Ένα θρίλερ για γερά νεύρα παίζεται πάνω από το Αιγαίο. Με την Τουρκία να σηκώνει «μπαϊράκι» ακόμα και απέναντι στις μεγάλες δυνάμεις, οι ΗΠΑ προσπαθούν να ελέγξουν τα κοιτάσματα πετρελαίου της χώρας μας, αλλά και κυρίως το διάδρομο για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης. Και στο «παιχνίδι», αφού οι αραβικές πηγές «στερεύουν» μπαίνουν φυσικά και το Ισραήλ και οι Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και το «αντίπαλο δέος» των ΗΠΑ, η Ρωσία. Τα «κοράκια», δηλαδή οι πολυεθνικές της κάθε χώρας, «μυρίστηκαν το ψαχνό» του Αιγαίου και τώρα τσακώνονται για το ποιος θα το πρωτοπάρει…
Τι άλλαξε λοιπόν, έτσι ξαφνικά; Μέχρι πρόσφατα, ξέραμε ότι η χώρα μας είχε πετρελαιοπαραγωγικές εγκαταστάσεις στα πηγάδια του Πρίνου, μεταξύ Καβάλας και Θάσου, τα οποία ήταν μέτριας αποδοτικότητας και άρχισαν να στερεύουν. Όμως, υπάρχουν νέα δεδομένα. Ο Γ. Μανιάτης, μίλησε για άλλα εγχώρια κοιτάσματα πετρελαίου, άνω των 500 εκατομμυρίων βαρελιών, η εκμετάλλευση των οποίων μπορεί να αποφέρει έσοδα που θα φτάσουν τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ. Και προς επιβεβαίωση αυτών, ο τεχνικός σύμβουλος της Ενεργειακής Αιγαίου, Δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου, παρουσίασε έρευνα από 175 γεωτρήσεις, από τις οποίες προκύπτει πως υπάρχουν τουλάχιστον 11 ενεργά πετρελαϊκά κοιτάσματα, κυρίως στη δυτική Ελλάδα και την ανατολική Θράκη.
Από τη μία λοιπόν έχουμε ένα ενεργειακό «φιλέτο» και από την άλλη τις ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή που και την εκμετάλλευση των πετρελαιοπηγών κάνουν δύσκολη και τίθενται εν αμφιβόλω για την αποτελεσματικότητά της στο μέλλον (αφού είναι θολό το πόσα εκατομμύρια βαρέλια μπορούν να βγάλουν ακόμα). Για τις ΗΠΑ λοιπόν, το Αιγαίο, είναι ένας τρόπος «θωράκισης» από μια ενεργειακή- πετρελαϊκή κρίση και όχι μόνο.
Ψυχρός πόλεμος
Οι Αμερικανοί λοιπόν, επισημαίνουν στην ελληνική κυβέρνηση τη σημασία που έχει ο «νότιος διάδρομος» εφοδιασμού της Ευρώπης. Στόχος τους, είναι να μετριαστεί η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία. Και, στα πλαίσια αυτού του «ψυχρού πολέμου» οι ΗΠΑ θέλουν από την Ελλάδα να βγάλει τη Ρωσία εκτός παιχνιδιού. Απώτερος στόχος, δεν είναι βέβαια μόνο το φυσικό αέριο στο οποίο «πόνταρε» η Ρωσία, αλλά κυρίως τα κοιτάσματα του πετρελαίου του Αιγαίου. Και αυτό, η Ελλάδα εν μέρει το έκανε, πραγματοποιώντας μια απότομη πολιτική μεταστροφή που έβαλε τις «μπίζνες» με τους Ρώσους σε δεύτερο πλάνο, προκαλώντας, φυσικά, την έντονη δυσφορία τους. Και από την άλλη, θέλουν να βγάλουν και τους Γερμανούς από το παιχνίδι, οι οποίοι έχασαν τα πετρέλαια της Λιβύης και του Λιβάνου.
Επί της ουσίας, αν η Ελλάδα συνταχθεί με τον αμερικανικό και όχι το ρωσικό «άξονα» για την ενεργειακή προμήθεια της Ευρώπης και την εκμετάλλευση των πετρελαίων της περιοχής, ως «αντάλλαγμα» δίνονται δύο σενάρια: Είτε η συνεκμετάλλευση με την Τουρκία, είτε η εκμετάλλευση μόνο με αμερικανικές και ευρωπαϊκές πολυεθνικές. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ΗΠΑ εμφανίζονται ως εγγυήτρια δύναμη της σταθερότητας στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Και εδώ, παίζεται το μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι: Για να πείσουν τη χώρα μας προς αυτή την κατεύθυνση, «προτείνουν» να προχωρήσει η Ελλάδα στην ανακήρυξη ΑΟΖ, ενώ, σχεδόν εκφοβιστικά, επισημαίνουν τις «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο και κάνουν λόγο για «αμφισβητούμενα σύνορα». Οι Τούρκοι, που βλέπουν να παραγκωνίζονται στη συζήτηση (έστω και διακριτικά) αρχίζουν τους λεονταρισμούς, προσπαθώντας να δείξουν ότι δεν θα τεθούν τόσο εύκολα εκτός παιχνιδιού και ότι παραμένουν υπολογίσιμη δύναμη.
Και εδώ υπάρχει η απάντηση όμως. Αμέσως μετά την επίσκεψη Χίλαρι στην Αθήνα, δημοσιοποιήθηκε η έκθεση της αμερικανοκινούμενης Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων (International Crisis Group-ICG), η οποία ουσιαστικά προτείνει στην Ελλάδα να συμφωνήσει με την Τουρκία για τις «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο. Η ICG επισημαίνει πως οι εξελίξεις ωθούν Ελλάδα και Τουρκία να επιλύσουν τις διαφορές τους για τα χωρικά ύδατα. Η ομάδα προτείνει η Ελλάδα να αναγνωρίσει τα δικαιώματα της Τουρκίας στο Αιγαίο και η Τουρκία να δεσμευτεί για επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Εάν ανακύψει άλλο θέμα θα παραπεμφθεί στη Χάγη.Η ομάδα, προτείνει να δεσμευτούν Ελλάδα και Τουρκία ότι θα διαπραγματευθούν ειδικές ρυθμίσεις για το Αιγαίο, βάσει των όσων προβλέπει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και ιδιαίτερα βάσει των προβλέψεών της για ευθιδικία και ειδικές περιστάσεις. Η Ελλάδα, να αναγνωρίσει ότι η Τουρκία, ως παράκτιο κράτος, έχει δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο. Η Άγκυρα να επικυρώσει τη Σύμβαση και να αναγνωρίσει το δικαίωμα της Ελλάδος να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. Και, βάσει του κανόνα των 12 μιλίων, οι δύο χώρες πρέπει να ορίσουν τα χωρικά τους ύδατα. Για να γίνει αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μέση γραμμή, αλλά και η μείωση των ελληνικών χωρικών υδάτων.
ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ
Οι «7 αδελφές» θέλουν την εξόρυξη
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να έχουν λόγο στην εξόρυξη του μαύρου χρυσού. Πιέζουν λοιπόν για να αναλάβουν τη δουλειά στα σημαντικότερα φιλέτα (όπως για παράδειγμα στα ανοιχτά της Θάσου) αμερικανικές πολυεθνικές εταιρίες. Ήδη, ενδιαφέρον έχουν εκφράσει οι αμερικανικών συμφερόντων κολοσσοί του πετρελαίου,
Shell, Εxxon Μobil και Ρetro Βrass, αλλά και η ρωσική Lukoil.
Πάντως, το μεγάλο «παιχνίδι» το παίζουν οι γνωστές «7 αδελφές». Πρόκειται για μεγάλες πολυεθνικές ESSO, Shell, BP, Chevron, Τexaco κλπ, τα συμφέροντα των οποίων προωθούσαν, σε αλλεπάλληλες μυστικές συναντήσεις με τον Γ. Μανιάτη οι Jose Fernandez, δρ. Phyllis Yoshida, καθώς και υψηλόβαθμα υπηρεσιακά στελέχη, τους -μεταξύ άλλων- Daniel Stein και Rebecca Neff, συμβούλους του Ειδικού Απεσταλμένου για θέματα Ενέργειας Ευρασίας, Πρέσβη Richard Morningstar. Τις μυστικές αυτές διαπραγματεύσεις «σφράγισε» η επίσκεψη της Χίλαρι στην Αθήνα.
Οι παραπάνω, έχουν στενές σχέσεις με τις μεγάλες αμερικανικές πολυεθνικές πετρελαίου, οι οποίες θεωρούν κάτι παραπάνω από βέβαια την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στον ελλαδικό χώρο.
Μάλιστα, στο χρονικό διάστημα από το 1997 ως το 2001 κάποιες από αυτές τις εταιρείες ερεύνησαν χερσαίες περιοχές γύρω από τα Ιωάννινα, την Ηγουμενίτσα, την Πρέβεζα και την Αιτωλοακαρνανία. Εκεί, σύμφωνα με τον πρώην αντιπρόεδρο της Shell Ρομπ Ράουτς, υπάρχουν αποθέματα περί τα 2 δισ. βαρελια τα οποία θεωρητικώς καλύπτουν τις ανάγκες μας για 20 χρόνια.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΒΑΛΕΙ ΠΟΔΙ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Το «σκάκι» με τα πετρέλαια της Κύπρου
Πριν τη συμφωνία για τη συνεκμετάλλευση του κοιτάσματος Λεβιάθαν με το Ισραήλ, η Κύπρος είχε συμφωνήσει να αναθέσει σε αμερικανική εταιρία να προχωρήσει σε έρευνες στα ανοιχτά της για πετρέλαια. Αυτό, προκάλεσε την οργή των Τούρκων, οι οποίοι απειλούν τις ΗΠΑ «δεν πρόκειται να επιτρέψουμε έρευνες» και ότι θα… πάνε το θέμα στον ΟΗΕ. Ήδη, βέβαια και η Τουρκία, σε συνεργασία με το Ψευδοκράτος διενεργούν έρευνες στην περιοχή –και γι’ αυτό είχε σημασία η επίσκεψη Ερντογάν στα Κατεχόμενα και οι προκλητικές δηλώσεις για τους Κυπρίους.
Μετά και τη συμφωνία της Κύπρου με το Ισραήλ για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων, οι Τούρκοι είδαν ότι έμειναν εκτός σε μια περιοχή, για την οποία άλλωστε, ξοδεύουν αφειδώς χρήματα με μοναδικό σκοπό να διατηρούν δικαίωμα στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της. Γιατί οι «ενέσεις» ρευστότητας στο Ψευδοκράτος από την Τουρκία, γίνονται μόνο για να συντηρούν την απευθείας εξάρτηση και να υπάρχει άμεση συνεργασία στο θέμα των πετρελαίων της Κύπρου. Άλλωστε, οι Τούρκοι.
Πάντως, παρά το τελεσίγραφο της Τουρκίας, οι έρευνες πετρελαίου συνεχίζονται. Η αξία του πετρελαίου στην περιοχή υπολογίζεται γύρω στα 400 δισ. δολάρια. Εμπειρογνώμονες οι οποίοι εκτιμούν ότι το κόστος για την ανόρυξη του πετρελαίου είναι μεγάλο δεδομένου ότι βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο των 2.000 μέτρων, σημειώνουν ότι γι΄ αυτό απαιτείται υψηλή τεχνολογία. Τέτοια τεχνολογία διαθέτουν μόνο ορισμένες εταιρείες, όπως οι μεγαλύτερες αμερικανικές πολυεθνικές.
Οι Ισραηλινοί
«Πόδι» στο Αιγαίο θέλει να πατήσει και το Ισραήλ, το οποίο «αφορίζει» τα πετρέλαια του Ιράν και προσπαθεί να βρει μια ενεργειακή λύση που θα είναι απομακρυσμένη από τον Αραβικό κόσμο. Πέρα από το διπλωματικό άνοιγμα στην Ελλάδα με τη σύσφιξη των σχέσεων και τη συνεργασία στην Κύπρο, οι ισραηλινοί προσπαθούν να μπουν και… πλαγίως στο Αιγαίο.
Αυτό, το κάνουν μέσω του ομίλου Delek, ο οποίος προωθεί επενδύσεις στην Ελλάδα στον τομέα της αφαλάτωσης. Ο ισραηλινός όμιλος Delek έχει γίνει γνωστός στην Ελλάδα και στην Κύπρο, εξαιτίας της συμμετοχής του στο κονσόρτιουμ εκμετάλλευσης του περίφημου κοιτάσματος Λεβιάθαν μαζί με την αμερικανική Noble. Όμως, η Delek είναι εκ των μικρομετόχων της Noble, κατέχοντας ποσοστό 4% των μετοχών της αμερικανικής εταιρείας, που εκτός του Λεβιάθαν, έχει εξασφαλίσει από την Κυπριακή κυβέρνηση τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του περίφημου οικοπέδου 12. Άλλωστε, στο παρελθόν η Delek ενδιαφερόταν για την εξαγορά του δικτύου της Shell στην Ελλάδα, το οποίο τελικά κατέληξε στον όμιλο της Motor Oil.
ΘΕΛΕΙ ΣΥΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΣΤΟ ΠΕΛΑΓΟΣ
Τι κρύβει η οργή Ερντογάν
Οργισμένος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έβλεπε την Τουρκία να βρίσκεται σε ηγετική θέση μετά τις εξελίξεις στον Αραβικό κόσμο, τώρα παρακολουθεί αμέτοχος τις διαβουλεύσεις για τα πετρέλαια. Και, τα βάζει με τους Ευρωπαίους, βλέποντας πως και αυτοί έχουν μείνει εκτός παιχνιδιού, καθώς τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο «παιχνίδι» έχουν πλέον οι ΗΠΑ. Και ο Ερντογάν ξέρει πως τώρα θα πρέπει να συνδιαλεχθεί με την Αμερική για να πάρει αυτό που θέλει η Τουρκία: Συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο.
Επί της ουσίας, οι Τούρκοι απειλούν με θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο, εάν οι Αμερικανοί και οι Κύπριοι τα βρουν οριστικά στα πετρέλαια. Αυτός ήταν και ο λόγος που οι δύο πλευρές έβαλαν στο «παιχνίδι» και το πανίσχυρο στρατιωτικά και οικονομικά Ισραήλ, το οποίο και ρόλο ρυθμιστή θέλει να έχει στην περιοχή και φυσικά μπορεί νόμιμα να συμμετέχει στη συνεκμετάλλευση κοιτασμάτων.