝΟΥ-ΠΙΚΟΥΛΑ, « Χάλκινο ειδώλιο αιγοειδούς από τις υπώρειες του Ταϋγέτου », Πελοποννησιακά, Παράρτημα 9 (1982-1983), σ. 199-200.- A. KΟΥΤΣΙΛΙΕΡΗΣ, Ιστορία της Μάνης, Aθήνα 1996 (1η έκδ. 1993), 38 (Κοινόν των Λακεδαιμονίων), 43-50 (λιμάνι Γυθείου), σ. 50, 53-55 (Λας).- N. ΠAΠAΧΑΤΖΗΣ, Μετάφραση και σχόλια στα Κορινθιακά και Λακωνικά του Παυσανία, Aθήνα 1989 (1η έκδ. 1976), σ. 336β (Σπάρτη στα αυτοκρατορικά χρόνια), σ. 408-409 (Κοινόν των Λακεδαιμονίων και των Ελευθερολακώνων), σ. 431-3 (Λας), σ. 450-1 (Οίτυλον), σ. 455 (Καρδαμύλη).- Α. TZAMAΛΗΣ, « Λακωνική νομισματοκοπία », Πελοπόννησος στο Επτά Ημέρες 12 (1998) της εφημ. Η Καθημερινή, σ. 96.- P. CARTLEDGE, Sparta and Laconia, Οξφόρδη 1979, σ. 143, 191-192, 322, 327, 337 (Λας), σ. 75 και εξής και σ. 331 (οι πρώτοι Δωριείς στη Σπάρτη).- E. S. FORSTER, « Laconia. Topography », BSA 13 (1906-1907), σ. 233.- P. GRIMAL, Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας, Θεσσαλονίκη 1991, λήμμα Διόσκουροι, σ. 185.- F. IMHOOF-BLUMER et P. GARDNER, « Numismatic commentary on Pausanias », JHS 7 (1886), σ. 68-69 ν° 1-5, πίν. LXV, Ο ΧVII-O XXI.- W. KOLBE, Inscriptiones Graecae V 1, 1214 (επιτύμβια στήλη).- W. M. LEAKE, Travels in the Morea, τ. 1, Λονδίνο 1830.- R. PARKER, « Spartan Religion » στο A. POWELL (εκδ.), Classical Sparta : Techniques Behind her Success, Ρούτλετζ 1988, σ. 147.- M. PETTERSSON, Cults of Apollo at Sparta, Στοκχόλμη 1992, σ. 60-62.- N. SCOUFOPOULOS-STAVROLAKES, «Ancient Gythion, the Port of Sparta: History and Survey of the Submerged Remnants», A. RABAN (εκδ.), Harbour Archaeοlogy, Haifa 1985, σ. 51.- G. SHIPLEY, « Archaeological sites in Laconia and the Thyreatis », BSA Supplement 27 (1996), The Laconia Survey vol. II, σ. 297 ν° JJ129 Kranai και σ. 300 ν° LL153. Passava, Chosiari.- H. WATERHOUSE et R. HOPE-SIMPSON, « Prehistoric Laconia. Part II », BSA 56 (1961), σ. 118-119.- S. WIDE, Lakonische Kulte, Λιπσία 1893, σ. 261.

Της Αννης Λιναρδάκη

"ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ": Η ΠΑΝΑΡΧΑΙΑ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Μπροστά στον κίνδυνο που φαινόταν να διαγράφεται με την εισβολή των Υξώς, οι Έλληνες ενώθηκαν και αποφάσισαν να είναι εκείνοι που θα τους αντιμετωπίσουν. Όχι γιατί οι άλλοι λαοί απλά δεν μπορούσαν να το κάνουν αλλά γιατί στην ουσία αυτοί που θεωρούνταν ως πολιτισμένοι και έχοντες κάποιο υπόβαθρο σε θέματα στρατιωτικά, ήσαν οι Έλληνες. Αλλά και για τον πολύ απλό λόγο ότι ο τότε γνωστός κόσμος , όλα εκείνα τα ανεξάρτητα βασίλεια, ήταν κυριολεκτικά Ελλάδα. Έτσι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή οι πρόγονοί μας, των απώτατων εκείνων χρόνων και ετοιμάζονταν να αντιμετωπίσουν τον εχθρό, τους ερυθρομέλανες Υξώς. Ως μία δύναμη λοιπόν άρχισαν να συγκεντρώνονται από τις διάφορες περιοχές της Ελληνικής γης, στα κέντρα επιστράτευσης για την εκστρατεία. Την πρώτη Πανελλήνια εκστρατεία!!! Υποστηρίζεται μάλιστα κατά μία θεωρία, ότι εκείνη η εκστρατεία πιθανόν να είναι αυτό που σήμερα οι επιστήμονες ονομάζουν ως κάθοδο των Αρείων φυλών από την περιοχή του Δούναβη ποταμού προς τον Νότιο Ελληνικό χώρο, κ.λ.π. Αλλά όμως όπως προείπαμε, ο Ιέρων έγραφε: «…Αιθίοπες από Ινδού ποταμού αναστάντες προς την Αίγυπτον ώκησαν…», ήδη δηλαδή είχαν φθάσει στην Αίγυπτο και ο κίνδυνος να επιδράμουν και προς την Μεσόγειο ήταν όχι απλά μπροστά αλλά ήδη ορατός. Από την Αίγυπτο οι ορδές εκείνες θα ξεχύνονταν προς τις γειτονικές πόλεις, τις ελληνικές κτήσεις της Βορείου Αφρική, περιοχές με πολιτισμό ανεπτυγμένο που τώρα φαινόταν να κινδυνεύει άμεσα από αφανισμό. Αρχιστράτηγος των Πανελλήνων ήταν ο Διόνυσος ο Β΄ γιος της Σεμέλης κόρης του Κάδμου, και του Διός. Ο αρχηγός των εισβολέων λεγόταν Δηριάδης και τα αρχαία ινδικά κείμενα τον αναφέρουν ως Νταριοντάνα. Η πορεία την οποία είχαν ακολουθήσει οι εισβολείς ήταν προς τρεις κατευθύνσεις. Μία ορδή τους είχε αποβιβασθεί στις ακτές της Σομαλίας και κατέκτησε την Αιθιοπία, άλλη μία είχε εισχωρήσει στην Μέση Ανατολή και φαίνεται ότι κινήθηκε προς το Δέλτα του Νείλου μέσω της ερήμου Σινά. Και άλλη μία που είχε συγκεντρωθεί στην Βακτριανή απειλούσε την περιοχή της Μεσοποταμίας. Ας δούμε όμως και τις αναφορές των αρχαίων κειμένων για αυτή την εισβολή. Ο Νόνος στα «Διονυσιακά» του αναφέρει: « … Δηριάδης Αραβίης επί πέζον, και Βλέμυς ωκύς ίκανεν επί επταπόρου στόμα Νείλου…», ( Νόνος «Διονυσιακά» τόμος Α’ βιβλ. 17ο στιχ. 305) Ο αρχηγός των Υξώς Δηριάδης είχε επιστρατεύσει όλους εκείνους τους βάρβαρους λαούς της Άπω Ανατολής, τους διάφορους νομάδες των βορειοανατολικών περιοχών της Ασίας, αλλά και της Ινδίας και Ινδονησίας ( Κεϋλάνη κ.λ.π). Επέτυχε όμως να ξεσηκώσει εναντίον των Ελλήνων, γιατί όπως είπαμε οι Έλληνες ήσαν οι πολιτισμένοι, αυτοί ήσαν που είχαν βρεθεί σε κάθε γωνιά της γης και είχαν δημιουργήσει κτήσεις εν είδη κατακτητών, άρα οι ιθαγενείς που ήσαν επί τη κυριαρχία τους λογικό ήταν να δεχθούν εύκολα, κατά κάποιο τρόπο την «απελευθερωτική» κίνηση των Υξώς και να ενωθούν μαζί τους… Επέτυχε λοιπόν ο Δηριάδης, να ξεσηκώσει εναντίον τον Ελλήνων και τους ιθαγενείς Βακτριανούς, Σάκες, ακόμη τους Τατάρους της Κεντρικής Ασίας, αλλά και τους μαύρους της Αιθιοπίας!!! Να τι γράφει ο Νόνος γι’ αυτό: « … Δηριάδης δ’ ηώος από πιολίων οι από νήσων κέκλητο κηρύκεσι πολυσπερές έθνος αγείρων … Δερβίκων δε γένεθλα συνεσπέτο Δηριάδην, Αιθίοπες τε, Σάκας τε, και έθνεα ποικίλα Βάκτρων…Και πολύς ουλοκώμων Βλεμύων στρατός…» «… και στόλος Ίκανε τριακοσίων πλοίων…». Διαβάζουμε για την δύναμη των Υξώς στο Νόνο ο οποίος μας επισημαίνει ότι διέθεταν και τριακόσια πλοία!!! Βέβαια αυτό λογικό είναι να μας κάνει κάποια εντύπωση, δηλαδή το γεγονός ότι οι βάρβαροι φαίνεται να διαθέτουν στόλο!!! Αυτό σαφώς και είναι άξιον απορίας αφού όπως είπαμε κατέβηκαν από τα ορεινά και δεν ήσαν τίποτε άλλο από ορδές αγρίων που εφορμούσαν επιφέροντας την καταστροφή στο διάβα τους. Όμως όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν οι καιροσκόποι που μέσα από καταστάσεις τέτοιας μορφής επωφελούνται. Αυτοί που πάντα θα είναι παρόντες, φυσικό ήταν, να βρέθηκαν στο πλευρό των εισβολέων και να τους παρείχαν εκτός της βοήθειάς τους, των γνώσεών τους και των τρόπων και των μέσων που θα τους έκαναν να γίνουν περισσότερο επικίνδυνοι στην αναμέτρηση που είχαν επιχειρήσει να πραγματοποιήσουν εναντίον των πολιτισμένων και πολύ ανώτερων σε κάθε επίπεδο Ελλήνων. Αυτές λοιπόν οι ορδές προσπάθησαν να μετατραπούν σε στρατό τακτικό, χρησιμοποιώντας και τα μέσα που ένας τέτοιος στρατός διαθέτει, δεν ήταν δυνατόν όμως να γίνουν κάτι τέτοιο, από την μια μέρα στην άλλη, αφού στην πλειοψηφία τους αποτελούνταν από βαρβάρους, άγριους και απολίτιστους λαούς οι οποίοι στο πέρασμά τους έσπερναν την καταστροφή και την ερήμωση!!! Αυτούς οι Έλληνες έπρεπε να αντιμετωπίσουν και μάλιστα αυτό έπρεπε να είναι αποτελεσματικό γιατί κρινόταν η τύχη του πολιτισμένου κόσμου( το ίδιο περίπου σενάριο θα παιχθεί μερικές χιλιετίες αργότερα με τους Πέρσες…). Με τον Διόνυσο τον Β’ τον γιο της Σεμέλης που βασίλευε στην χώρα των Εγγελεάτων (= περιοχή Αχρίδας), οι Έλληνες της Ευρώπης, της Μικράς Ασίας, της Νοτίου Ιταλίας και της Λιβύης ενώθηκαν σε πανστρατιά. Στο πολεμικό προσκλητήριο του Αρχιστρατήγου Διονύσου έτρεξαν αμέσως οι πολεμιστές της Δυτικής Μακεδονίας, της Θράκης, της Δαρδανίας, της Ιλλυρίας, της Θεσσαλίας, των Αθηνών, της Βοιωτίας, της Εύβοιας, της Πελοποννήσου, της Κρήτης, της Σαμοθράκης, της Φρυγίας, της Λυδίας, της Καρίας, της Λιβύης, της Νοτίου Ιταλίας και της Κύπρου. «…Καλεσαμένου Διονύσου, Ακταίων ταχύς ήλθεν πατρίδος Αιονίης…» «…Ήδη δι Ιλλυρίας Δαυλάντιον έθνος αρούρης και πέζον Αιμονίας και Πήλιον άκρον εάσας, Ελλάδος εγγύς ίκανεν, και Αονίη παρά πέζει…» «…Πίπλειαν (= περιοχή Πιερίας) εάσας, Βιστονίης Οίαγρος…»( Νόνος «Διονυσιακά», τόμος Α΄ βιβλ. 17ο στιχ. 339-341, 218-222, και τόμος Α΄ βιβλ. 13ο στιχ. 54-56).Στις περιγραφές του Νόνου διαβάζουμε για τις δυνάμεις των Ελλήνων των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Ιλλυρίας στις οποίες φέρεται ως αρχηγός αυτών ο Ακταίων. Ακόμη της Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και της Ανατολικής με αρχηγό τους τον Οίαγρο. Η ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΥΞΩΣ… Μετά την ολοκλήρωση της γενικής επιστράτευσης, η ελληνική δύναμη χωρίσθηκε σε τρεις στρατιές που η κάθε μία από αυτές ακολούθησε διαφορετική κατεύθυνση. Έτσι η πρώτη οδηγήθηκε με αρχηγό τον Διόνυσο τον Β΄ προς την Μέση Ανατολή και το Ιράν , η δεύτερη με αρχηγό τον Μίνωα τον Α΄ μέσω της ερήμου Σινά προς την Μέμφιδα της Αιγύπτου και η τρίτη με τον Περσέα να ηγείται αυτής προς τις περιοχές της Σομαλίας. Τόσο ο Μίνως όσο και ο Περσέας απέκρουσαν με επιτυχία τις εχθρικές δυνάμεις των εισβολέων και εκκαθάρισαν κάθε κίνδυνο από τις περιοχές της Βορείου Αφρικής, Αιγύπτου, Σομαλίας και Αιθιοπίας. Να δούμε και τις σχετικές αναφορές από τα αρχαία κείμενα για τα παραπάνω γεγονότα που πραγματικά αποτελούν για την ιστορία των Ελλήνων χρυσές σελίδες, αφού προστατεύουν όχι απλά τις κτίσεις τους αλλά τον ίδιο τον πολιτισμό, τον ίδιο τον άνθρωπο και το μέλλον του. «…Καυκασίων ήλαυνε κατά πρηώνα εναύλων , Ασσηρίων δε Κάρηνα και ούρεα δύσβατα Βάκτρων…», εδώ ο Νόνος μας δείχνει την πορεία που ακολούθησε ο Διόνυσος ο Β΄ προς αντιμετώπιση των Υξώς. «…Από χθόνος ήλασε Μίνως, Αραβίης επί πέδον…» «…Παραγενόμενος δε εις Αιθιοπίαν ης εβασίλευε Κηφεύς, εύρε την θυγατέρα τούτου Ανδρομέδα, παρακειμένην βορά θαλασσείω κήτει… αναγκασθείς ο Κηφεύς υπό Αιθιόπων…», λέει ο Απολλόδωρος για τον Περσέα ο οποίος βρήκε στην Αιθιοπία τον βασιλιά της Κηφέα να είναι αναγκασμένος να θυσιάσει την κόρη του για να σωθεί η χώρα από τον κίνδυνο του κήτους που τους απειλούσε.  Επειδή στην μυθολογία όπως γνωρίζουμε όλα είναι συμβολικά δοσμένα, αντιλαμβανόμαστε ότι το κήτος συμβόλιζε τον εχθρό, τους Υξώς και η κόρη του Κηφέα, η Ανδρομέδα την εξουσία του Βασιλιά. Αυτήν παρέδωσε ο Κηφεύς για να σωθεί η χώρα από τις ορδές των βαρβάρων και τις καταστροφές που επέφεραν στις επελάσεις τους. Μία θεώρηση του πράγματος όπως μέσα από τα λεγόμενα του Απολλοδώρου διαβάζουμε και βέβαια δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι επρόκειτο για κήτος, παρά για ένα φαινόμενο που τους απειλούσε, και στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορούσε να είναι τίποτε άλλο παρά οι ορδές των βαρβάρων Υξώς. Έτσι ο Περσέας σώζει την κόρη Ανδρομέδα- Εξουσία του Κηφέα, απελευθερώνει με άλλα λόγια την χώρα και τους κατοίκους της. Αφού λοιπόν τόσο ο Περσέας όσο και ο Μίνωας επιτυγχάνουν νίκες μεγάλες οδεύουν προς την κατεύθυνση της κοιλάδας του Ινδού όπου εκεί βρίσκεται η άλλη ελληνική στρατιά υπό τον Διόνυσο τον Β΄ αντιμέτωπη με τον κύριο όγκο των βαρβάρων ερυθρομέλανων Υξώς. Μάλιστα τα αρχαία κείμενα μας λένε πως το σύνολο του ελληνικού στρατού ενισχύεται και από Ινδούς ελληνικής καταγωγής. Συγκεκριμένα διαβάζουμε: «…Συνεστρατεύοντο δε λαοί όσοι Κύραν νέμονται και Ινδώο ποταμοίο, Αρειμανέων πέδων Ινδών… τοις δ’ έπι θαρσήσαντες επιστρατώοντο μαχηταί, Δάρδαι, και Πραισίων στρατιαί…», λέει ο Νόνος στα «Διονυσιακά» του, σημειώνοντας ότι μόλις έφθασε στις Ινδίες ο ελληνικός στρατός, έσπευσαν να πυκνώσουν τις τάξεις τους οι ελληνικής- άρειας καταγωγής άνδρες της κοιλάδας του Ινδού ποταμού, της ονομαζόμενης σήμερα Πενζαπ, Πενταποταμία. Η μάχη του Ινδού ποταμού ήταν αποφασιστική και πάρα πολύ σκληρή. Οι εισβολείς Ραξάς και Υξώς κατασφαγιάσθηκαν. Ο αρχηγός τους Νταριοντάνα (Δηριάδης) και ο γαμπρός του Ορόντης σκοτώνονται και ο θρήνος στους εναπομείναντες Υξώς είναι μεγάλος και γοερός. Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική και η τύχη των Αρείων της περιοχής του Ινδού κρίθηκε σ’ αυτή ακριβώς την μάχη, και κρίθηκε θετικά τόσο για αυτούς όσο και για τους απογόνους τους που θα έμελλε να συνεχίσουν την επιρροή τους σ’ αυτό το κομμάτι της γης που θα κρατούσε το δικό του μυστικό έως και σήμερα….Αλλά αυτό είναι μία άλλη, πολύ μεγάλη ιστορία…. Γοερά αντηχεί στο Ινδικό έπος Μαχαμπαράτα, ο θρήνος των επιδρομέων για τον θάνατο του αρχηγού τους που σκοτώθηκε στο πεδίο της μάχης. Ο ίδιος θρήνος των ερυθρομέλανων Υξώς ακούγεται και στα αρχαία ελληνικά κείμενα για τον Δηριάδη και τον γαμπρό του. «… Ω! Νταριοντάνα, είσαι ακόμη ζωντανός; Άκουσε λοιπόν τα νέα για να χαρείς. Οι Παντάβα( =Άρειοι των Ινδιών) εσφάγησαν. Ο στρατός των κατεστράφη. Πέσαμε καταπάνω των την νύκτα στον ύπνο των, και τους εξολοθρεύσαμε…», γράφει η Μαχαμπαράτα εξιστορώντας τον θρήνο των Αιθιόπων για τον θάνατο του Δηριάδη και του γαμπρού του Ορόντη, καθώς και για την καταστροφή των φρουρίων των Αιθιόπων- Ερυθραίων από τον Ελληνικό Στρατό. Από την άλλη πλευρά, αυτή των νικητών Ελλήνων, εξαιρετικές τιμές απονεμήθηκαν στους μαχητές Έλληνες που τόσο αποφασιστικά πολέμησαν και έπεσαν στο πεδίο της μάχης στις πεδιάδες του Ινδού ποταμού. Και ήταν μεγάλα, ονομαστά πρόσωπα εκείνοι που πέρασαν πια τώρα στις σελίδες της ιστορίας και της μνήμης… Ανάμεσα τους και ο Κρήτας γόνος της Κνωσσού, στρατηγός Οφέλτης. Λέγεται πως ο νεκρός στρατηγός ήταν ντυμένος την στρατιωτική πολεμική του στολή και γύρω του ήταν παρατεταγμένες μονάδες του ελληνικού στρατού. Του απομένουν διακριτικές τιμές και στο πλευρό του ορθώνουν το μεγαλοπρεπές τους ανάστημα Κρήτες πολεμιστές. Επικεφαλής είναι ο γέρος βασιλιάς της Κρήτης Αστερίων, ο πατέρας του στρατηγού και νέου βασιλιά της Κρήτης Μίνωα Α΄ . Ο νεκρός τοποθετείται στο νεκρικό κρεβάτι και εναποτίθεται μπροστά στον Ινδό ποταμό με ορίζοντα το πεδίο της μάχης. Ομηρικές σκηνές έλαβαν χώρα κατά την ταφή των νεκρών εκείνης της μάχης. Αναγέρθηκε τύμβος προς τιμή του Οφέλτη, όπως συνηθίζανε να κάνουν την τότε εποχή και ο αρχιστράτηγος Διόνυσος ο Β΄ προκήρυξε αγώνες στο όνομα του νεκρού Κρήτα Στρατηγού, όπου και όρισε διάφορα έπαθλα. Σ’ εκείνο τον αγώνα νικητές ήσαν οι βασιλείς της Τροιζήνας Αιακός και της Δυτικής Μακεδονίας Ακταίων, αλλά και άλλοι. Και τέλος χάραξε επί του τύμβου επίγραμμα αντάξιο του ηρωϊσμού του νεκρού στρατηγού Οφέλτη.«…Αμφί δε νεκρό Αστέριος Δικταίος…», γράφει ο Νόνος δείχνοντας την θέση στο πλευρό του νεκρού από τον Αστέριο τον πρεσβύτη βασιλιά της Δίκτης της Κνωσσού. «…Και τότε Βάκχος έθηκε ποδών ταχύτητος αγώνα, πρώτο αθλητήρι τίθει κειμήλια νίκης αργύριον κρατήρα…Δευτέρω … εθήσατω θεσσαλικόν ίππον και πημάτων ξίφος…», διαβάζουμε στα «Διονυσιακά» για τον αγώνα που προκήρυξε ο Διόνυσος ο Β΄ και τα βραβεία που θα λάμβαναν τόσο ο πρώτος όσο και ο δεύτερος νικητής. «…Νεκρός ενθάδε κείται Κνώσιος Ινδοφόνος, βρομίου ούναθλος Οφέλτης…», λέει ο Νόνος δείχνοντας το επίγραμμα που χάραξε ο αρχιστράτηγος Διόνυσος ο Β΄ προς τιμή του ήρωα Οφέλτη. Και έτσι τελείωσε ο κίνδυνος εκείνος που τάραξε την εποχή γεμίζοντάς την με τον φόβο μιας μεγάλης καταστροφής. Τα επινίκια όμως θα έχουν και συνέχεια και αυτή θα είναι η μεγάλη δόξα του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα του Α΄ στην Αίγυπτο όπου έμελλε να αφήσει την δική του πλέον σφραγίδα!!! (Νόνος «Διονυσιακά», τόμος Β΄ βιβλίο 47ο στιχ. 373-375, -«- -«- -«- βιβλίο 21ο στιχ. 307-308 Απολλόδωρος βιβλίο Β΄ εδαφ. 45 Νόνος «Διονυσιακά» τόμος Β΄ βιβλίο 26ο στιχ. 60-61, τόμος Α΄ βιβλίο 13 στιχ. 425-426, Μαχαμπαράτα, κεφ. 44, 62, 95, Νόνος «Διονυσιακά» τόμος Β΄ βιβλίο 40ο στιχ. 196-201, -«- -«- -«- βιβλίο 37 στιχ. 49-56, 765, 101-103). Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΥΞΩΣ… Ο Μίνως λοιπόν κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Υξώς φαίνεται πως κυνήγησε αυτούς έως την περιοχή της Σαχάρας. Στις παραδόσεις των ιθαγενών της Σαχάρας, Τουαρέγκ, υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν την ανάμνηση της νίκης των Ελλήνων κατά των εισβολέων Υξώς αλλά και βραχογραφίες ανάλογες έχουν ανακαλυφθεί στα βουνά της Τασιλή που βρίσκεται στα πρόθυρα της Σαχάρας, όπου αναπαριστάνουν μάχες Ελλήνων εναντίον των Ερυθρομέλανων εισβολέων. Χαρακτηριστική είναι η βραχογραφία όπου αναπαρίσταται ένας αρματηλάτης, προφανές είναι ότι ανήκει στον στρατό του Μίνωα, ο οποίος καταδιώκει έναν εκ των στρατιωτών των εισβολέων. Οι ιθαγενείς Τουαρέγκ λάτρεψαν τον απελευθερωτή Μίνωα ως Θεό με την προσωνυμία Αμανάϊ. Αλλά και ο Περσέας έδρασε στην περιοχή της Βόρειας Αφρικής και μάλιστα στην Αιθιοπία η οποία ήταν ελληνική αποικία και αυτή. Μέχρι τις ακτές της Σομαλίας όπου ήταν και το σημείο αποβίβασης των ερυθρομέλανων, έφτασε ο Περσέας κυνηγώντας τους Υξώς. Νικητής και τροπαιούχος επανέφερε στον θρόνο του τον βασιλιά της Αιθιοπίας Έλληνα Κηφέα και απελευθέρωσε την κόρη του Ανδρομέδα. Επειδή οι Υξώς όπως είπαμε ήρθαν από την θάλασσα με αρχηγό τον Βλέμυ εξ’ ου και ονομάστηκαν οι άνδρες του Βλεμυάνες, οι κάτοικοι της περιοχής πέρασαν μέσα από την παράδοση τον παραλληλισμό του με το κήτος που επέφερε τις καταστροφές στην χώρα τους. Το γνωστό θαλάσσιο κήτος στο οποίο είχε δοθεί ως θυσία η Ανδρομέδα, όπως πληροφορούμαστε και από τον Απολλόδωρο. Συγκεκριμένα λέει ο συγγραφέας: « …Παραγενόμενος δε ο Περσεύς εις Αιθιοπίαν ης εβασίλευε Κηφεύς , εύρε την θυγατέρα Ανδρομέδαν παρακειμένην βοράν θαλασσίω κήτει… αναγκασθείς ο Κηφεύς υπό των Αιθιόπων έπραξε…Ταύτην θεασάμενος ο Περσεύς και ερασθείς… το κήτος έκτεινε και την Ανδρομέδαν έλυσε…» (Απολλόδωρος βιβλίο Β’ εδάφιο 43-45). Από εκείνη την σχέση και τον γάμο του με την Ανδρομέδα ο Περσέας απέκτησε ένα γιο, τον Πέρση. Είναι ο προπάτορας των Περσών που όπως λέει η παράδοση η πρώτη δυναστεία δημιουργήθηκε μετά τον κατακλυσμό και προς χάριν του ονομάστηκε η χώρα Περσία. Διαβάζουμε την αντίστοιχη αναφορά στον Απολλόδωρο, στο β’ βιβλίο του στο εδάφιο 49: «…Εγένετο δε εξ Ανδρομέδας παις αυτώ πριν με ελθείν εις την Ελλάδα, Πέρσης… Από τούτου δε τους Πέρσες βασιλείς λέγεται γενέσθαι…». Ο Αχαιμένης ήταν γόνος της δυναστείας του βασιλιά Πέρση, γιου του Περσέα και ιδρυτής της μεγάλης δυναστείας των Αχαιμενιδών απ’ όπου κατάγονταν ο Μέγας Κύρος, ο Δαρείος κ.λ.π.. Όλοι ήταν επίγονοι της δυναστείας του Αχαιμένη και φυσικά ελληνικής καταγωγής: « …Ο Όρχαμος του Αχαιμένους γόνος, ο των Περσίδων πόλεων επιφανών ανάσσων, από του Βήλου έβδομος το μέγα γένος ήλκεν…», γράφει και ο Οβίδιος δείχνοντάς μας την ελληνική καταγωγή στους Αχαιμενίδες. Πηγαίνει πίσω στους προγόνους βασιλείς του Περσέα, τον Βήλο ο οποίος ήταν από την γενιά της επίσης Αργείας Ιούς. Ο Μίνως απέδωσε μεγάλες τιμές στον Περσέα για την συμμετοχή του στην τεράστιας σημασίας νίκη επί των Υξώς. Έφτιαξε ναό τον οποίο αφιέρωσε στον Περσέα και μάλιστα μέσα σ’ αυτόν τοποθετήθηκε το άγαλμα του. Τόσο ο ναός όσο και το άγαλμα ήταν έργα του Δαίδαλου, του μεγάλου αρχιτέκτονα και συμβούλου του Μίνωα του Α’. Ο Ηρόδοτος αναφέρει σχετικά: «… Εν ταύτη τη πόλει(= Μέμφις), έστι Περσέως ιερόν. Τα προπύλαια του ναού λίθινα εστι κάρτα μεγάλα, επί δε αυτοίσοι ανδριάντες εστάσι λίθινοι, και άγαλμα εν αυτώ ανέστικε του Περσέως…» ( Ηρόδοτος Βιβλ. Β΄ εδάφ. 91). Η αναφορά αυτή του Ηροδότου μας αποδεικνύει ότι ακόμη και στην εποχή του υπήρχε ο ναός εκεί στην Μέμφιδα της Αιγύπτου αλλά και το άγαλμα το οποίο μπόρεσε και ο ίδιος ο μεγάλος ιστορικός να θαυμάσει…. Αλλά όμως ανάλογες τιμές δόθηκαν και προς άλλους ήρωες της εκστρατείας κατά των Υξώς. Ήρωες που είχαν συμβάλει τα μέγιστα σε εκείνη την θριαμβευτική, από κάθε άποψη εκστρατεία. Προς τιμή του Βασιλιά της Μακεδονίας Δαρδάνου ονομάστηκε μία περιοχή του Ινδού ποταμού ως Δαρδανία και σήμερα αυτή την περιοχή την αναφέρουν ως Δαρδανιστάν. Προς τιμή του Ελύμου βασιλιά των Ελλήνων της Νοτίου Ιταλίας ονομάστηκε η νότιος περιοχή της Περσίας, Ελυμεία. Τιμές που απέδωσαν οι μεγάλοι αρχιστράτηγοι των Ελλήνων Διόνυσος ο Β’ και Μίνως ο Α’. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης κάνει αναφορά εκτενή στον Μίνωα τον Α’ τον μεγάλο βασιλιά της Κρήτης αλλά και στον σύμβουλο και αρχιτέκτονά του Δαίδαλο, για την παρουσία τους στην Αίγυπτο κατά την εποχή της εκστρατείας των Ελλήνων κατά των Υξώς. Των επιδρομέων από τα βουνά της Ινδίας… «…Μετά τους θεούς τοίνον φασί πρώτον βασιλέα της Αιγύπτου Μήναν… Το δε κάλιστον προπύλον εν Μέμφει του Ηφαίστου, Δαιδάλω αρχιτεκτονήσω, έτι και νυν Ιερόν είναι Δαιδάλου, τιμώμενον υπό των εγχωρίων…»( βιβλ. 1 XLIV, XLV, σελ. 67. βιβλ. Ι, XVII, σελ. 140.). Το σύμβολο του Δαιδάλου ως αεροπόρου σώζεται ως σήμερα σε ναούς της Αιγύπτου. Σ’ ΄ ένα ναό που είναι στολισμένος με φτερά αετού, βλέπουμε τον συμβολισμό του αεροπόρου Δαίδαλου. Οι πολύπλοκοι δαιδαλώδεις διάδρομοι στα ιερά κτήρια της Αιγύπτου είναι πανομοιότυπα του λαβύρινθου της Κνωσσού και αναμφίβολα πλέον έργα του ίδιου αρχιτέκτονα, αφού όλα τα στοιχεία από την αρχαιότητα έως τις σημερινές ανακαλύψεις αυτό μαρτυρούν. Φυσικά η τεχνική και οι γνώσεις του Δαίδαλου δεν έμειναν κρυφές. Κάποιοι λογικά τις έλαβαν και κατέστησαν εαυτούς άξιους συνεχιστές, διάδοχους εκείνου του υπέροχα μεγαλειώδους αρχιτεκτονικού νου!!! Και βέβαια δεν θα μπορούσε να λείψει η απόδοση τιμής προς εκείνον τον τεράστιο άνδρα που τόσα προσέφερε στον πολιτισμό της περιοχής της Αιγύπτου κατά την διάρκεια της παρουσίας του ως σύμβουλος του Μίνωα του Α’. Στην Μέμφι κατασκευάστηκε ναός προς τιμή του και για να μείνει στην μνήμη τους ο Μεγάλος αυτός αρχιτέκτονας!!! Ως επίλογο στο κεφάλαιο Υξώς-Ραξάς-Ερυθρομέλανες- Αιθίοπες- Βλεμυάνες, αφήσαμε λίγα λόγια για το ποιοι ήσαν. Η παράδοση τους παρουσιάζει ως άρπαγες, σκληρούς, καταστροφείς και πολύ άσχημους στην όψη. Η θεότητα την οποία πίστευαν ήταν η θεά Κάλι, η γνωστή ινδική θεότητα του Κακού, η οποία παρουσιάζεται με μαύρη μορφή. Η μεσογειακή παράδοση τους έχει κρατήσει στην μνήμη της ως Καλικάντζαρους αλλά και ως άνδρες της θεάς Κάλι. Η παράδοση θέλει τους καλικαντζάρους να βγαίνουν μία συγκεκριμένη εποχή στον χρόνο και να κάνουν καταστροφές κάθε είδους. Λέγεται πως κατάλοιπα εκείνων έμειναν μετά την ήττα τους από τους Έλληνες στην περιοχή του Α΄ καταρράκτη του Νείλου και είναι οι περιβόητοι Τσιγγάνοι ή Τσιγκάλοι, οι οποίοι εξακολουθούν την «πλάνητα πρωτόγονη ζωή τους», όπως ακριβώς ζούσαν στα χρόνια της εισβολής τους. Ο τίτλος Τσιγκάλοι, φέρεται ότι δηλώνει την ιδιότητά τους ως υιών της θεάς Κάλι. Η λέξη Τσιν- δηλώνει τον γιο και η λέξη Κάλι την θεά των Μαύρων Κάλι. Υποστηρίζεται ότι το Τσιν είναι παραφθορά της ελληνικής λέξης Ιν(=υιός).

ΟΣΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

Ντόμινο εξελίξεων στις τηλεπικοινωνίες

Δημήτρης Μαλλάς , CNN Greece

 10:50 Δευτέρα, 06 Νοεμβρίου 2017

Με ταχύτητες αντίστοιχες με εκείνες που θα προσφέρουν σύντομα οι ευρυζωνικές συνδέσεις που θα βασίζονται σε δίκτυα οπτικών ινών, «τρέχουν» οι εξελίξεις στο χώρο των τηλεπικοινωνιών.

Τη στιγμή που η διαδικασία για την πώληση της Cyta Ελλάδος

 βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, οι πιστώτριες τράπεζες της Forthnet αναζητούν ενδιαφερόμενο επενδυτή για την τελευταία, ενώ παράλληλα στα ταμεία του ελληνικού Δημοσίου πρόκειται να εισρεύσουν 201,45 εκατ. ευρώ μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας για την ανανέωση των αδειών των τριών παρόχων κινητής τηλεφωνίας (Cosmote, Vodafone, Wind) για τη χρήση φασματικών συχνοτήτων στην περιοχή των 1800 MHz.
Την περασμένη Παρασκευή (3/11) η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) ανακοίνωσε την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας για τη χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων στη ζώνη των 1800 MHz. Πρακτικά, οι 3 εταιρείες ανανέωσαν τις άδειες για τα τμήματα φάσματος που χρησιμοποιούν αυτή τη στιγμή με την Cosmote να καλείται να καταβάλλει 83,15 εκατ. ευρώ (για 5 τμήματα), η Vodafone 59,2 εκατ. ευρώ (για 3 τμήματα) και η Wind 59,1 εκατ. ευρώ (για 3 τμήματα). Ένα στοιχείο που αξίζει να επισημανθεί είναι πως πλέον οι άδειες και των τριών παρόχων λήγουν τον Δεκέμβριο του 2035, γεγονός που προσφέρει μία αίσθηση σταθερότητας για το πως διαμορφώνεται το τοπίο στην ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας με τις συγκεκριμένες εταιρείες να είναι αυτές που θα αναπτύσσουν υποδομές για τα επόμενα 18 χρόνια.

Συγκέντρωση της αγοράς

Ορισμένοι αναλυτές της αγοράς άφηναν ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρξει και άλλος ενδιαφερόμενος για τις συχνότητες στα 1800 MHz, κάτι που δεν συνέβη. Γενικότερα, η αίσθηση που υπάρχει είναι πως η ελληνική αγορά εισέρχεται στην τελική φάση της συγκέντρωσης των «παικτών» της, οι οποίοι αυτή στιγμή είναι πέντε: Cosmote, Vodafone Ελλάδος, Wind Ελλάς, Forthnet και Cyta Ελλάδος. Η τελευταία βρίσκεται σε διαδικασία πώλησης, η οποία μάλιστα επιταχύνεται και αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2018 με τη Vodafone και τη Wind να είναι οι δύο βασικοί ενδιαφερόμενοι. Υπάρχει και τρίτος ενδιαφερόμενος, η PCCW (Χονγκ Κονγκ), η οποία, όμως, εκτιμάται ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για τις δικτυακές υποδομές της Cyta Ελλάδος παρά για οτιδήποτε άλλο. Η διαδικασία ετοιμάζεται να εισέλθει στη φάση της εξέτασης των οικονομικών στοιχείων της Cyta Ελλάδος (due diligence) με επόμενο βήμα την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών όπου θα ξεκαθαρίσει και το τοπίο για το ποιος ενδιαφέρεται.

Η περίπτωση της Forthnet

Παράλληλα με τη διαδικασία για τη Cyta Ελλάδος, μία άλλη διαδικασία ετοιμάζεται να ξεκινήσει και αφορά το μέλλον της Forthnet. Την περασμένη εβδομάδα, οι πιστώτριες τράπεζες (Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς) προχώρησαν στην μετατροπή μέρους των ομολογιών που διαθέτουν σε μετοχές της Forthnet. Το αποτέλεσμα είναι οι πιστώτριες τράπεζες να ελέγχουν πλέον το 33% της Forthnet, ενώ αν μετατρέψουν το σύνολο των ομολογιών τους -κάτι που θα γίνει εν ευθέτω χρόνω- τότε η συμμετοχή τους θα φθάσει στο 70%. Όμως, οι τράπεζες δεν μπορούν να παραμείνουν μέτοχοι στη Forthnet και γι’ αυτό, όπως έγινε γνωστό πριν από μερικές ημέρες, προσέλαβαν την ιαπωνική Nomura International προκειμένου να εντοπίσει ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν τις μετοχές ή τις ομολογίες των τεσσάρων τραπεζών στη Forthnet.
Το ερώτημα είναι ποιος θα μπορούσε να είναι ο ενδιαφερόμενος για τη Forthnet, καθώς θεωρείται αρκετά δύσκολο να υπάρξει υποψήφιος που να μην έχει κάποια εμπλοκή ήδη με την ελληνική αγορά. Ο ΟΤΕ θεωρείται απίθανο να ενδιαφερθεί καθώς σε αυτή την περίπτωση θα αποκτούσε τη πλατφόρμα συνδρομητικής τηλεόρασης της Nova και αυτομάτως θα είχε δεσπόζουσα θέση στην αγορά της συνδρομητικής τηλεόρασης και είναι βέβαιο ότι αυτό το σενάριο δεν θέλουν ούτε να το σκέπτονται στα ανώτερα κλιμάκια του ομίλου. Vodafone και Wind θα μπορούσαν να είναι ενδιαφερόμενοι, δεδομένου κιόλας ότι είχαν προσπαθήσει από κοινού να αποκτήσουν τον έλεγχο της Forthnet χωρίς να τα καταφέρουν. Πριν τις κινήσεις των τραπεζών είχαν το 33% των μετοχών της Forthnet, ποσοστό που έχει ήδη μειωθεί και θα μειωθεί περαιτέρω αλλά σε κάθε περίπτωση είναι από τους πιθανούς υποψηφίους. Από την άλλη πλευρά, προς το παρόν έχουν επικεντρωθεί στη διαδικασία για τη Cyta Ελλάδος και επιπλέον έχοντας ήδη κλείσει τη συμφωνία με τη Forthnet για την αναμετάδοση των αθλητικών καναλιών της Nova έχουν ουσιαστικά αποκτήσει αυτό που ήθελαν περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο από την Forthnet.
Ενδιαφερόμενοι θα μπορούσαν να είναι οι έτεροι μέτοχοι της Forthnet, ήτοι η κυβέρνηση της Τυνησίας και ο Άραβας επενδυτής Abdulaziz Al Ghurair, αν και αυτό το σενάριο φαντάζει αρκετά απίθανο.

Οπτικές ίνες

Οι εξελίξεις αυτές γίνονται πάντως σε μία περίοδο όπου οι πάροχοι ετοιμάζονται προκειμένου να ξεκινήσουν να προσφέρουν ευρυζωνικές συνδέσεις με ταχύτητες που θα κινούνται σε επίπεδα άνω των 100 Mbps αξιοποιώντας την αναβάθμιση των υποδομών που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι προς το τέλος Νοεμβρίου θα ξεκινήσει η εμπορική διάθεση των σχετικών υπηρεσιών και περιμένουμε να δούμε αφενός την εμπορική πολιτική που θα ακολουθήσουν οι πάροχοι όπως και την ανταπόκριση που θα υπάρξει από την πλευρά των Ελλήνων καταναλωτών.

Σεισμική δόνηση μεγέθους 4,9 Ρίχτερ στη Ρόδο

Ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 4,9 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε πριν από λίγα λεπτά ανοιχτά της Ρόδου.

Σύμφωνα με το ευρωμεσογειακό ινστιτούτο, το επίκεντρο του σεισμού, που σημειώθηκε στις 4:40, εντοπίζεται 25 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Ρόδου με το εστιακό του βάθος να υπολογίζεται στα 63 χιλιόμετρα. Αρχικά η μέτρηση του ινστιτούτου έδινε το σεισμό στα 5,1 Ρίχτερ, ωστόσο, λίγη ώρα αργότερα το μέγεθος αναθεωρήθηκε προς τα κάτω. Το ίδιο μέγεθος έδωσε και η αυτόματη, προκαταρκτική λύση, του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Η δόνηση έγινε αισθητή τόσο στη Ρόδο όσο και στα τουρκικά παράλια. Μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί θύματα ή υλικές ζημιές.

Σε γερμανικό μουσείο 250 «κρυμμένα» έργα τέχνης

Τα έργα που πιθανότατα ανήκαν σε Εβραίους και κατασχέθηκαν από τα ναζιστικά στρατεύματα

Έργα κορυφαίων καλλιτεχνών που ήταν «κρυμμένα» από τα μάτια του κόσμου εδώ και δεκαετίες καθώς βρίσκονταν στα χέρια ενός συλλέκτη, εκτίθενται πλέον σε γερμανικό μουσείο. 

Τα έργα που πιθανότατα ανήκαν σε Εβραίους και κατασχέθηκαν από τα ναζιστικά στρατεύματα εκτίθενται στο μουσείο Μπούντεσκουνστάλε της Βόννης. Ανάμεσα στα 250 κομμάτια είναι έργα του Άλμπρεχτ Ντίρερ, του Κλοντ Μονέ και της Καμίλ Πιζάρο. 

Βρίσκονταν όλα αυτά τα χρόνια στην κατοχή του Κορνέλιους Γκούρλιτ που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή. Οι αρχές ανακάλυψαν την ύπαρξή τους, όταν ερευνούσαν το σπίτι του Γκούρλιτ στο Μόναχο για μια φορολογική υπόθεση το 2012. 

Η έκθεση στη Βόννη είναι μέρος μιας διπλής έκθεσης που έχει τίτλο «Gurlitt: Status Report». Μια παράλληλη έκθεση στην πρωτεύουσα της Ελβετίας Βέρνη, παρουσιάζει 200 κομμάτια από τη συλλογή του Γκούρλιτ κυρίως από καλλιτέχνες οι οποίοι δυσφημίστηκαν από τους Ναζί, ως εκφυλισμένους. Περιλαμβάνει έργα εξπρεσιονιστών όπως ο Ότο Ντιξ και ο Φραντς Μαρκ.

Τι έτρωγαν καθημερινά οι Αρχαίοι Έλληνες;

Αν καλούσαμε για δείπνο μερικά από τα σπουδαιότερα μυαλά της αρχαίας Ελλάδας, όπως τον Ηρόδοτο, τον Ηρακλή και τον Αριστοφάνη, σίγουρα θα τους ξαφνιάζαμε με τον πλούτο και την ποικιλία των τροφών που θα τους προσφέραμε. Κι αυτό γιατί πολλές από τις σημερινές τροφές ήταν εντελώς άγνωστες στην εποχή τους, ενώ οι συνήθειές μας όσον αφορά τη διατροφή διαφέρουν σημαντικά.


Πρώτα απ’ όλα σε αντίθεση με όσα υποστηρίζουν οι σύγχρονοι διατροφολόγοι σχετικά με τα οφέλη ενός πλουσιοπάροχου πρωινού, οι αρχαίοι Έλληνες, ξεκινούσαν τη μέρα τους με ένα πολύ λιτό γεύμα, το οποίο περιελάμβανε λίγο κριθαρένιο ψωμί, βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί, μαζί με ελιές και σύκα. Ένα επίσης σύνηθες πρωινό ήταν ο «κυκεώνας», ένα ρόφημα από βρασμένο κριθάρι, αρωματισμένο με μέντα ή θυμάρι, που πίστευαν ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. 

Το μεσημέρι συνήθιζαν να τρώνε ψάρια, όπως τσιπούρες, μπαρμπούνια, σαρδέλες και χέλια, όσπρια και κυρίως φακές, φασόλια, ρεβίθια, μπιζέλια και κουκιά, ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Μια ακόμα αντίθεση με τη σημερινή εποχή παρατηρείται και σε ό,τι αφορά το δείπνο, καθώς αν και σήμερα οι γιατροί συμβουλεύουν να είναι ιδιαίτερα ελαφρύ, οι πρόγονοί μας το θεωρούσαν το πιο σημαντικό και μεγάλο γεύμα της ημέρας. Συνοδευόταν και από επιδόρπια, τα λεγόμενα “τραγήματα”, που μπορεί να ήταν φρούτα φρέσκα ή ξηρά, κυρίως σύκα, καρύδια και σταφύλια ή γλυκά με μέλι.


Οι αρχαίοι έδειχναν ιδιαίτερη προτίμηση στο χοιρινό και το μοσχάρι, ενώ σπανιότερα έτρωγαν κατσίκι και αρνί. Επίσης αγαπούσαν πολύ και το κυνήγι, κυρίως τις τσίχλες, τα ορτύκια και τα ελάφια. Αγαπούσαν όμως και τα σαλιγκάρια, τα οποία οι Κρητικοί έτρωγαν από την εποχή του Μίνωα. 

Μπορεί τα φρούτα και τα λαχανικά να είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο καθημερινό τους τραπέζι, ωστόσο δεν υπήρχε τόσο μεγάλη ποικιλία όση σήμερα. Μπορεί να μην υπήρχαν φρούτα όπως τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, τα ροδάκινα και οι μπανάνες, αλλά μεγάλη ζήτηση είχαν τα αχλάδια, τα ρόδια, τα μήλα, τα σύκα, μούρα, τα κεράσια και τα δαμάσκηνα. Όσον αφορά τα λαχανικά, οι Αθηναίοι τα καλλιεργούσαν στους κήπους τους και είχαν ιδιαίτερη αγάπη στους βολβούς, τα μαρούλια, τα αγγούρια, τον αρακά, τις αγκινάρες, τα βλίτα, το σέλινο, τον άνηθο και το δυόσμο. Άλλα πάλι, όπως τα μανιτάρια, το μάραθο, τα σπαράγγια, ακόμα και τις τρυφερές τσουκνίδες, τα αναζητούσαν στις ακροποταμιές και τα χωράφια. 

Μεγάλη αγάπη είχαν και στο ψωμί, αφού συνήθιζαν μάλιστα να φτιάχνουν αρκετά είδη, από λαγάνες, σιμιγδαλένιους άρτους και ψωμί από χοντράλευρο, μέχρι ψωμί από κεχρί.

Τα ράφια της κουζίνας ενός αρχαίου ελληνικού σπιτιού έπρεπε να είναι πάντα εφοδιασμένα με διάφορα μπαχαρικά και καρυκεύματα, όπως ρίγανη, βασιλικό, δυόσμο, θυμάρι, κάρδαμο, κόλιανδρο, κάππαρη και σουσάμι, τα οποία συνήθιζαν να προσθέτουν για να κάνουν πιο γευστικά τα πιάτα τους. Τα περισσότερα φαγητά ήταν ιδιαίτερα ελαφριά, καθώς γίνονταν ψητά στο φούρνο και στη σούβλα, ενώ το ίδιο ίσχυε και για τα γλυκά, καθώς, αφού δεν υπήρχε η ζάχαρη και το κακάο, παρασκευάζονταν από αλεύρι , φρούτα ξερά ή φρέσκα και μέλι. Κάθε γεύμα φυσικά το συνόδευαν με κρασί, ενώ από το τραπέζι δεν έλειπε ποτέ το ελαιόλαδο, το οποίο θεωρούσαν δώρο της θεάς Αθηνάς στην πόλη τους.


Σε κάθε περίπτωση οι αρχαίοι ήταν λιτοδίαιτοι. Γι’ αυτό άλλωστε και είχαν αυτοχριστεί ‘μικροτράπεζοι’ και ‘φυλλοτρώγες’. Κατανάλωναν μεγάλη ποικιλία τροφών, αλλά σε πολύ μικρές ποσότητες, καθώς θεωρούσαν ότι στόχος του φαγητού ήταν να τέρψει τον ουρανίσκο και όχι να χορτάσει το στομάχι. Οι πιο σκληροπυρηνικοί των Ελλήνων ήταν οι Σπαρτιάτες που ακόμη και στη διατροφή τους ακολουθούσαν τη λακωνική λιτότητα με το καθημερινό τους διαιτολόγιο να περιλαμβάνει μια κούπα από «μέλανα ζωμό» και ένα κομμάτι ψωμί, ενώ σε ιδιαίτερες περιστάσεις και γιορτές βραστό χοιρινό, λίγο κρασί και πίτα.

πηγή
ΣΧΟΛΙΟ

Να τονίσουμε ότι την εποχή εκείνη δεν είχαν ανακαλύψει τα τηγανιτά... 
Δεν ήξεραν επίσης τις πατάτες...
Και όλα τα προϊόντα ήταν αυτό που σήμερα ονομάζουμε βιολογικά καθώς δεν είχαν ίχνος φυτοφαρμάκου ή χημικού λιπάσματος.... 
Είναι επίσης περιττό να πούμε ότι έλλειπαν παντελώς οι χρωστικές ουσίες, και τα μεταλλαγμένα τρόφιμα....

Μην απορούμε λοιπόν που δεν ήξεραν τι σημαίνει καρκίνος...